Πρόβλεψη της ωοθηκικής απάντησης στη διέγερση των ωοθηκών για εξωσωματική γονιμοποίηση

Abstract

Objective: Prediction of ovarian response is the most crucial step during the evaluation of the infertile couple undergoing IVF. The purpose of this prospective observational study was to identify predictors of ovarian response and to evaluate whether the assessment of antimullerian hormone (AMH) and antral follicle count (AFC) is useful in the prediction of ovarian response in expected normal responders treated with a fixed dose of recombinant FSH (rec-FSH) and GnRH antagonists. Study Design: One-hundred patients were enrolled in the current study. On day 2 of the cycle and prior to initiation of stimulation, assessment of serum AMH, inhibin B, FSH, LH, E2, progesterone and testosterone were performed, while in addition, ovarian volume, AFC and ovarian stromal blood flow were assessed. Univariate analysis of female age, body mass index and all the above mentioned variables were performed and those variables which were significantly associated (p≤0.10) with the number of cumulus oocyte complexes (COCs) retrieved were subsequently included in a multivariable stepwise linear regression analysis. Results: A base model including age and basal FSH as independent predictors of COCs could explain 15% of the variance observed in the number of COCs retrieved (p=0.002). The addition of AFC did not increase significantly the predictive ability of the above model, whereas the addition of AMH increased the performance of the base model by 13% (p<0.001). Logistic regression analysis showed that only when AMH was added to the base model, including age and FSH, its predictive capacity for high ovarian response was statistically significant (F-test: p=0.001; c-statistic: 0.80, 95% CI: 0.70-0.88), but this was not the case for poor ovarian response.Conclusion: In conclusion, the addition of AMH, but not of AFC, to a model including female age and basal FSH, is useful in the prediction of ovarian response in expected normal responders treated with a fixed dose of recombinant FSH and GnRH antagonists.

Εισαγωγή : Κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών, έχει μελετηθεί ένας μεγάλος αριθμός ωοθηκικών δοκιμασιών, τόσο βιοχημικών όσο και υπερηχογραφικών, με σκοπό τη δυνατότητα πρόβλεψης της έκβασης της εξωσωματικής γονιμοποιήσης, όσον αφορά τον αριθμό των ωαρίων που λαμβάνονται και την επίτευξη εγκυμοσύνης. Πρόκειται για έναν έμμεσο τρόπο εκτίμησης του αναπαραγωγικού δυναμικού της γυναίκας, που όμως μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην καθοδήγηση των υπογόνιμων ζευγαριών και να διευκολύνει την κλινική πράξη με λήψη εξατομικευμένων αποφάσεων. Σκοπός : Ο σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής ήταν η αξιολόγηση βιοχημικών και υπερηχογραφικών παραμέτρων, προγνωστικών της ωοθηκικής απάντησης, σε γυναίκες που αναμένονταν, βάσει της ηλικίας και της βασικής τιμής της FSH, να έχουν φυσιολογική ωοθηκική απάντηση και υποβάλλονταν σε κύκλους εξωσωματικής γονιμοποίησης στους οποίους η ωοθηκική διέγερση πραγματοποιούνταν με χορήγηση σταθερής δόσης ανασυνδυασμένης FSH (200 IU) σε συνδυασμό με GnRH ανταγωνιστές.Υλικό και μέθοδος : Πρόκειται για μια προοπτική μελέτη στην οποία συμμετείχαν 100 γυναίκες. Κατά τη δεύτερη ημέρα του κύκλου, και πριν την έναρξη της διέγερσης, προσδιοριζόταν στον όρο του αίματος τα επίπεδα της ανασταλτίνης Β, της αντιμυλλεριανής ορμόνης (AMH), της FSH, της LH, της προγεστερόνης και της τεστοτερόνης, και επιπλέον καθοριζόταν υπερηχογραφικά ο αριθμός των αναπτυσσόμενων ωοθυλακίων άντρου (AFC), ο όγκος της ωοθήκης καθώς και η αιμάτωση του στρώματός της.Η στατιστική ανάλυση έγινε λαμβάνοντας υπόψη τις προαναφερθείσες μεταβλητές, με την προσθήκη ως επιπλέον παραμέτρου της ηλικίας των γυναικών. Δημιουργήθηκε μοντέλο στατιστικής παλινδρόμησης που αξιολογούσε τις συσχετίσεις κάθε μιας από τις ανεξάρτητες μεταβλητές με τον αριθμό των ληφθέντων ωαρίων.Αποτελέσματα : To βασικό μοντέλο που κατασκευάστηκε περιελάμβανε την ηλικία και τα βασικά επίπεδα της FSH, ως ανεξάρτητους προβλεπτικούς δείκτες του αριθμού των ληφθέντων ωαρίων. Το συγκεκριμένο μοντέλο μπόρεσε να εξηγήσει το 15% της διακύμανσης που παρατηρήθηκε στον αριθμό των ληφθέντων ωαρίων (p=0.002). Η προσθήκη του AFC δε βελτίωσε σημαντικά (p=0.74) την προβλεπτική ικανότητα του παραπάνω μοντέλου. Αντιθέτως, η προσθήκη της AMH στο βασικό μοντέλο, ως ανεξάρτητης μεταβλητής βελτίωσε την προβλεπτική ικανότητα του βασικού μοντέλου κατά 13%, και μπόρεσε να εξηγήσει το 28% της διακύμανσης του αριθμού των ληφθέντων ωαρίων (p<0.001). Κάτα την προσθήκη επιπλέον και του AFC, στο προηγούμενο μοντέλο που περιελάμβανε την ηλικία, την FSH και την ΑΜΗ, καμία επιπλέον βελτίωση δεν παρατηρήθηκε στην προγνωστική αξία του μοντέλου (R2 change=0.0002, p=0.886). Η ανάλυση της λογιστικής παλινδρόμησης έδειξε ότι το μοντέλο που περιλαμβάνει την ηλικία, την FSH και την AMH ήταν στατιστικώς σημαντικό για την εμφάνιση της εξεσημασμένης ωοθηκικής απάντησης (F-test: p=0.001), αλλά κάτι ανάλογο δε συνέβει και για την πτωχή ωοθηκική απάντηση (F-test: p=0.43)Συμπέρασμα : Η τιμή των επιπέδων ορού της AMH σε συνδυασμό με την ηλικία της γυναίκας και τα επίπεδα ορού της βασικής τιμής της FSH μπορούν να προβλέψουν σημαντικά την ωοθηκική απάντηση, σε ασθενείς που αναμένεται να έχουν μια φυσιολογική ωοθηκική απάντηση και των οποίων η ωοθηκική διέγερση πραγματοποιήθηκε με χορήγηση σταθερής δόσης ανασυνδυασμένης FSH σε συνδυασμό με GnRH ανταγωνιστές. Η καταμέτρηση των μικρών αναπτυσσόμενων ωοθυλακίων άντρου δε φάνηκε να προσφέρει κάποιο επιπλέον όφελος σε αυτές τις ασθενείς.