Διερεύνηση πρωτεϊνών ρυθμιστικών του κυτταρικού κύκλου στο πολλαπλό μυέλωμα

Abstract

A systemic analysis of the immunoexpression of proteins participating in the cyclin D/pRb/p16pathway (cyclins D1, D2, D3, A, B1, E, and proteins p16, pRb) was performed, in 62 bone marrowcore biopsies from newly diagnosed myeloma patients. Protein immunoexpression was correlated a)with each other, b) with Ki67 proliferative activity marker, c) with patient clinicopathologicalparameters, and d) with patient overall survival. Also, cyclin E immunohistochemical expression wasspecified for the first time, in bone marrow core biopsies of newly diagnosed MM cases.Immunoexpression (>10%) was found to be 34%, 42%, 8%, 76%, 29%, and 1.5% for cyclins D1,D2, D3, E, A, and B1 respectively, in newly diagnosed MM cases. These results further supportprevious findings in respect to cyclins D1, D2, D3 and A, while mitotic cyclin B1 immunoexpressionwas found to be very low. In contrast, the great incidence found of cyclin E immunoexpression,indicates high cell numbers in the S phase in MM at diagnosis. Regarding pRb and p16 proteins,their immunoexpression (>10%) incidence in newly diagnosed MM cases, was found to be 68%positively expressing, and 34% negatively expressing, respectively, while a statistically significantpositive correlation was displayed with Ki67 expression (p=0.0008, p=0.0002, respectively). Theseresults, further support that pRb expression in MM is majorly an indicator of its phosphorylatedinactive form. As for p16 protein, p16 methylation seems to be a frequent event like in all previousstudies, although it is not always associated with reduced gene expression. In the present study, astatistically significant positive correlation between cyclin D3 and p27 expression (p=0.002), as wellas a negative correlation between cyclin D3 and p53 expression (p=0.029) was displayed.Furthermore, an almost statistically significant positive correlation (p=0,057) was observed betweenpRb expression and overall survival, which is in agreement with the opinion that monoallelic Rbdeletions do not alter pRb activity. In contrast, no correlation between cyclin D1, D2, D3, A, B1, E,and p16 expression and overall survival could be displayed. Also, a statistically significant positivecorrelation was found a) between cyclin D2 expression and filtration rate, Ca serum levels, B2Mlevels (p=0.006, p=0.0079, p=0.0219), and b) between cyclin D3 expression and creatinine (CRE)levels (p=0.0059), as well as c) a statistically significant negative correlation, between cyclin D2expression and age at diagnosis (p=0.041). From all the above, it is further supported that cyclin D2alone is insufficient for leading to aggressive disease, and that cyclin D3 overexpressing myelomapatients could possibly have a tendency for renal damage more often than in cyclin D3 negativecases.In conclusion, immunohistochemical protein screening, both at diagnosis and during diseaseprogression would have clinical significance, as this would help in MM better understanding as wellas to more targeted therapeutic strategies. Finally, what stands out from this study is the greatincidence of cyclin E immunohistochemical expression, indicating high cell numbers in the S phase inMM at diagnosis.

