Marketing ειδικών μορφών τουρισμού: οικοτουρισμός, η περίπτωση του Νομού Ρεθύμνης Κρήτης

Abstract

The interrelationship between tourism and the environment resulted in the close connection of the rapid growth presented by tourism in recent decades with the degradation of the natural environment. For this reason, a new way of organizing and providing tourism services has been searched, which will put less pressure on natural resources and will have a mild growth orientation. Alternative forms of tourism, as opposed to mass tourism, are based on the existence of a special incentive for holidays, having special importance in preserving the natural and cultural environment and establishing relationships between locals and tourists.Ecotourism is an alternative form of tourism which is considered to be more consistent with the principles of sustainable development, when organized properly, having the smallest possible interventions in the environment, highlighting the characteristics of the place, strengthening local communities the prosperity of which is the target. For this reason, its development is closely linked to the consent and participation of local people at all stages of the project.In this framework, the present thesis attempts through primary and secondary research, to present the optimal application of marketing tools in ecotourism, which does not undermine the quality of the environment and the need for protection, but rather to ensure the maximization of it’s value in order to bring economic benefits to the local community, but also to offer an integrated experience to ecotourists who visit the destination. For this purpose, the area of Amari Municipality has been studied, which is located southeast of Rethymno Crete and has a rich natural and cultural environment, without however having been touristically developed so far. Specifically, the thesis focused in the study of the regions offered resources, while recording the views of local residents and travelers (using questionnaires). At the same time, interviews with the regions stakeholders, reflected their intentions about the ecotourism development. Based on the survey results, the thesis proceeded whith the development of a concrete methodology for applying the principles of ecotourism in a destination, proposing the use of appropriate marketing tools in order to create demand for ecotourism services and products, ensuring it’s sustainability in the future.

Η σχέση αλληλεξάρτησης μεταξύ τουρισμού και περιβάλλοντος είχε σαν αποτέλεσμα να συνδεθεί στενά η ραγδαία ανάπτυξη που παρουσίασε ο τουρισμός τις τελευταίες δεκαετίες, με την υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος. Αναζητήθηκε για το λόγο αυτό ένας νέος τρόπος οργάνωσης και παροχής τουριστικών υπηρεσιών, που θα ασκεί μικρότερες πιέσεις στους φυσικούς πόρους και θα προσανατολίζεται στην ήπια ανάπτυξη. Οι εναλλακτικές μορφές τουρισμού, σε αντιδιαστολή με τον μαζικό τουρισμό, βασίζονται στην ύπαρξη ενός ειδικού κινήτρου για την πραγματοποίηση του ταξιδιού δίνοντας ιδιαίτερη σημασία στη διατήρηση του φυσικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος και στη δημιουργία σχέσεων μεταξύ ντόπιων και τουριστών. Ο οικοτουρισμός, αποτελεί την εναλλακτική μορφή τουρισμού η οποία θεωρείται ότι ανταποκρίνεται πληρέστερα στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, καθώς όταν οργανώνεται με σωστό τρόπο, επιφέρει τις μικρότερες δυνατές επεμβάσεις στο περιβάλλον, αναδεικνύοντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τόπου, ενισχύοντας τις τοπικές κοινωνίες στην ευημερία των οποίων προσβλέπει. Για το λόγο αυτό, η ανάπτυξή του είναι άμεσα συνυφασμένη με τη συναίνεση και συμμετοχή των ντόπιων κατοίκων σε όλα τα στάδια του εγχειρήματος. Στο πλαίσιο αυτό, η παρούσα διδακτορική διατριβή, επιχειρεί μέσα από πρωτογενή και δευτερογενή έρευνα, να παρουσιάσει τη βέλτιστη εφαρμογή των εργαλείων μάρκετινγκ στον οικοτουρισμό, ώστε να μην υπονομεύεται η ποιότητα του περιβάλλοντος και η ανάγκη προστασίας του, αλλά αντίθετα να εξασφαλίζεται η μεγιστοποίηση της αξίας του, ώστε να αποφέρει οικονομικά οφέλη στην τοπική κοινωνία, αλλά και να προσφέρει μια ολοκληρωμένη εμπειρία στους οικοτουρίστες που επισκέπτονται τον προορισμό. Για το σκοπό αυτό, μελετήθηκε η περιοχή του Δήμου Αμαρίου η οποία βρίσκεται νοτιοανατολικά του Νομού Ρεθύμνης Κρήτης και διαθέτει πλούσιο φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον, χωρίς ωστόσο να έχει μέχρι σήμερα αναπτυχθεί τουριστικά. Ειδικότερα, η διατριβή εστίασε στη μελέτη των προσφερόμενων πόρων της περιοχής, καταγράφοντας παράλληλα τις απόψεις τόσο των ντόπιων κατοίκων όσο και των ταξιδιωτών (με τη χρήση ερωτηματολογίων). Ταυτόχρονα, μέσα από συνεντεύξεις αποτυπώθηκε η πρόθεση των ενδιαφερομένων μερών που δραστηριοποιούνται στην περιοχή σε σχέση με την οικοτουριστική ανάπτυξη.Με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας, η διατριβή προχώρησε στην ανάπτυξη μιας συγκεκριμένης μεθοδολογίας για την εφαρμογή των αρχών του οικοτουρισμού σε έναν προορισμό, προτείνοντας τη χρήση των κατάλληλων εργαλείων μάρκετινγκ ώστε να διαμορφωθεί η ζήτηση για οικοτουριστικές υπηρεσίες και προϊόντα, εξασφαλίζοντας τη βιωσιμότητά του μελλοντικά.