Έθιμα και τελετουργίες του ετήσιου εορτολογικού κύκλου των ελλήνων κατοίκων στον Πόντο: (μέσα 19ου αι.-1922)

Abstract

This doctoral thesis, as stated in its title, aims to study the customs and rituals of the annual celebration cycle in the Greeks of Asia Minor, as well as in 1922, when their expulsion from their ancestral homes was completed. It is a folklore study, which belongs to the field of religious folklore, and in the field of historical negotiation of folklore issues. The impetus for this dissertation is due to my long, experiential and bibliographical contact with the rich Pontian civilization, which has kept many of its expressions alive, especially in the refugee Pontian populations of northern Greece. At the same time, the finding that the manifestations of Pontian religious folklore preserve particular diversity never incorporate even primitive or archetypal cultural data, led to the scientific study of these phenomena, through existing archaeological but rich bibliography.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή, όπως και στον τίτλο της δηλώνεται, έχει ως σκοπό να μελετήσει τα έθιμα και τις τελετουργίες του ετήσιου εορτολογικού κύκλου στους Έλληνες του Μικρασιατικού Πόντου, ως και το 1922, οπότε και ολοκληρώθηκε ο εκπατρισμός τους από τις πατρογονικές εστίες τους. Πρόκειται για μια λαογραφική μελέτη, που ανήκει στο πεδίο της θρησκευτικής λαογραφίας, και μάλιστα στον τομέα της ιστορικής διαπραγμάτευσης των λαογραφικών ζητημάτων. Το έναυσμα για την εκπόνηση της διατριβής αυτής οφείλεται στην μακροχρόνια επαφή μου, βιωματική και βιβλιογραφική, με τον πλούσιο λαϊκό ποντιακό πολιτισμό, ο οποίος διατηρεί ζωντανές πολλές εκφράσεις του, ιδίως στους προσφυγικούς ποντιακούς πληθυσμούς της Βόρειας Ελλάδας. Παραλλήλως, η διαπίστωση ότι οι εκδηλώσεις της ποντιακής θρησκευτικής λαογραφίας διασώζουν ιδιαίτερη ποικιλομορφία κάποτε δε ενσωματώνουν και αρχέγονα ή αρχετυπικά πολιτισμικά δεδομένα, οδήγησε στην επιστημονική μελέτη των φαινομένων αυτών, μέσα από την υπάρχουσα πλούσια βιβλιογραφία, αλλά και από το υπάρχον σε διάφορα αρχεία πρωτογενές λαογραφικό υλικό.