Συσχέτιση γνώσεων και στάσεων σχολικών νοσηλευτών και εκπαιδευτικών για την επιληψία με την πρόκληση ατυχημάτων

Abstract

Epilepsy was known from Hippocratic ancient times and seems to be one of the most common neurological disorders affecting approximately 1-3 of 100 adults. In the past centuries huge progress of medicine and technology resulted to numerous writings, diagnostic tests, drugs and surgery in pediatric epilepsy. We succeeded to detect the fault gene but still we didn’t dissolve darkness of ignorance, fear and prejudice that prevail in most people minds. School nurses’ primary goal and challenge is to improve teachers’ knowledge and change attitudes towards students with a chronic disease and especially towards epileptic child and its family. Besides the need of systematic and individualized health care at school environment, accidents are the catalyst factor that disturbs educators and parents in greek and international reality. For this purpose, present study attempted to correlate school nurses’ and educators’ knowledge and attitudes about epilepsy with risk of accidents. At the same time the study collects information about the estimated quality of epileptic student’s life, the necessity for continual education and the effectiveness of public school nurses. It concerns an original correlating cross - sectional study in which elementary schools, vocational lycee and overall special education schools in Greece participated. The instrument used for data collection is a questionnaire designed particularly for this research. The study impresses the frequency of accidents caused by epilepsy which appears raised at special education schools. It shows up that the extent of teachers’ knowledge is connected to incident of accident while for nurses it is in correlation with their education level. Furthermore, it demonstrates that the level of educators’ knowledge about epilepsy is satisfying when there is a nurse at the same school but teachers in schools without a nurse had less awareness. Most school nurses were sensitive and concerned about preventive accidents of epileptic student and that was positive. However, attitudes are not always in step with knowledge. The outcome is that at least 1 of 4 to have objection in case a related person would marry someone with epilepsy. Referring to quality of life nurses and teachers underline the meaning of education, the significance of health care provider’s presence at school and the role of a supportive environment. Results reveal a universal urgency for school nurse presence in every stage of education as well as for continuous education on health issues and preventive diseases. Putting the finishing touch it came up that accidents recording is either non-existent or insufficient despite the existence of the incidence-accidents book in every school. Consequently we don’t have testimonial records about the precise accident rates at greek schools. We consider that our findings could developed by qualified conveyors in charge of education and form the fuel for more studies which will certify the value of school nursing and the need for qualitative education and health care at schools. Certain questioning is raised for cases such us recording, preventing and coping with accidents and the improvement of learning and quality of life of children with a chronic disease that learn to live in pain, isolation and rejection. All these are caused of inadequate firstly arrangement of educational community and in extension of lack of awareness of an entire society. We can’t forget that these responsible health scientists prove the spirit and capability to canalize effectively knowledge and experience towards the community.

