Χωροταξικός σχεδιασμός και βιώσιμη ανάπτυξη σε λεκάνες απορροής λιμνών: η περίπτωση της Δυτικής Μακεδονίας.

Abstract

This current dissertation, investigates the contribution of sustainable development and spatial planning to the effectiveness of lake basin management. As far as specialization of research is concerned, the administrative district of West Macedonia is selected as well as the lake basins which are localized there. More particularly, the integration of sustainable development principles in spatial planning and in development programming procedures, creates important needs of adjustments, concerning lake basins. The inspection of main policies of the European Union which affect the use and the functions of territory as well as the specialization of those policies and other factors concerning lakes in Greece are considered necessary. In the case of West Macedonia, a more general approach of spatial planning and of the factors which concern the effective management of lake basins included in the region, is attempted. Seven natural lakes of the region and their lake basins as well as the two biggest artificial lakes have been selected. The approach method of those areas combines some basic environmental and socio-economic components with policies which have spatial consequences such as water policy, protected areas, spatial – urban planning as well as some additional pursuits, considered necessary for sustainable management. Thus, the combination of the most important components which influence and direct spatial planning is attempted, through the role of state authorities and institutions, of the local administration and other financial and social factors. Some special issues are examined, such as environmental substructures and technologies for water systems protection as well as actions about acquisition of basic scientific data which are required in order to observe those areas. The possibility of a spatial planning approach is being researched, which will take into account sustainable management principles and the impact of projects and programs of different spatial policies in regional level.

Η παρούσα εργασία, διερευνά τη συμβολή της βιώσιμης ανάπτυξης και του χωροταξικού σχεδιασμού στην αποτελεσματική διαχείριση λεκανών απορροής λιμνών. Για την εξειδίκευση της έρευνας επιλέγεται η διοικητική περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας και οι λεκάνες απορροής λιμνών που εντοπίζονται σε αυτήν. Ειδικότερα, η ενσωμάτωση των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης στο σχεδιασμό του χώρου και τον προγραμματισμό αναπτυξιακών διεργασιών, δημιουργεί σημαντικές ανάγκες προσαρμογών για τις λεκάνες απορροής λιμνών. Η επισκόπηση των βασικών πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που επηρεάζουν τη χρήση και τις λειτουργίες του χώρου καθώς και η εξειδίκευση των πολιτικών αυτών και άλλων παραμέτρων για τις λίμνες στην Ελλάδα, κρίνονται απαραίτητες. Στην περίπτωση της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, επιχειρείται μία γενικευμένη προσέγγιση του χωροταξικού σχεδιασμού και των παραμέτρων που αφορούν την αποτελεσματική διαχείριση των λεκανών απορροής λιμνών της. Επιλέχθηκαν οι επτά φυσικές λίμνες της Περιφέρειας και οι λεκάνες απορροής τους καθώς και οι δύο μεγαλύτερες τεχνητές. Η μεθοδολογία για την προσέγγιση των περιοχών αυτών συνδυάζει ορισμένες βασικές περιβαλλοντικές και κοινωνικο - οικονομικές συνιστώσες με τις πολιτικές που έχουν επιπτώσεις στο χώρο όπως την πολιτική των υδάτων, τις προστατευόμενες περιοχές, το χωροταξικό - πολεοδομικό σχεδιασμό, αλλά και ορισμένες συμπληρωματικές επιδιώξεις που θεωρούνται απαραίτητες για τη βιώσιμη διαχείριση. Επιχειρείται έτσι ο συνδυασμός των κυριότερων συνιστωσών που επηρεάζουν και κατευθύνουν το χωροταξικό σχεδιασμό, με το ρόλο των κρατικών υπηρεσιών και φορέων, της τοπικής αυτοδιοίκησης και των άλλων οικονομικών και κοινωνικών συντελεστών. Εξετάζονται ορισμένα ειδικά θέματα, όπως είναι οι περιβαλλοντικές υποδομές και οι τεχνολογίες για την προστασία των υδάτινων συστημάτων, αλλά και οι δράσεις για την απόκτηση των βασικών επιστημονικών δεδομένων που απαιτούνται για τη μελέτη των περιοχών αυτών. Διερευνάται η δυνατότητα μιας προσέγγισης του χωροταξικού σχεδιασμού που θα λαμβάνει υπόψη τις αρχές της βιώσιμης διαχείρισης και την επιρροή σχεδίων και προγραμμάτων διαφόρων πολιτικών του χώρου, σε επίπεδο περιφέρειας.