Exploring the discourse-syntax and the lexicon-syntax interfaces in language pathology: evidence from Broca’s aphasia

Abstract

The present thesis is an examination of eight Greek-speaking aphasic speakers with non-fluent speech following a focal lesion or a haemorrhagic episode in the left hemisphere. Our study re-examines the notoriously problematic competence-performance issue from a novel perspective that focuses on the agrammatic processing of the interfaces. Thus, the explanatory framework we adopt considers the language faculty to incorporate interfaces between distinct components of the grammar, so that agrammatic deficit may not be strictly localized on the subcomponents of the syntax, the morphology, or the lexicon. A series of both on-line and off-line experiments was run across both the comprehension and the production modality, with the aim of circumventing processing to linguistic structures conditioned at the discourse-syntax and the lexicon-syntax interface. More specifically, the aphasic group (along with the fifteen language-unimpaired control subjects matched with the aphasic patients along age and educational level) were administered two on-line tests checking the interpretation of null and overt subject pronouns in referentially ambiguous intra- and inter-sentential contexts, as well as a sentence-picture matching, an elicitation, a repetition, and a cross-modal lexical priming task checking the production and processing of reflexive, transitive and (both active and non-active) anti-causative verbs in Greek. The results of these experiments show selective difficulty (i) with the integration of discourse information regulating the interpretation of the overt subject pronoun, and (ii) with accessing lexicon-filtered information regulating the anti-causative sub-categorization of active intransitive verbs. The data also reveals the extensive use of compensatory and heuristic strategies on behalf of both the controls and especially the eight aphasic patients, primarily aiming at offsetting the computational cost under deep processing conditions. The parsing preference of subject prominence, the non-active morpheme serving as a cue to transitivity changes in verbs, and animacy heuristics were among the most popular parsing strategies found to be employed during off-line and (mainly) on-line sentence processing. We speculate on these findings in terms of both performance (vs. competence) limitations related to the properties of interface-conditioned information, as well as a conceptualization of Broca’s aphasia through both linguistic and cognitive/executive dysfunctions.

Η παρούσα διατριβή εξετάζει τη γλωσσική παραγωγή και κατανόηση σε οκτώ ελληνόφωνους αγραμματικούς ασθενείς με αφασία τύπου Μπροκά μετά από σχετική διάγνωση ισχαιμικού ή αιμορραγικού επεισοδίου στο αριστερό τους ημισφαίριο. Η μελέτη μας επανεξετάζει το δημοφιλή διαχωρισμό “γλωσσική ικανότητα-γλωσσική επιτέλεση” από μια νέα οπτική γωνία που επικεντρώνεται στην επεξεργασία των γλωσσικών διεπιπέδων από τους αγραμματικούς ασθενείς. Κατά συνέπεια, το γλωσσολογικό πλαίσιο που υιοθετείται εκτιμά ότι η γλώσσα εμπεριέχει διεπίπεδα ανάμεσα σε διάφορα συστατικά στοιχεία της γραμματικής, έτσι ώστε το αγραμματικό έλλειμμα να μην μπορεί να ιδωθεί ως έλλειμμα αποκλειστικά ενυπάρχον στα συστατικά στοιχεία της σύνταξης, της μορφολογίας, ή του λεξιλογίου ξεχωριστά. Κατά τη διάρκεια διεξαγωγής της έρευνας πραγματοποιήθηκε μια σειρά από online και offline πειράματα γλωσσικής παραγωγής και κατανόησης, που είχαν σαν στόχο να περιορίσουν τη γλωσσική επεξεργασία των αφασικών ασθενών σε δομές που καθορίζονται από τα διεπίπεδα πραγματολογίας – σύνταξης και λεξιλογίου – σύνταξης. Πιο συγκεκριμένα, η ομάδα των αφασικών ασθενών (μαζί με την ομάδα ελέγχου που απαρτίζεται από δεκαπέντε ελληνόφωνα υποκείμενα χωρίς κάποια γλωσσική δυσλειτουργία, και ιδίας ηλικίας και μορφωτικού επιπέδου με τους ασθενείς Μπροκά) υποβλήθηκαν σε δύο online πειράματα που διερευνούν την ερμηνεία κενών και εκπεφρασμένων αντωνυμιών (σε θέση υποκειμένου) σε διφορούμενα ενδο-προτασιακά και δια-προτασιακά γλωσσικά περιβάλλοντα, όπως επίσης και σε πειράματα αντιστοίχησης πρότασης-εικόνας, απόσπασης και επανάληψης προτασιακών δομών, και σε ένα πείραμα τροποποιητικού ελέγχου της πρόσβασης των πειραματικών υποκειμένων στο μετα-ρηματικό ηγούμενο των αναιτιολογικών ρημάτων (cross-modal lexical priming τεχνική) που διερευνά την ερμηνεία και την παραγωγή αυτοπαθών, μεταβατικών και αναιτιολογικών ρημάτων (ενεργητικής και μεσο-παθητικής μορφολογίας) στην ελληνική γλώσσα. Τα αποτελέσματα από τα πειράματα που διεξήχθησαν καταδεικνύουν ότι οι αφασικοί ασθενείς αντιμετώπισαν έντονη δυσκολία (ι) στην αφομοίωση πραγματολογικών πληροφοριών που καθορίζουν την ερμηνεία των εκπεφρασμένων αντωνυμιών σε θέση υποκειμένου, και (ιι) στην πρόσβαση πληροφοριών «φιλτραρισμένων» από το λεξικό που καθορίζουν την κατηγοριοποίηση κάποιων αμετάβατων ρημάτων ενεργητικής μορφολογίας ως αναιτιολογικών. Τα πειραματικά δεδομένα επίσης αποκαλύπτουν την εκτεταμένη χρήση αντισταθμιστικών στρατηγικών από πλευράς της ομάδας ελέγχου αλλά κυρίως από πλευράς των οκτώ αφασικών ασθενών τύπου Μπροκά με απώτερο στόχο τη μείωση του κόστους γλωσσικής επεξεργασίας. Η υπεροχή του συντακτικού υποκειμένου, η μεσο-παθητική μορφολογία των ρημάτων ως ένδειξη μεταβατικότητας, και το [+έμψυχο] σημασιολογικό χαρακτηριστικό των συντακτικών υποκειμένων στις εν λόγω προτασιακές δομές πιστοποιήθηκαν ως οι πιο δημοφιλείς στρατηγικές αντιστάθμισης κατά τη διάρκεια της offline και (κυρίως) της online γλωσσικής επεξεργασίας των πειραματικών υποκειμένων. Η παρούσα διατριβή ερμηνεύει τα συγκεκριμένα αποτελέσματα μέσω της θεωρίας της περιορισμένης γλωσσικής επιτελεστικής ικανότητας των αφασικών ασθενών τύπου Μπροκά που απορρέει από το υψηλό επεξεργαστικό κόστος των γλωσσικών δομών που διαμορφώνονται στα διεπίπεδα της γραμματικής, όπως επίσης και μέσω της σύλληψης των δυσλειτουργιών στην αφασία τύπου Μπροκά μέσα από μια οπτική γλωσσικών και γνωστικών/εκτελεστικών δυσλειτουργιών.