Η επιληψία είναι νόσος γνωστή από την εποχή του Ιπποκράτη και αποτελεί μια από τις συχνότερες νευρολογικές παθήσεις με ποσοστό που κυμαίνεται από 1-3%. Στους αιώνες που πέρασαν σημειώθηκε τεράστια πρόοδος στην ιατρική επιστήμη και τεχνολογία με αποτέλεσμα σήμερα να διατίθενται πολυάριθμα συγγράμματα, διαγνωστικές εξετάσεις, αντιεπιληπτικά φάρμακα και επεμβατικές τεχνικές σε ότι αφορά την επιληψία. Ακόμη, εντοπίστηκε και το γονίδιο που ευθύνεται για την επιληψία και όμως, στους αιώνες που πέρασαν δε διαλύθηκαν τα σκοτάδια της άγνοιας, του φόβου και της προκατάληψης που κυριαρχούν στο μυαλό των περισσοτέρων. Βασικό σκοπό αλλά και πρόκληση αποτελεί για τους σχολικούς νοσηλευτές η βελτίωση των γνώσεων της εκπαιδευτικής κοινότητας και η αλλαγή της στάσης απέναντι στους μαθητές που έχουν κάποιο χρόνιο νόσημα και ειδικά απέναντι στον επιληπτικό μαθητή και την οικογένειά του. Εκτός από την ανάγκη για συστηματική και εξατομικευμένη φροντίδα υγείας στο σχολικό περιβάλλον ο παράγοντας ατυχήματα είναι αυτός που ουσιαστικά θορυβεί εκπαιδευτικούς και γονείς στην ελληνική και διεθνή πραγματικότητα. Η παρούσα μελέτη επιχείρησε να συσχετίσει τις γνώσεις και στάσεις σχολικών νοσηλευτών και εκπαιδευτικών με τον κίνδυνο πρόκλησης ατυχημάτων. Συγχρόνως, αντλεί πληροφορίες για την εκτιμούμενη ποιότητα ζωής του επιληπτικού μαθητή, την ανάγκη που υπάρχει για συνεχιζόμενη εκπαίδευση αλλά και την αναγκαιότητα και αποτελεσματικότητα των νοσηλευτών που εργάζονται στα δημόσια ελληνικά σχολεία. Πρόκειται για μια συγχρονική μελέτη επισκόπησης και συσχέτισης, στην οποία συμμετείχαν νοσηλευτές και εκπαιδευτικοί από δημοτικά σχολεία κλασσικής παιδείας, επαγγελματικά λύκεια και το σύνολο των σχολείων της ειδικής αγωγής. Για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε ερωτηματολόγιο που σχεδιάστηκε για τη συγκεκριμένη έρευνα. Στη μελέτη αποτυπώνεται η συχνότητα ατυχημάτων εξαιτίας της επιληψίας στα σχολεία, η οποία μάλιστα είναι αυξημένη στα ειδικά σχολεία. Φαίνεται ότι ο βαθμός γνώσης των εκπαιδευτικών σχετίζεται με τις περιπτώσεις ατυχημάτων ενώ για τους νοσηλευτές είναι συνάρτηση του επιπέδου σπουδών που διαθέτουν. Επίσης, αποδεικνύεται ότι το επίπεδο γνώσης των εκπαιδευτικών είναι ικανοποιητικό, όταν στο σχολείο υπάρχει νοσηλευτής, ενώ στα σχολεία που δε διαθέτουν νοσηλευτή είναι αρκετά χαμηλότερο. Θετικό είναι το γεγονός ότι οι περισσότεροι νοσηλευτές είναι ευαισθητοποιημένοι και μεριμνούν για την πρόληψη ατυχημάτων των επιληπτικών παιδιών. Ωστόσο, οι στάσεις δε συμβαδίζουν απαραίτητα με τις γνώσεις, με αποτέλεσμα τουλάχιστον 1 στους 4 να έχει αντίρρηση, αν κάποιο συγγενικό του πρόσωπο επιθυμούσε να παντρευτεί επιληπτικό άτομο. Αναφορικά με την ποιότητα ζωής, νοσηλευτές και εκπαιδευτικοί υπογραμμίζουν τη σημασία της ενημέρωσης, της φροντίδας του μαθητή από επαγγελματίες υγείας στο χώρο του σχολείου και του υποστηρικτικού περιβάλλοντος. Από τα αποτελέσματα κρίνεται καθολική η ανάγκη για συνεχιζόμενη εκπαίδευση σε θέματα υγείας και πρόληψης ασθενειών, καθώς επίσης και η παρουσία σχολικού νοσηλευτή σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Ολοκληρώνοντας, φάνηκε ότι στα σχολεία η καταγραφή των ατυχημάτων είτε δε γίνεται παρά την ύπαρξη βιβλίου συμβάντων - ατυχημάτων ή δε γίνεται συστηματικά με αποτέλεσμα να μην έχουμε αποδεικτικά έγγραφα για την ακριβή συχνότητα των ατυχημάτων στα ελληνικά σχολεία. Θεωρούμε ότι τα πορίσματα της παρούσας μελέτης μπορούν να αξιοποιηθούν από τους αρμόδιους φορείς της εκπαίδευσης και να αποτελέσουν το έναυσμα για περισσότερες μελέτες, που θα πιστοποιούν την αξία της σχολικής νοσηλευτικής και την ανάγκη για ποιοτική εκπαίδευση και φροντίδα υγείας μέσα στα σχολεία. Σίγουρα δημιουργείται προβληματισμός για τα ζητήματα της καταγραφής, πρόληψης και αντιμετώπισης των ατυχημάτων και για τη βελτίωση της μάθησης και ποιότητας ζωής παιδιών με χρόνια νοσήματα, που βιώνουν τον πόνο, την απομόνωση και την απόρριψη, εξαιτίας της ελλιπούς αρχικά οργάνωσης της εκπαιδευτικής κοινότητας και κατ’ επέκταση της ενημέρωσης μιας ολόκληρης κοινωνίας. Η θωράκιση των σχολείων με σχολικούς νοσηλευτές μπορεί ουσιαστικά να συγκλίνει προς τη βελτίωση τη υγείας του σχολικού πληθυσμού και τη στήριξη των οικογενειών τους, καθώς είναι υπεύθυνοι επιστήμονες υγείας και αποδεικνύουν ότι έχουν τη δυνατότητα να διοχετεύουν αποτελεσματικά γνώσεις και εμπειρίες προς την κοινότητα.