Στρατηγικές αυτο-ρύθμισης κατά τη διδασκαλία και τη μάθηση εκπαιδευτικών και μαθητών δημοτικού στα μαθηματικά και οι σχέσεις τους με παράγοντες κινήτρων και θυμικού

Abstract

This thesis aimed at investigating the beliefs of Greek primary teachers concerning the exploitation in the course of mathematics of strategies for selfregulation of their teaching and for enhancement of their students’ self-regulated learning. Moreover, another aim was to investigate separately in teachers and students the relationships of the reported use of strategies for self-regulation ofteaching and learning with other personal factors such as self-efficacy, goal orientation, value of mathematics and enjoyment from mathematics. In pilot study validity and reliability indices of the questionnaires developed to assess the reported use of metacognitive and self-regulatory strategies in teaching and learning were satisfactory. In main study, the main objective was to investigate the relationships between the concepts under consideration separately for teachers and students. Theresults showed that the reports of both teachers and students for frequent use selfregulatory strategies in mathematics teaching and learning respectively concerned mainly the preparation and planning of teaching and learning and the achievement of understanding and evaluating the solution. Teachers who report using more frequently strategies for planning and preparating instruction, who report assessing their teaching objectives more frequently and reflecting on the instruction of mathematics more frequently, they also report that they often tend to induce theirstudents to use such practical skills as well. Primary school teachers’ and students’ reports of the strategies used more or less on mathematics’ learning are generally in agreement. Regarding the relationships of reports for the use of strategies with other factors of motivation and affect in teachers and students, the interactions of variables examined were stronger in students than in teachers. In teachers, a strong interaction of the reported strategy instruction with teaching self-efficacy was observed. Analyses of variance showed that gender differentiated significantly men and women teachers’ responses in most of the variables examined with reference to mathematics,while this was not the case in students. The effects of teachers’ years of teaching experience on the study variables were limited. The thesis highlights the need to further stress, especially in teachers, the importance of instructional strategies that enhance metacognition and self-regulated learning of mathematics. Moreover, it is stressed that it is important to make teachers aware of the ways their instructional practices are connected to personal factors, such as to their teaching self-efficacy.Finally, the thesis highlights the need to enhance such skills to teachers themselves, as it is more likely for them to further employ these strategies with their students.

Η παρούσα διατριβή είχε ως βασικό στόχο τη διερεύνηση των πεποιθήσεων των Ελλήνων εκπαιδευτικών δημοτικού σχετικά με την αξιοποίηση στο μάθημα των μαθηματικών στρατηγικών αυτο-ρύθμισης της διδασκαλίας τους αλλά και προαγωγής της αυτο-ρυθμιζόμενης μάθησης των μαθητών τους και τις σχέσεις τους με άλλους ενδο-ατομικούς παράγοντες. Διενεργήθηκαν διαφορετικές έρευνες τόσο σε εκπαιδευτικούς όσο και στους μαθητές τους. Στην πιλοτική μελέτη, κεντρικός στόχος ήταν η ανάπτυξη και ο έλεγχος της αξιοπιστίας και της εγκυρότητας δύοερωτηματολογίων για εκπαιδευτικούς που κατασκευάστηκαν για να διερευνηθεί η χρήση μεταγνωστικών στρατηγικών και στρατηγικών αυτο-ρύθμισης στο πλαίσιο της διδασκαλίας των μαθηματικών. Η εγκυρότητα και η αξιοπιστία των ερωτηματολογίων αποδείχθηκε ικανοποιητική. Στην κυρίως έρευνα, κύριος στόχος ήταν η διερεύνηση των σχέσεων μεταξύ των εξεταζόμενων εννοιών τόσο σε εκπαιδευτικούς όσο και σε μαθητές. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι αναφορές τόσο των εκπαιδευτικών όσο και των μαθητών για χρήση στρατηγικών αυτο-ρύθμισης κατά τη διδασκαλία και τη μάθηση στα μαθηματικά αντίστοιχα επικεντρώνονταν κυρίως στην προετοιμασία της διδασκαλίας και της μάθησης και στην προαγωγή της κατανόησης και της αξιολόγησης της λύσης. Οι εκπαιδευτικοί που αναφέρουν ότι αξιοποιούν συχνότερα στρατηγικές προετοιμασίας της διδασκαλίας, ότι αξιολογούν συχνότερα τους διδακτικούς στόχους και ότι αναλογίζονται συχνότερα σχετικά με τη διδασκαλία των μαθηματικών αναφέρουν επίσης ότι προάγουν συχνά παρόμοιεςπρακτικές και στους μαθητές τους. Οι αναφορές των εκπαιδευτικών και οι αναφορές των μαθητών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για το είδος των στρατηγικών που αξιοποιούνται περισσότερο ή λιγότερο στη μάθηση των μαθηματικών βρίσκονταν γενικά σε συμφωνία. Ως προς τις σχέσεις των αναφορών για χρήση στρατηγικών με άλλους παράγοντες κινήτρων και θυμικού σε εκπαιδευτικούς και μαθητές, οι αλληλεπιδράσεις των εξεταζόμενων μεταβλητών ήταν περισσότερο στενές στουςμαθητές σε σχέση με τους εκπαιδευτικούς. Στους εκπαιδευτικούς, κυρίαρχες ήταν οι αλληλεπιδράσεις της αναφερόμενης στρατηγικής διδασκαλίας με τη διδακτική αυτοαποτελεσματικότητα. Οι αναλύσεις διακύμανσης έδειξαν ότι ο παράγοντας φύλο διαφοροποίησε τις απαντήσεις ανδρών και γυναικών εκπαιδευτικών ως προς τις περισσότερες μεταβλητές που εξετάστηκαν με αναφορά στα μαθηματικά, ενώ, αντίθετα, στην ομάδα των μαθητών οι απαντήσεις αγοριών και κοριτσιών δε διαφοροποιήθηκαν. Περιορισμένες ήταν οι επιδράσεις των χρόνων υπηρεσίας των εκπαιδευτικών στις εξεταζόμενες μεταβλητές. Η διατριβή αναδεικνύει την ανάγκη ναεπισημανθεί πιο εμφατικά στους εκπαιδευτικούς η σημασία των στρατηγικών που προάγουν το μεταγιγνώσκειν και την αυτο-ρύθμιση της μάθησης των μαθηματικών αλλά και να καλλιεργηθούν τέτοιες δεξιότητες στους ίδιους τους εκπαιδευτικούς, καθώς έτσι αυξάνονται οι πιθανότητες να τις προάγουν και στους μαθητές τους.