Επιδημιολογική - κλινική - παθοφυσιολογική μελέτη της περιφερικής νευρίτιδας σε ασθενείς με λοίμωξη από τον ιό της επίκτητης ανοσοανεπάρκειας του ανθρώπου

Abstract

Peripheral neuropathy mainly sensory polyneuropathy is still an important complication of HIV infection. The aim of this study was to investigate from the epidemiological point of view the exact incidence of the HIV-sensory peripheral neuropathy, its relationship with demographic and disease characteristics and the determination the potent risk factors for neuropathy, in HIV patients attended in the HIV Unit of Infectious Diseases Division of First Medical Department in collaboration with the Second Department of Neurology at the AHEPA University Hospital. An additional target of the study was to investigate the relationship between cytokine gene polymorphism and the susceptibility of the patients to the peripheral neuropathy, in order, if it is possible, to determine some genetic markers predisposing for HIV-peripheral neuropathy or NRTIs depended toxic neuropathy. We studied 420 patients with HIV infection in Northern Greece during the period from the year 2008 – 2012. The patients were classified into two groups according to the presence or not of peripheral neuropathy. Exclusion criteria included concurrent pathological conditions that could cause peripheral neuropathy such as diabetes mellitus, autoimmune diseases, metabolic diseases, other virus infections, namely CMV and herpes nfections, vitamine B deficiency and malignant diseases. The first group consisted of 151HIV patients suffering from peripheral neuropathy and the second group consisted from 269 HIV patients without peripheral neuropathy. The diagnosis of the peripheral neuropathy based in the Brief Peripheral Neuropathy Screen (BPNS) which is widely used in epidemiological studies. The BPNS assesses signs (vibration sensation at the feet and reflexes) and symptoms (pain, pins and needles sensation and numbness).Cytokine genotyping was performed by polymerase chain reaction with sequence specific priming (PCR-SSP) method, using the cytokine genotyping kit (Dynal Biotech) in the microbiology Lab of medical School of Aristotle University of Thessaloniki. We investigated 22 genetic polymorphisms of 13 significant cytokines. The results of the study according to the multivariate regressions adjusted for all variables, indicated that peripheral neuropathy was correlated significantly with the patient’s age and sex. Furthermore, the study showed that the patients who are classified at the stage C of the HIV disease have 96% greater possibility for peripheral neuropathy in comparison with those classified as stage A (odds ratio 1,96 with 95% CI 1,11-3,46, p=0,021).Regarding the gene cytokine polymorphisms, our results indicated a significant association between the presence of TT genotype of IL-1a-889 polymorphism and of GG genotype of IL-4-1098 polymorhism in patients with peripheral neuropathy and negative (protective) association between the presence of genotype TT of IL-2 +166 polymorphism and peripheral neuropathy. Thus, the first of the two above mentioned genotypes consist genetic risk factors for HIV peripheral neuropathy, while the genotype TT for IL-2 +166 polymorphism appears to be a protective genetic factor for the patients.The results of our study confirm the concept that the gene cytokine polymorphisms are at least involved in the pathogenesis of HIV peripheral neuropathy and if confirmed in a larger cohort in Greek population, may offer in the future a new genetic markers to recognize the susceptible or not HIV-patients for peripheral neuropathy.

