Διαλειτουργικότητα στην εκπαίδευση ενηλίκων στα γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών: σχεδιασμός προγράμματος εξ αποστάσεως εκπαίδευσης

Abstract

It is accepted by the scientific community that adult education programmes, conducted by means of Distance Learning Education face two serious problems: a large proportion of participants drop out, and their overall performance is very low. These problems are exacerbated in training programme of scientific fields, such as Geographical Information Systems, where participants do not have the necessary familiarity and the required educational skills. In the case of Geographical Information Systems, there is an increasing need for systematic training on basic principles, particularly to freelance professionals, public and private sector employees, and also to postgraduate students who have no access to traditional education at Universities. The purpose of this study is to design a GIS training programme, which will be conducted remotely, and take into account both the problems of adult education, as well as the lack of interoperability in Geographical Information Systems training. After a thorough study of the literature- associated with the learning difficulties of adult students, the factors for the successful design of a distance education programme and the lack of interoperability in GIS education, we propose a learning model comprising five basic stages: Desire for learning: adult trainees participating in educational programmes have a willingness to learn. It is, therefore, necessary to apply different techniques to maintain this desire for learning throughout the learning cycle. Learning Act the students involved in collaborative learning, and in some cases (specific teams with little familiarity with computers) self-learning, study learning materials and use instructional tools and the content of the training programme based on the techniques selected by their teachers. Feedback: because of solving spatial problems, conducting the evaluation tests, questions and queries, trainers get feedback based on the objectives achieved, but also the attained skills of the trainees. At the same time, students can assess their own performance, based on the corrections of submitted exercises and evaluation tests. Assimilation: this stage is missing from the design of most training programmes for adult learners. Briefly, adult learners should be given the opportunity to assimilate the concepts and skills taught within a reasonable time. Technical support: technical support should be provided to both trainees and trainers on a 24-hour basis. This will be an important factor in the drastic reduction of dropout rates and low performance of students. Support on the above learning model is provided through techniques that have not been used before, but it is considered necessary to be used in GIS training programmes. These are: • spatial problems solved by the PBL method, which do not depend on the specificities of a particular GIS software • interoperable spatial data in GML format and mapping services in OGC to solve spatial problems. • application of real time presentation techniques using teleconference. Hence, the students do not feel isolated, as it is the case in all educational programmes of asynchronous distance education. • development of a knowledge base by storing group discussions (forum) in a relational database. This helps significantly the trainees to discover the solution of the problem themselves, since they can visit the website of the educational programme as much as they want, even after completing their training. • organisation of technical support using remote computer management software. Not only it provides the trainees assistance when they face a difficult situation and cannot continue the learning course but also it helps them overcome anxiety and fear of failure, since they feel there is someone besides then offering help, although this person may be hundreds of kilometres away. • management of anxiety and fear of trainees by the trainer - consultant, through the application of emotional intelligence techniques to improve personal and social skills. The proposed methodological approach was firstly applied to a distance adult education programme at an introductory GIS level. Subsequently, at the request of the learners, but also after an internet search that showed the absence of a training programme for advanced GIS concepts, an appropriate educational programme for advanced users is being applied since 2008. The results of the methodology developed in this research are more than encouraging. The dropout rate in conventional education is between 20% and 25%. Whereas, the dropout rate in the training programmes that used the methodology of this study is 22.95%. Out of a total of 427 trainees, only 98 students did not start the educational process, dropped out prematurely or had a poor performance. Further, students who successfully completed their course, have mastered the science of Geographical Information Systems, and think spatially, can easily get accustomed to a GIS working environment, regardless of the software used.

