Επιδημιολογική μελέτη της ψυχοπαθολογίας σε δείγμα αστέγων στο Δήμο Αθηναίων

Abstract

Most research on the homeless is coming from the U.S. and has studied the prevalence of mental disorders in this population. The surveys on the homeless in European countries focus on the mental state and community care of homeless people since the 1980's. This phenomenon has developed gradually in these countries, unlike the countries of North America, where the phenomenon is older. This research is an epidemiological study of psychopathology of the homeless population in Athens, it was conducted during the period 2009-2010 and it includes 254 homeless people living in this region. The communication with the participants was conducted in homeless hostels, soup kitchens, day care centers, and the streets where the homeless live in this city. Two questionnaires were completed by the investigator, a questionnaire of psychosocial conditions of the homeless and the structured clinical interview MINI.The statistical processing of data with the SPSS statistical system showed that:The majority of the sample were male (74%) with relatively high average age (51 years), they were homeless for over 25 months (50%), most of them had graduated high school and were mostly unemployed.The vast majority were single, living without their families and had no contact with their relatives.A significant proportion were sleeping on the street (18.5%), but most were found in homeless hostels.The main reason the participants gave for becoming homeless were economic, followed by alcohol abuse problems and / or illegal substances and family reasons.The prevalence of mental disorders was very high in this sample with an overall current prevalence of 56.7%. Mood disorders have a rate of 16.1%, anxiety disorders 11.8%, psychotic disorders 13,0%, abuses / addictions 11,8% and comorbidity 11.8%. The prevalence of mental disorders in the homeless population is much higher than in the general population of Greece and has many similarities with the prevalence of mental disorders of the homeless population in other European countries.The use of mental health services was low despite the high prevalence of mental disorders, but it is higher than elsewhere in Europe. This research is the only one in Greece, that included a large sample of homeless people and used clinically reliable tools for the measurement of psychopathology.

Οι περισσότερες έρευνες για τους άστεγους προέρχονται από τις ΗΠΑ και μελέτησαν την επικράτηση των ψυχικών διαταραχών στον πληθυσμό αυτό. Οι έρευνες για τους αστέγους στις Ευρωπαϊκές χώρες επικεντρώνονται στην ψυχική κατάσταση και την κοινοτική φροντίδα των αστέγων ήδη από τη δεκαετία του 1980. Το φαινόμενο αναπτύσσεται σταδιακά στις χώρες αυτές, σε αντίθεση με τις χώρες της Βόρειας Αμερικής όπου το φαινόμενο είναι πιο παλιό.Η παρούσα έρευνα η οποία αποτελεί μία επιδημιολογική μελέτη της ψυχοπαθολογίας του άστεγου πληθυσμού στην περιοχή των Αθηνών, πραγματοποιήθηκε το χρονικό διάστημα 2009-2010 και περιλαμβάνει 254 άτομα χωρίς στέγη που ζουν στην περιοχή αυτή. Η επικοινωνία με τους συμμετέχοντες και η διενέργεια των συνεντεύξεων πραγματοποιήθηκε σε ξενώνες αστέγων, συσσίτια, κέντρα ημερήσιας φροντίδας, καθώς και στους δρόμους όπου διαβιούν οι άστεγοι της πόλης αυτής. Συμπληρώθηκαν από τον ερευνητή 2 ερωτηματολόγια, ένα ερωτηματολόγιο ψυχοκοινωνικών συνθηκών και η δομημένη κλινική συνέντευξη M.I.N.I.Η στατιστική επεξεργασία των δεδομένων με το στατιστικό σύστημα SPSS έδειξαν ότι:Η πλειοψηφία του δείγματος ήταν άνδρες (74%) με σχετικά υψηλό μέσο όρο ηλικίας (51 έτη), ήταν άστεγοι για πάνω από 25 μήνες (σε ποσοστό 50%), είχαν σε σημαντικό ποσοστό αποφοιτήσει το Λύκειο και ήταν στην πλειοψηφία τους άνεργοι.Στη συντριπτική πλειοψηφία ήταν άγαμοι, ζούσαν χωρίς την οικογένειά τους και δεν είχαν καμία επικοινωνία μαζί της.Ένα σημαντικό ποσοστό βρέθηκε να κοιμάται στο δρόμο (18,5%), αλλά οι περισσότεροι βρέθηκαν σε ξενώνες αστέγων.Η κυριότερη αιτία για την απώλεια της στέγης τους βρέθηκε να είναι οι οικονομικοί λόγοι, ενώ ακολουθούν τα προβλήματα κατάχρησης αλκοόλ ή /και παράνομων ουσιών και οι οικογενειακοί λόγοι. Η επικράτηση των ψυχικών διαταραχών βρέθηκε πολύ υψηλή στο δείγμα αυτό με συνολική τρέχουσα επικράτηση 56,7% και επιμέρους οι διαταραχές διάθεσης κατέχουν ένα ποσοστό 16,1%, οι διαταραχές άγχους 11,8%, οι ψυχωτικές διαταραχές 13,0%, οι καταχρήσεις/εξαρτήσεις από ουσίες 11,8% και η συννόσηση 11,8%. Η επικράτηση αυτή είναι πολύ υψηλότερη από αυτή του γενικού πληθυσμού της Ελλάδας και παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με την επικράτηση των ψυχικών διαταραχών του άστεγου πληθυσμού στις χώρες της Ευρώπης.Η χρήση υπηρεσιών ψυχικής υγείας βρέθηκε χαμηλή σε σχέση με τα ποσοστά επικράτησης των ψυχικών διαταραχών αλλά είναι υψηλότερη από άλλες χώρες της Ευρώπης.Αυτή η έρευνα είναι η μοναδική στον Ελλαδικό χώρο που συμπεριέλαβε τόσο μεγάλο δείγμα άστεγου πληθυσμού και χρησιμοποίησε αξιόπιστα κλινικά εργαλεία για τη μέτρηση της ψυχοπαθολογίας.