Η λοίμωξη με τον ιό της επίκτητης ανοσοανεπάρκειας του ανθρώπου, αποτελεί ένα παγκόσμιο πρόβλημα το οποίο από την εποχή της εμφάνισης του το 1983, παρουσιάζει συνεχώς αυξητική τάση. Η παρούσα μελέτη σχεδιάσθηκε με κύριους σκοπούς την καταγραφή της συχνότητας της περιφερικής νευροπάθειας στον πληθυσμό των ασθενών με HIV λοίμωξη της Μονάδας Ειδικών Λοιμώξεων της Α΄Παθολογικής Κλινικής του νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ, την ανεύρεση των παραγόντων κινδύνου μεταξύ των ασθενών και την συσχέτιση της με την χορήγηση και το είδος της αντιρετροϊκής θεραπείας. Επιπρόσθετα, εξετάσθηκε η πιθανή συσχέτιση με συγκεκριμένους γονιδιακούς πολυμορφισμούς των κυτταροκινών, οι οποίοι μπορεί να αποτελούν προδιαθετικούς παράγοντες της νευροπάθειας και έτσι να μπορούν να καθορισθούν ανοσογενετικοί δείκτες της περιφερικής νευροπάθειας.Η μελέτη συμπεριέλαβε 420 ασθενείς με HIV λοίμωξη οι οποίοι παρακολουθούνται στη Μονάδα Ειδικών Λοιμώξεων (ΜΕΛ) της Α΄Παθολογικής Κλινικής του ΑΠΘ στο Π.Γ. Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ της Θεσσαλονίκης, κατά το χρονικό διάστημα 2008 – 2012. Από την μελέτη αποκλείσθηκαν ασθενείς οι οποίοι παρουσίαζαν συνοδά παθολογικά προβλήματα τα οποία θα μπορούσαν να προκαλέσουν περιφερική νευροπάθεια. Οι ασθενείς ταξινομήθηκαν σε δύο ομάδες, την ομάδα των ασθενών με περιφερική νευροπάθεια η οποία περιελάμβανε 151 ασθενείς και την ομάδα των ασθενών χωρίς περιφερική νευροπάθεια η οποία περιελάμβανε 269 ασθενείς. Η διαλογή των ασθενών ως προς την περιφερική νευροπάθεια πραγματοποιήθηκε με βάση το ειδικό διαμορφωμένο εργαλείο διαλογής ασθενών με περιφερική νευροπάθεια στην HIV λοίμωξη (Brief Peripheral Neuropathy Screen). Αυτό περιλαμβάνει τόσο την αναφορά των υποκειμενικών συμπτωμάτων του ασθενούς, όσο και τα αντικειμενικά σημεία από την νευρολογική εξέταση.Eπίσης μελετήθηκαν 22 πολυμορφισμοί σε 13 γονιδία κυταροκινών. Ο προσδιορισμός αυτών των γονιδιακών πολυμορφισμών πραγματοποιήθηκε μετά την απομόνωση του DNA, με την μέθοδο της αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης ( PCR) χρησιμοποιώντας αντιδραστήρια της εταιρείας DYNAL/Biotech <<Cytokine Genotyping Kit>>στο εργαστήριο Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ και Κέντρο Αναφοράς του AIDS στη Βόρεια Ελλάδα.Έτσι απέτυχε η συσχέτιση της νευροπάθειας με τον αριθμό των CD4 T-λεμφοκυττάρων, την διάρκεια της νόσου, το είδος και την διάρκεια της θεραπείας, καθώς και με το ιϊκό φορτίο HIV-RNA του πλάσματος. Οι μόνοι παράγοντες που αποτελούν σημαντικούς προδιαθετικούς παράγοντες είναι η ηλικία, διότι σύμφωνα με την μελέτη μας η αύξηση της ηλικίας των ασθενών κατά ένα έτος επιβαρύνει την πιθανότητα για νευροπάθεια κατά 4% και το φύλο, διότι βρέθηκε ότι οι γυναίκες έχουν 74% μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης νευροπάθειας σε σχέση με τους άνδρες. Επιπρόσθετα, η μελέτη μας έδειξε ότι οι ασθενείς σταδίου C, συνεπώς με βαρύτερη νόσο ή πλήρες AIDS έχουν 96% μεγαλύτερη πιθανότητα για νευροπάθεια σε σχέση με εκείνους του ελαφρότερου σταδίου Α (p=0,021). Η πολυπαραγοντική ανάλυση της συσχέτισης των γονιδιακών πολυμορφισμών των κυτταροκινών με την περιφερική νευροπάθεια έδειξε ότι ο πολυμορφισμός IL1a-889 όπου οι ασθενείς με τον γονότυπο TT έχουν 3 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα για νευροπάθεια σε σχέση με τους ασθενείς που δεν έχουν τον TT, ο πολυμορφισμός IL2+166, όπου οι ασθενείς με τον γονότυπο TT έχουν 68% μικρότερη πιθανότητα για εκδήλωση νευροπάθειας σε σχέση με εκείνους που δεν έχουν τον TT και ο πολυμορφισμός IL4-1098 όπου οι ασθενείς με τον γονότυπο GG έχουν 7,7 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα για νευροπάθεια σε σχέση με εκείνους που δεν έχουν τον γονότυπο GG.