Είναι αποδεκτό από την επιστημονική κοινότητα ότι τα μεγαλύτερα προβλήματα σε εκπαιδευτικά προγράμματα ενηλίκων που διεξάγονται με τη μέθοδο της Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (ΕξΑΕ) είναι: η πρόωρη εγκατάλειψη ενός μεγάλου ποσοστού των συμμετεχόντων και οι χαμηλές επιδόσεις τους. Τα προβλήματα αυτά επιδεινώνονται όταν το πρόγραμμα εκπαίδευσης αναφέρεται σε επιστημονικά πεδία, όπως για παράδειγμα τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών, όπου οι συμμετέχοντες δεν έχουν την απαραίτητη εξοικείωση και τις αναγκαίες εκπαιδευτικές δεξιότητες. Στην περίπτωση των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών είναι συνεχώς αυξανόμενη η ανάγκη για συστηματική εκπαίδευση πάνω στις βασικές αρχές τους ιδίως σε ελεύθερους επαγγελματίες, δημόσιους και ιδιωτικούς υπαλλήλους αλλά και μεταπτυχιακούς σπουδαστές οι οποίοι δεν έχουν πρόσβαση στην παραδοσιακή εκπαίδευση των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων. Σκοπός της συγκεκριμένης έρευνας είναι ο σχεδιασμός ενός εκπαιδευτικού προγράμματος στα ΓΣΠ, το οποίο θα διεξάγεται εξ αποστάσεως και το οποίο θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του τόσο τα προβλήματα εκπαίδευσης ενηλίκων, όσο και την έλλειψη διαλειτουργικότητας στην εκπαίδευση των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών. Μετά από προσεκτική και ενδελεχή μελέτη της βιβλιογραφίας που σχετίζεται με τις δυσκολίες στη μάθηση που αντιμετωπίζουν οι ενήλικες σπουδαστές, τους παράγοντες για τον επιτυχή σχεδιασμό ενός εξ αποστάσεως εκπαιδευτικού προγράμματος, καθώς και την έλλειψη διαλειτουργικότητας στην εκπαίδευση στα ΓΣΠ, προτείνεται το παρακάτω μοντέλο μάθησης, το οποίο περιλαμβάνει πέντε βασικά στάδια: Θέληση για μάθηση: οι ενήλικοι εκπαιδευόμενοι μετέχουν στα εκπαιδευτικά προγράμματα έχοντας θέληση για μάθηση. Θα πρέπει λοιπόν με εφαρμογή διαφόρων τεχνικών να διατηρείται αυτή η θέληση για μάθηση καθ' όλη τη διάρκεια του κύκλου μάθησης. Μαθησιακή Πράξη: οι εκπαιδευόμενοι εφαρμόζοντας τη συνεργατική μάθηση και σε ορισμένες περιπτώσεις (ειδικές ομάδες με μικρή εξοικείωση στους υπολογιστές) την αυτομάθηση, μελετούν το εκπαιδευτικό υλικό και χρησιμοποιούν τα εκπαιδευτικά μέσα και το περιεχόμενο του εκπαιδευτικού προγράμματος, βάσει κατάλληλων τεχνικών που επιλέγουν οι διδάσκοντες. Ανατροφοδότηση: χάρη στην επίλυση των χωρικών προβλημάτων, τη διενέργεια των τεστ αξιολόγησης, των ερωτήσεων και των αποριών, έχουμε ανατροφοδότηση των εκπαιδευτών με βάση τους στόχους που έχουν επιτευχθεί αλλά και τις επιτευχθείσες δεξιότητες των εκπαιδευομένων. Ταυτόχρονα οι εκπαιδευόμενοι αυτοαξιολογούνται ως προς την επίδοση τους με βάση τις διορθώσεις των παραδοθέντων ασκήσεων και των τεστ αξιολόγησης. Αφομοίωση: το στάδιο αυτό λείπει από το σχεδιασμό των περισσοτέρων προγραμμάτων εκπαίδευσης που αναφέρονται σε ενήλικες εκπαιδευόμενους. Με λίγα λόγια θα πρέπει να δίνεται η δυνατότητα στους ενήλικες εκπαιδευόμενους να αφομοιώνουν τις έννοιες και τις δεξιότητες που διδάσκονται σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα. Τεχνική υποστήριξη: η τεχνική υποστήριξη πρέπει να παρέχεται τόσο στους εκπαιδευόμενους όσο και στους