Ανταρτοπόλεμος και διασυνοριακές βάσεις (Safe Haven): οι διεθνείς σχέσεις των ασύμμετρων συγκρούσεων

Abstract

The study investigated the strategic advantages that an armed non-state actor gains when, in the context of an internationalized intra-state conflict, it is forced to abandon the contended territory -and main area of operations- and establish a transnational sanctuary. The main hypothesis of the dissertation postulates that the sanctuary environment forms a “political opportunity structure”, which is primarily differentiated by the degree of sovereignty exerted upon it. The “sovereignty” variable affects the non-state actor and determines the overall benefit that it reaps, through a three-way impact; first, the protection it offers from the rival counterinsurgency forces, second, the degree of control that the host government has on the strategic decisions and actions of the non-state actor and respectively the freedom the latter enjoys to develop its strategic functions, and third, the objective conditions present in the sanctuary.The study employs a qualitative research methodology. It selects four case-studies that reflect the four “values” of the sovereignty variable. The first three consist of traditional –territorial- sanctuaries; PKK in Syria (strong state), AQAP in Yemen (weak state), and PLO in Lebanon (failed state). The fourth case-study examines the notion of cybersanctuary in the case of the salafi-jihadi movement’s use of the Internet. In this case, the value of the variable is calculated as approximate to zero. Each case is tested against the aforementioned three-way impact of the sanctuary and the study identifies the strategic dimensions (diplomatic, informational, military and economic) and the specific functions that are favoured (or not) in any particular case.The dissertation demonstrates that, although there is a linear correlation between the degree of sovereignty and the control over the non-state actor, the relation is neither linear nor constant with regards to the objective conditions, that the sanctuary environment offers, and the protection from counterinsurgency forces. On the contrary, the protection against counterinsurgency seems to peak on the two extremes of the sovereignty continuum, while the impact of the conditions varies across the strategic dimensions and functions. Hence, there is not one ideal environment for the establishment of a transnational sanctuary that may, simultaneously, offer high levels of security, near-absolute freedom and ideal objective conditions to unfold the necessary strategic functions for the survival and struggle of an armed non-state actor. Nonetheless, the environment that offers the optimum possible combination of the three elements above is the weak state. In this case, the three elements tend to take middle range values and the sanctuary appears to meet –to a greater extent- the requirements that can facilitate the struggle and survival of the armed non-state actor.

Η διατριβή εξετάζει τα στρατηγικά πλεονεκτήματα που αποκομίζει ένας ένοπλος μη-κρατικός δρών όταν, στα πλαίσια μίας διεθνοποιημένης ασύμμετρης σύγκρουσης, αναγκάζεται να εγκαταλείψει το υπό διεκδίκηση έδαφος και να μεταφέρει τις δραστηριότητές του εκτός της κυριαρχίας του κράτους που αντιμάχεται, σχηματίζοντας διασυνοριακή βάση. Η βασική υπόθεση της διατριβής είναι ότι το όφελος από τη βάση αποτελεί συνάρτηση της προστασίας που του παρέχει από την αντιεξέγερση, του ελέγχου που μπορεί να του ασκηθεί από το κράτος που του παρέχει τη διασυνοριακή βάση και κατά προέκταση την ελευθερία που έχει να αναπτύξει τις στρατηγικές του λειτουργίες και, τέλος, τις επικρατούσες αντικειμενικές συνθήκες, που διευκολύνουν ή δυσχεραίνουν αυτές τις λειτουργίες. Η μεταβλητή που καθορίζει τα παραπάνω στοιχεία είναι ο βαθμός κυριαρχίας που ασκείται στο περιβάλλον εδραίωσης της βάσης.Η υπόθεση αυτή διερευνάται μέσω περιπτωσιολογικής μελέτης στα πλαίσια της οποίας εξετάζονται τέσσερις περιπτώσεις που αντανακλούν τις τέσσερις «ιδεατές» διαβαθμίσεις της κυριαρχίας: το ΡΚΚ στη Συρία (ισχυρό κράτος), η AQAP στην Υεμένη (αδύναμο κράτος), η PLO στο Λίβανο (αποτυχημένο κράτος) και το σαλαφικό-τζιχαντικό κίνημα στο διαδίκτυο (εικονική βάση).Η περιπτωσιολογική έρευνα δείχνει ότι ενώ υφίσταται γραμμική σχέση στο επίπεδο της διασύνδεσης του βαθμού κυριαρχίας με τον έλεγχο επί της οργάνωσης, η σχέση δεν είναι ούτε γραμμική ούτε σταθερή όσον αφορά τις αντικειμενικές συνθήκες που προσφέρει το περιβάλλον της βάσης και την προστασία από την αντιεξέγερση. Αντίθετα, η προστασία από τις δυνάμεις αντιεξέγερσης φαίνεται να κορυφώνεται στα δύο άκρα του συνεχούς, ενώ η επιρροή των συνθηκών ποικίλλει ανάλογα με τη στρατηγική διάσταση που εξετάζεται. Κατά συνέπεια, δεν υφίσταται ένα ιδανικό περιβάλλον εδραίωσης διασυνοριακής βάσης που δύναται να προσφέρει ταυτόχρονα υψηλά επίπεδα ασφάλειας, απόλυτη ελευθερία και ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη των στρατηγικών λειτουργιών ενός ένοπλου μη-κρατικού δρώντα. Εντούτοις, το περιβάλλον που προσφέρει τον βέλτιστο δυνατό συνδυασμό των τριών παραπάνω στοιχείων είναι το αδύναμο κράτος, στα πλαίσια του οποίου τα στοιχεία αυτά τείνουν να λαμβάνουν μέσες τιμές και φαίνεται να πληροί σε μεγαλύτερο βαθμό τις προϋποθέσεις ώστε να μπορέσει ο μη-κρατικός δρών να επιβιώσει και να επικρατήσει στην ασύμμετρη σύγκρουση έναντι του κρατικού του αντιπάλου.