Διερεύνηση της σχέσης μεταξύ ανάμειξης, ψυχολογικής δέσμευσης και αφοσίωσης των φιλάθλων στο ελληνικό επαγγελματικό ποδόσφαιρο

Abstract

The purpose of the research was to study the application of a model that examines the relationship among fans’ involvement, psychological commitment and loyalty of professional clubs. The construct validity and reliability of the model was evaluated, the constructs of fans’ involvement, psychological commitment and loyalty was measured and the predictive validity of fans’ loyalty by involvement and psychological commitment and psychological commitment by fans’ involvement was examined. The participants of the study were 811 fans of a Greek professional football club. In order to measure involvement the involvement scale in recreation settings proposed by Kyle et al. (2003) was used, to measure psychological commitment the unidimensional scale of Funk et al. (2009) was used, to measure attitudinal loyalty the Attitudinal Loyalty to Team Scale (ALTS) of Heere and Dickson (2008), while behavioral loyalty was measured by questions concerning consumer’s behavior (Bauer et al., 2008). An exploratory factor analysis (EFA) of the involvement scale was subsequently run and three factors were revealed: a) attraction, b) centrality and c) self-expression. A confirmatory factor analysis (CFA) was conducted and confirmed the factorial validity of the involvement scale. The testing of the research hypotheses was made through multiple regression analyses. Indicated that a statistical significantly variance in psychological commitment, in attitudinal loyalty and in behavioral loyalty was explained by facets of involvement, "attraction" and "centrality". The facet "self-expression" contributed significantly only in the prediction of behavioral loyalty. Also, psychological commitment predicted attitudinal loyalty and behavioral loyalty, while attitudinal loyalty predicted behavioral loyalty. Finally, to test the fitting of the model of the relationship between involvement, psychological commitment and loyalty the technique of structural equation modeling was run subsequently. The fit criteria of the model were satisfactory. In conclusion, the fan follows a unique path in the development of loyalty, which includes the steps of involvement, psychological commitment, attitudinal and behavioral loyalty. It is proposed to sport managers to apply marketing strategies based on fans’ profile, which is determined by the facets of involvement and the levels of fans’ psychological commitment, attitudinal loyalty and behavioral loyalty for their team.

Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν η μελέτη της εφαρμογής ενός μοντέλου σχέσεων μεταξύ των εννοιών ανάμειξης, ψυχολογικής δέσμευσης και αφοσίωσης των φιλάθλων επαγγελματικών σωματείων. Αξιολόγησε τη δομική εγκυρότητα και την αξιοπιστία του μοντέλου, μέτρησε τις έννοιες ανάμειξη, ψυχολογική δέσμευση και αφοσίωση των φιλάθλων και εξέτασε την δυνατότητα πρόβλεψης της αφοσίωσης τους από την ανάμειξη και την ψυχολογική δέσμευσή καθώς και της ψυχολογικής δέσμευσης από την ανάμειξή τους. Οι συμμετέχοντες στην έρευνα ήταν 811 φίλαθλοι ενός ελληνικού επαγγελματικού σωματείου ποδοσφαίρου. Για τη μέτρηση της ανάμειξης χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα της ανάμειξης στην αναψυχή των Kyle και συν. (2003), για τη μέτρηση της ψυχολογικής δέσμευσης η μονοδιάστατη κλίμακα των Funk και συν. (2009), για τη μέτρηση της αφοσίωσης ως στάση η κλίμακα μέτρησης της αφοσίωσης ως στάση των Heere και Dickson (2008), ενώ η αφοσίωση ως συμπεριφορά μετρήθηκε με ερωτήματα, που αφορούν στην καταναλωτική συμπεριφορά των φιλάθλων των Bauer και συν. (2008). Πραγματοποιήθηκε διερευνητική παραγοντική ανάλυση της κλίμακας της ανάμειξης που ανέδειξε τρείς παράγοντες: α) ελκυστικότητα, β) κεντρικότητα και γ) αυτοέκφραση. Μέσω της επιβεβαιωτικής παραγοντικής ανάλυσης που ακολούθησε επιβεβαιώθηκε η παραγοντική δομή της κλίμακας ανάμειξης. Έγιναν επίσης οι αναλύσεις παλινδρόμησης για τον έλεγχο των υποθέσεων της έρευνας. Οι διαστάσεις της ανάμειξης «ελκυστικότητα» και «κεντρικότητα» προέβλεψαν στατιστικά σημαντική μεταβλητότητα της ψυχολογικής δέσμευσης καθώς και της αφοσίωσης ως στάση και ως συμπεριφορά. Η διάσταση «αυτοέκφραση» συνεισέφερε σημαντικά στην πρόβλεψη μόνο της αφοσίωσης ως συμπεριφορά. Επίσης, η ψυχολογική δέσμευση προέβλεψε την αφοσίωση ως στάση και ως συμπεριφορά, ενώ η αφοσίωση ως στάση την αφοσίωση ως συμπεριφορά. Τέλος, ακολούθησε έλεγχος της προσαρμογής του μοντέλου της σχέσης ανάμειξης, ψυχολογικής δέσμευσης και αφοσίωσης μέσω της τεχνικής των μοντέλων δομικών εξισώσεων. Η προσαρμογή του μοντέλου ήταν σε ικανοποιητικά επίπεδα. Συμπερασματικά, ο φίλαθλος ακολουθεί μία μοναδική διαδρομή στην ανάπτυξη της αφοσίωσης, που περιλαμβάνει τα στάδια της ανάμειξης, της ψυχολογικής δέσμευσης, της αφοσίωσης ως στάση και της αφοσίωσης ως συμπεριφορά. Προτείνεται στους ειδικούς του αθλητικού μάνατζμεντ η εφαρμογή στρατηγικών μάρκετινγκ με βάση το διαμορφωμένο προφίλ των φιλάθλων, που καθορίζεται από τις διαστάσεις της ανάμειξης και τα επίπεδα ψυχολογικής δέσμευσης, αφοσίωσης ως στάση και ως συμπεριφορά των φιλάθλων στην ομάδα τους.