Διαδικτυακό περιβάλλον υποστήριξης κοινοτήτων μάθησης για εκπαίδευση από απόσταση: αξιοποίηση στη διδακτική της πληροφορικής

Abstract

In the context of this dissertation, issues related to design and development of educational environments that support collaborative learning and contribute to the active engagement of learners in knowledge building are studied. Specifically, the dissertation is placed in the context of supporting the learning process by utilizing the Internet and especially the Environments which support Electronic Learning Communities by leveraging social software technologies for access to information and knowledge creation.An important theme of the dissertation was to investigate the interconnectivity of communities involved in the broader field of "Didactics of Informatics." In particular, the dissertation presents empirical data on the use of ICT for the interconnection of the teachers, researchers and students related with the teaching of Computer Science.Central theme of the dissertation was the development of innovative techniques to support the creation, management, operation and interconnection of electronic communities. Based on the theory of learning communities and particularly communities of practice, an educational environment was designed that (i)facilitates the joint knowledge creation through techniques that encourage cooperation and communication among members of a community, (ii)supports the creation and development of different types of communities through the possibility of forming policies that cover the objectives and the strategy of development of each community, (iii)improves the categorization of information resources of the community by combining the centralized approach of taxonomies and the decentralized approach of folksonomies, (iv)enhances the description and search of information by providing tools to create and edit metadata tailored to the specific characteristics of information resources that the community uses, (v)supports the collaborative development of the community’s knowledge domain by providing facilities for the application of semantic relations between its structural elements, (vi)provides opportunities for semantic search of information, (vii)facilitates the distribution of activities and operations of the community by providing tools for creating and managing project teams, (viii)exploits the special characteristics of a user using intelligent techniques to provide personalized information, (ix)improves access to the information space of a community using social navigation techniques, (x)provides mechanisms to facilitate the interconnection of communities

Στο πλαίσιο της παρούσας διατριβής, μελετώνται θέματα που αφορούν τη σχεδίαση και ανάπτυξη εκπαιδευτικών περιβαλλόντων που υποστηρίζουν τη συνεργατική μάθηση και συμβάλλουν στην ενεργή εμπλοκή των εκπαιδευομένων στην οικοδόμηση της γνώσης. Ειδικότερα, η διατριβή εντάσσεται στο πλαίσιο υποστήριξης της μαθησιακής διαδικασίας μέσα από την αξιοποίηση του Διαδικτύου και ιδιαίτερα των Περιβαλλόντων Υποστήριξης Ηλεκτρονικών Κοινοτήτων Μάθησης που αξιοποιούν τις τεχνολογίες κοινωνικού λογισμικού για την πρόσβαση στην πληροφορία και τη δημιουργία γνώσης. Σημαντικό θέμα της διατριβής αποτέλεσε η διερεύνηση των δυνατοτήτων διασύνδεσης των κοινοτήτων που δραστηριοποιούνται στο ευρύτερο πεδίο της «Διδακτικής της Πληροφορικής». Ειδικότερα, στο πλαίσιο της διατριβής, παρουσιάζονται εμπειρικά δεδομένα για την αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διασύνδεση των κοινοτήτων εκπαιδευτικών, ερευνητών και φοιτητών που σχετίζονται με τη Διδακτική της Πληροφορικής. Κεντρικό θέμα της διατριβής αποτέλεσε η ανάπτυξη καινοτόμων τεχνικών για την υποστήριξη της δημιουργίας, της διαχείρισης, της λειτουργίας και της διασύνδεσης ηλεκτρονικών κοινοτήτων. Στο πλαίσιο αυτό, σχεδιάστηκε ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον, που βασίζεται στη θεωρία των κοινοτήτων μάθησης και ειδικότερα των κοινοτήτων πρακτικής το οποίο (i)διευκολύνει την από κοινού δημιουργία γνώσης μέσω τεχνικών που ενθαρρύνουν την συνεργασία και την επικοινωνία μεταξύ των μελών μιας κοινότητας, (ii)υποστηρίζει τη δημιουργία και ανάπτυξη διαφορετικού τύπου κοινοτήτων μέσω της δυνατότητας διαμόρφωσης πολιτικής που καλύπτει τους στόχους και τη στρατηγική ανάπτυξης της κάθε κοινότητας, (iii)βελτιώνει την κατηγοριοποίηση των πληροφοριακών πόρων της κοινότητας με το συνδυασμό της συγκεντρωτικού τύπου προσέγγισης των ταξινομιών και της αποκεντρωτικού τύπου προσέγγισης των λαϊκονομιών, (iv)εμπλουτίζει την περιγραφή και αναζήτηση της πληροφορίας με την παροχή εργαλείων δημιουργίας και επεξεργασίας μεταδεδομένων που προσαρμόζονται στις ιδιαιτερότητες και τα χαρακτηριστικά των πληροφοριακών πόρων που η κοινότητα χρησιμοποιεί, (v)υποστηρίζει τη συνεργατική ανάπτυξη του πεδίου γνώσης της κοινότητας παρέχοντας τη δυνατότητα σημασιολογικών συσχετισμών μεταξύ των δομικών του στοιχείων, (vi)παρέχει δυνατότητες σημασιολογικής αναζήτησης της πληροφορίας, (vii)διευκολύνει την κατανομή των δραστηριοτήτων και των εργασιών της κοινότητας με την παροχή εργαλείων για τη δημιουργία και διαχείριση ομάδων έργου, (viii)αξιοποιεί τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του χρήστη χρησιμοποιώντας ευφυείς τεχνικές για την παροχή εξατομικευμένης ενημέρωσης, (ix)βελτιώνει την πρόσβαση στον πληροφοριακό χώρο μιας κοινότητας χρησιμοποιώντας τεχνικές κοινωνικής πλοήγησης, (x)παρέχει μηχανισμούς για τη διευκόλυνση της διασύνδεσης κοινοτήτων