Κοινωνική εργασία και εθελοντισμός στην ψυχική υγεία

Abstract

This thesis focuses in the social work and the volunteerism in the mental health, tries to appointment the perceptions of professional social functional and volunteers, concerning the growth of collaboration and exploitation of social capital in the sector of mental health.Aim of study was to investigate the characteristics, the particularities, the breadth and the flexibility that characterizes the volunteerism in the field of mental health, his contribution in the management of difficulties that exists in the daily collaboration of volunteers with structures of mental health, but also to elect the dynamics and the prospects of collaboration with the professionals and served in closed and open structures of mental health.

Περίληψη Η παρούσα διατριβή εστιάζει στην κοινωνική εργασία και τον εθελοντισμό στην ψυχική υγεία και επικεντρώνεται στην ανάδειξη του λόγου των επαγγελματιών κοινωνικών λειτουργών και των εθελοντών, αναφορικά με την ανάπτυξη συνεργασιών και την αξιοποίηση του κοινωνικού κεφαλαίου στον τομέα της ψυχικής υγείας. Σκοπός της μελέτης ήταν να διερευνήσει τα χαρακτηριστικά, τις ιδιαιτερότητες, το εύρος, τη συνθετότητα και την ευελιξία που χαρακτηρίζουν τον εθελοντισμό στο πεδίο της ψυχικής υγείας, τη συμβολή του στη διαχείριση των δυσκολιών που γεννούνται στην καθημερινή συνεργασία των εθελοντών με δομές ψυχικής υγείας, αλλά και να αναδείξει τη δυναμική και τις προοπτικές συνεργασίας με τους επαγγελματίες και τους εξυπηρετούμενους σε κλειστές και ανοιχτές δομές ψυχικής υγείας. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε βασίζεται στην ποιοτική μέθοδο με στόχο μια εις βάθος ανάλυση και ερμηνεία των δεδομένων. Βασικό ερευνητικό εργαλείο αποτέλεσε η ημιδομημένη συνέντευξη, η οποία χρησιμοποιήθηκε ανάλογα με τις ανάγκες για εθελοντές και επαγγελματίες, διότι χαρακτηρίζεται από ευεληξία, χωρίς ένα αυστηρά προκαθορισμένο αριθμό ερωτήσεων δίνοντας τη δυνατότητα για μια σε βάθος διερεύνηση. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν είκοσι πέντε κοινωνικοί λειτουργοί που εργάζονται τουλάχιστον για μια πενταετία στην ψυχική υγεία στην Αττική, τη Μακεδονία και τη Θράκη και ένας αντίστοιχος αριθμός εθελοντών που πρόσφεραν εθελοντικές υπηρεσίες σε ψυχιατρικές δομές την περίοδο διεξαγωγής της έρευνας, στις αντίστοιχες Περιφέρειες. Τα αποτελέσματα με βάση την διεξοδική ποιοτική ανάλυση των δεδομένων ανέδειξαν ότι ο εθελοντισμός μπορεί να αναπτυχθεί σε τυπικό ή άτυπο επίπεδο ως οργανωμένη έκφραση της κοινωνίας των πολιτών. Ακόμη αποτυπώθηκε το γεγονός ότι η εθελοντική δράση στο χώρο της ψυχικής υγείας, λειτουργεί στα πλαίσια της κοινωνικής αλληλεγγύης και της προάσπισης των δικαιωμάτων των ασθενών στο επίπεδο του δημοσίου συμφέροντος. Επιπροσθέτως, διαπιστώθηκε το γεγονός της αναγκαιότητας του εθελοντισμού με έναν πολυεπίπεδο και ιδιαίτερο χαρακτήρα, ο οποίος πολλές φορές σχετίζεται με την έλλειψη κινήτρων, εμπειρίας από τους επαγγελματίες για τη διαχείριση ομάδας εθελοντών, καθώς και προβλημάτων εξουθένωσης που ενίοτε περιγράφουν οι ερωτώμενοι. Τέλος, μέσα από το λόγο των ερευνητικών υποκειμένων, αναδείχθηκε η σημασία της εποπτείας και της εκπαίδευσης καθώς και οι δυσκολίες που υπάρχουν στις σχέσεις των εθελοντών με τους επαγγελματίες.