εκπαιδευτές σε 24ωρη βάση. Αυτό θα αποτελέσει σημαντικό παράγοντα για τη δραστική μείωση των ποσοστών πρόωρης εγκατάλειψης και χαμηλής επίδοσης των εκπαιδευομένων. Η στήριξη του παραπάνω μοντέλου μάθησης πραγματοποιείται με τη βοήθεια τεχνικών οι οποίες δεν έχουν χρησιμοποιηθεί μέχρι τώρα, αλλά είναι απαραίτητο να χρησιμοποιούνται σε προγράμματα εκπαίδευσης στα ΓΣΠ, όπως: • χωρικά προβλήματα που επιλύονται με την μέθοδο PBL, τα οποία δεν εξαρτώνται από τις ιδιαιτερότητες ενός συγκεκριμένου λογισμικού ΓΣΠ • διαλειτουργικά χωρικά δεδομένα σε μορφή GML και χαρτογραφικών υπηρεσιών κατά OGC για την επίλυση των χωρικών προβλημάτων. • εφαρμογή της τεχνικής της εισήγησης σε πραγματικό χρόνο με χρήση τηλεδιάσκεψης. Έτσι οι εκπαιδευόμενοι δεν αισθάνονται πλέον απομονωμένοι, όπως γίνεται σε όλα τα εκπαιδευτικά προγράμματα που διεξάγονται με τη μέθοδο της ασύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. • δημιουργία βάσης γνώσης, με αποθήκευση των ομάδων συζήτησης (φόρουμ) σε σχεσιακή βάση. Αυτό βοηθά σημαντικά τους εκπαιδευόμενους να ανακαλύψουν τη λύση του προβλήματος μόνοι τους, αλλά συμβάλλει αποφασιστικά και στη συνοχή της εκπαιδευτικής ομάδας, αφού επισκέπτονται αρκετές φορές την ιστοσελίδα του εκπαιδευτικού προγράμματος ακόμη και μετά την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης τους. • οργανωμένη τεχνική βοήθεια με χρήση λογισμικού εξ αποστάσεως διαχείρισης υπολογιστή. Εκτός από την ουσιαστική βοήθεια που προσφέρει στον εκπαιδευόμενο, όταν δυσκολεύεται σε ένα σημείο και δεν μπορεί να συνεχίσει τη μαθησιακή του πορεία, τον βοηθά να απαλλαγεί από το άγχος και το φόβο ότι δεν θα τα καταφέρει, αφού αισθάνεται σιγουριά ότι υπάρχει κάποιος δίπλα του να τον βοηθήσει, παρόλο που πιθανόν να βρίσκεται εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά. • διαχείριση του άγχους και του φόβου των εκπαιδευομένων από εκπαιδευτή - σύμβουλο, με εφαρμογή τεχνικών συναισθηματικής νοημοσύνης για τη βελτίωση των προσωπικών και κοινωνικών τους δεξιοτήτων. Η προτεινόμενη μεθοδολογική προσέγγιση εφαρμόστηκε καταρχάς σε ένα εξ αποστάσεως εκπαιδευτικό πρόγραμμα ενηλίκων στα ΓΣΠ σε εισαγωγικό επίπεδο. Εν συνεχεία μετά από απαίτηση των εκπαιδευομένων αλλά και έρευνας στο διαδίκτυο που κατέδειξε την ανυπαρξία εκπαιδευτικού προγράμματος για προχωρημένες έννοιες στα ΓΣΠ, από το 2008 εφαρμόζεται αντίστοιχο εκπαιδευτικό πρόγραμμα για προχωρημένους. Τα αποτελέσματα της μεθοδολογίας που αναπτύχθηκε στη συγκεκριμένη έρευνα είναι κάτι παραπάνω από ενθαρρυντικά. Τα ποσοστά εγκατάλειψης στη συμβατική εκπαίδευση είναι 20% - 25%. Τα ποσοστά εγκατάλειψης στα εκπαιδευτικά προγράμματα που εφαρμόσθηκε η μεθοδολογία της διατριβής αυτής είναι 22.95 %. Επί συνόλου 427 εκπαιδευομένων ο αριθμός των εκπαιδευομένων που δεν άρχισαν την εκπαιδευτική διαδικασία, εγκατέλειψαν πρόωρα ή παρουσίασαν χαμηλές επιδόσεις ήταν 98. Επιπρόσθετα όσοι εκπαιδευόμενοι τελείωσαν επιτυχώς, έχουν εξοικειωθεί με την επιστήμη των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών, σκέφτονται χωρικά και μπορούν να εγκλιματιστούν πολύ εύκολα σε ένα εργασιακό περιβάλλον που αφορά στα ΓΣΠ, ανεξάρτητα με το λογισμικό που χρησιμοποιείται.