Πραγματοποιήθηκε συστηματική ανάλυση της ανοσοϊστοχημικής έκφρασης πρωτεϊνών πουσυμμετέχουν στο μονοπάτι της κυκλίνης D–pRb–p16 του κυτταρικού κύκλου (κυκλίνες D1, D2, D3, A,B1 και E, p16 και pRb), σε 62 οστεομυελικές βιοψίες ασθενών με νεοδιαγνωσθέν ΠΜ, σε σχέση με α)τον δείκτη Ki67, β) κλινικοπαθολογικές παραμέτρους και γ) την επιβίωση των ασθενών. Για πρώτηφορά στη διεθνή βιβλιογραφία, προσδιορίστηκε η ανοσοϊστοχημική έκφραση της κυκλίνης Ε σεοστεομυελικές βιοψίες ασθενών με ΠΜ.Ανιχνεύθηκε ανοσοϊστοχημική, έκφραση (>10%) των κυκλινών D1, D2, D3, Ε, Α και Β1 στο 34%,42%, 8%, 76%, 29%, και 1.5% των περιπτώσεων, αντίστοιχα. Τα αποτελέσματα αυτά επιβεβαιώνουντα ευρήματα προηγούμενων μελετών ως προς τις κυκλίνες D1, D2, D3 και Α, ενώ διαπιστώθηκε ότιτο ποσοστό των νεοπλασματικών πλασματοκυττάρων που εκφράζει την μιτωτική κυκλίνη B1 είναιιδιαίτερα χαμηλό. Αντίθετα, το υψηλό ποσοστό νεοπλασματικών πλασματοκύτταρων που εκφράζειτην κυκλίνη Ε, δείχνει πως κατά τη διάγνωση του ΠΜ, η πλειοψηφία τους βρίσκεται στην φάση S τουκυτταρικού κύκλου. Ως προς τις πρωτεΐνες pRb και p16, αναδείχτηκε ανοσοϊστοχημική έκφραση(>10%) στο 68% και χαμηλή ή απώλεια της ανοσοιστοχημικής έκφρασης στο 34% των περιπτώσεωνΠΜ, αντίστοιχα, καθώς και στατιστικά σημαντική θετική συσχέτιση μεταξύ της έκφρασης τους και τουδείκτη Ki67 (p=0,0008 και p=0,0002, αντίστοιχα). Τα αποτελέσματα αυτά, ως προς την pRb, δείχνουνότι εκφράζεται κυρίως στην ανενεργό / φωσφορυλιομένη μορφή. Ως προς την p16, επιβεβαιώνονταιπροηγούμενες μελέτες που αναφέρουν συχνή μεθυλίωση του p16 γονιδίου, χωρίς απαραίτητα ναπροκαλείται απώλεια έκφρασης της p16 πρωτεΐνης κατά την εξέλιξη του κυτταρικού κύκλου στο ΠΜ.Η έκφραση της κυκλίνης D3 συσχετίστηκε θετικά με την έκφραση της p27 (p=0,002) και αρνητικά μετην έκφραση της p53 (p=0,029). Βρέθηκε τάση στατιστικά σημαντικής θετικής συσχέτισης μεταξύ τηςέκφρασης της pRb και της συνολικής επιβίωσης των ασθενών με ΠΜ (p=0,057), στηρίζονταςπερεταίρω την άποψη ότι οι μονόμορφες μεταλλάξεις του γονιδίου Rb δεν επηρεάζουν την λειτουργίατων pRb. Αντίθετα, δεν ανιχνεύθηκε καμία επίπτωση της έκφρασης των κυκλινών D1, D2, D3, A, B1,Ε και της p16, στην συνολική επιβίωση ασθενών με ΠΜ. Αναδείχτηκε στατιστικά σημαντική θετικήσυσχέτιση μεταξύ α) της έκφρασης της κυκλίνης D2 και του ποσοστού διήθησης, των επιπέδωνασβεστίου στο αίμα, της β2Μ ορού (p=0,006, p=0,0079, p=0,0219), και β) μεταξύ της έκφρασης τηςκυκλίνης D3 και των επιπέδων κρεατινίνης ορού (p=0,0059), καθώς και γ) στατιστικά σημαντικήαρνητική συσχέτιση μεταξύ της έκφρασης της κυκλίνης D2 και της ηλικίας κατά τη διάγνωση(p=0,041). Από τα παραπάνω, ενισχύεται η άποψη ότι η μεν κυκλίνη D2 παίζει ρόλο στην εξέλιξη τηςνόσου, αλλά αδυνατεί από μόνη της να καθορίσει την κλινική πορεία και την επιβίωση των ασθενώνμε ΠΜ, οι δε ασθενείς με ΠΜ και υπερέκφραση της κυκλίνης D3 πιθανόν να εκδηλώνουν συχνότερανεφρική βλάβη από ασθενείς με αρνητική έκφραση.Συμπερασματικά, η διερεύνηση της ανοσοιστοχημικής έκφρασης μίας ομάδας πρωτεϊνών(διενέργεια screening) τόσο κατά τη διάγνωση, όσο και κατά την πορεία του νοσήματος, θα είχεκλινική χρησιμότητα, καθώς θα βοηθούσε σημαντικά στην καλύτερη κατανόηση του ΠΜ και σε πιοστοχευμένες μορφές θεραπείας. Τέλος, στην παρούσα μελέτη ξεχωρίζει η μεγάλη συχνότηταανοσοϊστοχημικής έκφρασης της κυκλίνης Ε, υποδηλώνοντας πως η πλειοψηφία τωνπλασματοκυττάρων στο ΠΜ κατά τη διάγνωση, φαίνεται να βρίσκεται στην S φάση του κυτταρικούκύκλου.