Διδασκαλία και μάθηση αλγεβρικών ενοτήτων του γυμνασίου με τη χρήση χειραπτικού υλικού

Abstract

Σκοπός της έρευνας είναι να εξεταστεί η επίδραση στη διδασκαλία και στη μάθηση μέρους της διδακτέας ύλης της άλγεβρας της τρίτης Γυμνασίου, του χειραπτικού υλικού (manipulatives), των αλγεβρικών πλακιδίων (algebra tiles), σε ομαδοσυνεργατικό πλαίσιο μάθησης και διδασκαλίας. Της βασικής παρέμβασης, (2007-2008), που συμμετείχαν 48 μαθητές δύο τμημάτων της τρίτης Γυμνασίου, προηγήθηκαν πιλοτικές δίωρες διδασκαλίες σε διάφορα σχολεία που μας βοήθησαν να διαμορφώσουμε την τελική μορφή της ερευνητικής παρέμβασής Οι μαθητές του τμήματος παρέμβασης διδάχθηκαν το μάθημα της άλγεβρας με αλγεβρικά πλακίδια δουλεύοντας σε ομάδες των τεσσάρων μαθητών έχοντας στη διάθεσή τους ένα σετ αλγεβρικών πλακιδίων και φύλλα δραστηριοτήτων ειδικά σχεδιασμένα, με στόχο την εκμάθηση των αλγεβρικών ενοτήτων μέσω της χρήσης των χειραπτικών υλικών. Κατά την ώρα της διδασκαλίας, υπήρχε σε κάθε ομάδα μαγνητόφωνο, με το οποίο καταγραφόταν ο τρόπος σκέψης των μαθητών, ο προβληματισμός τους, οι απορίες τους, οι προτάσεις τους για τον τρόπο επίλυσης του προβλήματος, οι ερωτήσεις και οι απαντήσεις, τόσο ανάμεσα στα μέλη της ομάδας όσο και ανάμεσα στους μαθητές και τη διδάσκουσα. Στο τμήμα ελέγχου ακολουθήθηκε το μη ομαδοσυνεργατικό, δασκαλοκεντρικό μοντέλο διδασκαλίας και δεν χρησιμοποιήθηκαν χειραπτικά υλικά. Ποιοτικά στοιχεία που αφορούσαν την αξιολόγηση του μαθήματος, τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τη στάση των μαθητών απέναντι στο μάθημα πριν και μετά την παρέμβαση, αντλήθηκαν από τις ατομικές συνεντεύξεις των μαθητών και του καθηγητή της τάξης παρέμβασης. Στοιχεία επίσης αντλήθηκαν και από το φύλλο αξιολόγησης που δόθηκε προς συμπλήρωση ατομικά στους μαθητές του τμήματος παρέμβασης στο τέλος του κύκλου των μαθημάτων (όλων των ενοτήτων) καθώς και από τα διαγνωστικά διαγωνίσματα (τεστ) . Σε γενικές γραμμές η έρευνα έδειξε, ότι η χρήση των αλγεβρικών πλακιδίων σε ομαδοσυνεργατικό πλαίσιο μάθησης και διδασκαλίας, ενεθάρρυνε τον διάλογο και τον προβληματισμό μεταξύ των μαθητών για το μάθημα, επέδρασε σημαντικά στη συμμετοχή των αδύνατων μαθητών στη μαθησιακή διαδικασία, βελτίωσε το κλίμα της τάξης, το οποίο με τη σειρά του συνέβαλε στο να αλλάξει η αρνητική στάση πολλών μαθητών απέναντι στο μάθημα των μαθηματικών. Η θετική αυτή συμβολή της χρήσης των χειραπτικών υλικών στο μάθημα της άλγεβρας υπογραμμίστηκε στην αξιολόγηση του μαθήματος από τους μαθητές του τμήματος παρέμβασης όπως και στις προσωπικές συνεντεύξεις. Παρόμοια θέση εξέφρασε και ο καθηγητής του τμήματος παρέμβασης Ωστόσο, με βάση τα αποτελέσματα του διαγνωστικού τεστ που δόθηκε μετά το πέρας της διδακτικής παρέμβασης και στα δύο τμήματα, ελέγχου και παρέμβασης, δεν διαπιστώθηκε σημαντική βαθμολογική διαφοροποίηση ανάμεσα στο τμήμα ελέγχου και στο τμήμα παρέμβασης. Η τελική άποψη που διαμορφώσαμε είναι ότι η παρουσία των χειραπτικών υλικών σε ομαδοσυνεργατικό πλαίσιο μάθησης και διδασκαλίας αποτελεί μια διδακτική πρόταση η οποία κινείται σε θετική κατεύθυνση για την ομαλή μετάβαση του μαθητή από το αριθμητικό και συγκεκριμένο των προβλημάτων του δημοτικού στο συμβολικό και αφηρημένο των αλγεβρικών προβλημάτων.