Ηλεκτρομυογραφική και κλινική αξιολόγηση του στοματογναθικού συστήματος κατά την αντιμετώπιση του Σ.Α.Α.Υ. με συσκευή προώθησης της κάτω γνάθου

Abstract

Obstructive sleep apnoea is a common disorder which is characterized by repetitive obstruction of the upper airway during sleep, resulting in oxygen desaturation and sleep fragmentation. The aim of this study was to evaluate the status and function of the temporomandibular joint (TMJ) and masticatory system in patients with habitual snoring and obstructive apnoea after one year nocturnal treatment with a mandibular advancement splint. Thirty-six patients, aged above 20 years, participated in this study. They had been referred from Sleep Labatories of Agios Pavlos and Papanicolaou General Hospitals, Thessaloniki and Kavala’s General Hospital, Greece, where they were diagnosed with obstructive sleep apnoea. They were treated with mandibular advancement splint which advanced the mandible 70 per cent of maximal protrusion, opened 5-8 mm vertically. They were also clinically examined in a standardized manner, including registration of range of mandibular movements, TMJ sounds, pain on movement, and palpatory tenderness of the TMJ and the masticatory muscles to obtain the anamnestic and clinical Helkimo’s index. Surface electromyography was used to estimate the functional situation at their isometric contracts of masseter and temporalis muscle. The electric dynamic energy of masseter and temporalis muscle were recorded before the placement of the mandibular advancement splint, one day, six months and one year after the beginning of the treatment. The statistical analysis was completed with IBM Statistics SPSS 19.0; p<0.005 was statically significant. No significant different was found in the anamnestic and clinical index after six months and one year treatment period.The right and left anterior temporalis muscle showed significantly greater sEMG activity during maximal voluntary clenching after six and one year period, compared to the beginning of the treatment and revealed statically significantly difference when compared with the control group. The sEMG activity of masseter muscle after one year treatment was statically increased but no difference was observed in relation to the control group. The mandibular advancement splint had no adverse effects on the craniomandibular status and function of the temporomandibular joint and masticatory system in patients with obstructive sleep apnea.

Το ΣΑΑΥ χαρακτηρίζεται από επεισόδια διακοπής της αναπνοής, συνεχώς επαναλαμβανόμενα κατά την διάρκεια του ύπνου, με μείωση των επιπέδων του οξυγόνου στο αίμα και τελικώς την καταστροφή της φυσιολογικής αρχιτεκτονικής του ύπνου. Σκοπός αυτής της κλινικής προσδοκώμενης μελέτης είναι η εκτίμηση της κατάστασης και η πιθανή μεταβολή της λειτουργίας του στοματογναθικού συστήματος συμπεριλαμβανομένων των μυών και της κροταφογναθικής διάρθρωσης από την χρήση μιας ενδοστοματικής ορθοδοντικής συσκευής προώθησης της κάτω γνάθου, η οποία χρησιμοποιείται για τη συντηρητική αντιμετώπιση ασθενών με ΣΑΑΥ. Τριάντα έξι ασθενείς, ηλικίας μεγαλύτερη των 20 ετών, έλαβαν μέρος στην μελέτη μετά την έγγραφη συγκατάθεσή τους. Παραπέμφθηκαν από τα Εργαστήρια Ύπνου των Γενικών Νοσοκομείων του Αγίου Παύλου και Παπανικολάου Θεσσαλονίκης και Γενικού Νοσοκομείου Καβάλας καθώς παρουσίαζαν ήπιο έως μέτριας σοβαρότητας σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας στον ύπνο, όχι κεντρικού τύπου για την τοποθέτηση συσκευής προώθησης της κάτω γνάθου. Ο ακρυλικός νάρθηκας που χρησιμοποιήθηκε προωθούσε την κάτω γνάθο στο 70% της μέγιστης προολίσθησης με κατακόρυφο άνοιγμα στους τομείς 5-8 χιλ. Για την καταγραφή της δυσλειτουργίας του στοματογναθικού συστήματος χρησιμοποιήθηκε ο κλινικός και αναμνηστικός δείκτης κατά Helkimo ενώ οι καταγραφές της μυϊκής λειτουργίας κατά τη μέγιστη οικειοθελή σύσπαση έγιναν στην δεξιά και αριστερή επιπολής μοίρας του μασητήρα και στην δεξιά και αριστερή πρόσθια μοίρα του κροταφίτη με την χρήση ηλεκτρομυογράφου. Οι μετρήσεις και καταγραφές έγιναν πριν την έναρξη της θεραπείας και επαναλήφθηκαν μία ημέρα, έξι μήνες και ένα έτος μετά την τοποθέτηση της συσκευής προώθησης της κάτω γνάθου. Το σύνολο της ανάλυσης πραγματοποιήθηκε με το λογισμικό IBM Statistics SPSS 19.0 ενώ η στατιστική σημαντικότητα τέθηκε για το επίπεδο p<0.05. Δεν παρατηρήθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές τόσο στον αναμνηστικό όσο και στον κλινικό δείκτη δυσλειτουργίας κατά Helkimo μετά περίοδο έξι μηνών και ενός χρόνου θεραπείας. Αμφοτερόπλευρα, η πρόσθια μοίρα του κροταφίτη παρουσίασε στατιστικά σημαντική αύξηση της ηλεκτρομυϊκής δραστηριότητας κατά την μέγιστη εκούσια ισομετρική σύσπαση μετά από έξι μήνες και ένα χρόνο σε σύγκριση με τις αρχικές μετρήσεις και αποκάλυψε στατιστικά σημαντική διαφορά σε σχέση με το δείγμα έλεγχου. Η ηλεκτρομυϊκή δραστηριότητα του μασητήρα μετά από ένα χρόνο αυξήθηκε σημαντικά αλλά δεν υπήρξε στατιστικά σημαντική διαφορά σε σχέση με το δείγμα ελέγχου .Η συσκευή προώθησης της κάτω γνάθου για τη θεραπεία της αποφρακτικής άπνοιας ύπνου δεν προκαλεί μη αντιστρεπτές μεταβολές στην κατάσταση και στη λειτουργία του σταματογναθικού συστήματος.