EMU macroeconomic policy regime: A political economy appraisal

Abstract

The European Union (EU) and the Euro area are currently in the middle of the most serious and protracted crisis in their history. The aim of the dissertation is to provide an alternative approach to understanding and evaluating the principal root causes of its ongoing turmoil. To this end, it adopts a political economy framework and seeks to associate its current moment of crisis with specific institutions and economic phenomena of financial dominance embedded in the current phase of neoliberal globalisation. In particular, we argue that the Euro crisis is the result of a dynamic process of ‘disciplinary financialisation’ of the Euro area caused by its ‘new constitutional’ institutional architecture and its fixation on gaining a high degree of policy credibility in highly speculative financial markets with a view to restoring the international competiveness of European capital. This is principally reflected in the constitutional commitment of the ECB to anti-inflationary monetary policy, the imposition of strict rules of fiscal discipline and the promotion of deregulatory reforms in product and labour markets. Theoretical legitimization and guidance of the Euro area’s disciplinary institutional design and policy course is provided by a particular macroeconomic policy model, known in policy-making cycles and academia as the ‘new consensus’ paradigm. In so doing, the thesis attempts to advance and enrich the heterodox literature that, while critical to the Euro area policy regime and to its underlying policy paradigm, seems to ignore their social content and scope, especially their close association with precise institutional developments and trends associated with the contemporary hegemonic power of global finance. Finally, the dissertation relates Euro area’s way out of the current turmoil and survival to the adoption of an agenda of progressive institutional restructuring and the implementation of a growth-oriented macroeconomic policy strategy.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και η Ευρωζώνη έχουν περιέλθει σήμερα στη βαθύτερη και πιο παρατεταμένη κρίση της ιστορίας τους. Βασικός σκοπός της διατριβής ήταν να προτείνει ένα εναλλακτικό πλαίσιο ανάλυσης και αξιολόγησης των αιτιών της κρίσης, συνδέοντας τα με συγκεκριμένες θεσμικές δομές και οικονομικά φαινόμενα που σχετίζονται με την κυριαρχία του διεθνούς χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου στη σημερινή φάση της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης. Συγκεκριμένα, η άποψη που υποστηρίζουμε είναι ότι η κρίση της Ευρωζώνης είναι το αποτέλεσμα μιας δυναμικής διαδικασίας «πειθαρχικής χρηματιστικοποίησης» του μακροοικονομικού συστήματός της, που προκάλεσαν η «νέα συνταγματική» αρχιτεκτονική της και η επιδίωξη της θωράκισης της αξιοπιστίας του ευρώ στις κερδοσκοπικές αγορές χρήματος ως μέσο προώθησης της διεθνούς ανταγωνιστικότητας του ευρωπαϊκού κεφαλαίου. Βασικό εργαλείο υλοποίησης της στρατηγικής αυτής είναι η συνταγματικά κατοχυρωμένη δέσμευση του καθεστώτος οικονομικής πολιτικής της Ευρωζώνης σε αντιπληθωριστικές νομισματικές στρατηγικές, η επιβολή αυστηρών κανόνων δημοσιονομικής πειθαρχίας και η προώθηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στις αγορές εργασίας και προϊόντος. Βασικό οικονομικό υπόδειγμα που θεμελιώνει θεωρητικά τις παραπάνω επιλογές θεσμικής οργάνωσης και οικονομικής πολιτικής στην ΟΝΕ αποτελεί το μοντέλο της «νέας συναίνεσης». Με αυτόν τον τρόπο, η διατριβή επιχειρεί να εμπλουτίσει την κριτική που έχει ασκηθεί στο μοντέλο της «νέας συναίνεσης» από ετερόδοξες σχολές οικονομικής σκέψης, αναδεικνύοντας το πολιτικό και ταξικό της περιεχόμενο και ειδικότερα το ρόλο της ως θεωρητικό υπόδειγμα προώθησης θεσμικών μηχανισμών επιβολής και εδραίωσης της κυριαρχίας του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου. Τέλος, η εργασία συνδέει την προοπτική εξόδου της Ευρωζώνης από την εξελισσόμενη της κρίση με την υιοθέτηση μιας προοδευτικής ατζέντας θεσμικού μετασχηματισμού της και την εφαρμογή μακροοικονομικών πολιτικών επεκτατικού προσανατολισμού.