Ανάπτυξη μεθοδολογίας για την ανάλυση οργανικών υλικών σε αρχαιολογικά και ιστορικά αντικείμενα με τη φασματοσκοπία μαγνητικού πυρηνικο...

Abstract

Ο σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν η ανάπτυξη μεθοδολογίας για την ανάλυση οργανικών υλικών αρχαιολογικών και ιστορικών αντικειμένων με τη φασματοσκοπία μαγνητικού πυρηνικού συντονισμού (NMR). Επιλέχθηκαν προς ανάλυση μια σειρά φυσικών κηρών και τερπενοειδών ρητινών ως δείγματα αναφοράς ,με σκοπό την αναγνώριση χαρακτηριστικών συστατικών (markers) στα οργανικά υλικά που μας ενδιαφέρουν, μέσω των οποίων να μπορεί να γίνει η ταυτοποίησή τους σε γνήσια δείγματα αρχαιολογικού και ιστορικού ενδιαφέροντος. Εν συνεχεία πραγματοποιήθηκε η ανάλυση μιας σειράς αρχαιολογικών δειγμάτων από την Πομπηία, καθώς και πιο σύγχρονων έργων τέχνης με τη φασματοσκοπία NMR. Κατά τις αναλύσεις διαπιστώθηκαν οι δυσκολίες που έγκεινται στην ανάλυση δειγμάτων από τους χώρους της αρχαιολογίας και της τέχνης. Κατά πρώτον, συχνά πρόκειται περί μιγμάτων υλικών, δύσκολο να διαχωριστούν και να ταυτοποιηθούν. Επίσης οι τεχνίτες ή/και καλλιτέχνες συχνά αναμίγνυαν υλικά ώστε να επιτύχουν τις συγκεκριμένες ιδιότητες που επιθυμούσαν. Ένας τρίτος παράγοντας που συμβάλει στην πολυπλοκότητα της ανάλυσης είναι η Κεφάλαιο 6 86 παλαιότητα/γήρανση των δειγμάτων. Με την πάροδο του χρόνο τα υλικά αυτά συχνά αποικοδομούνται και/ή πολυμερίζονται σε προϊόντα μεγάλου μοριακού βάρους και σύνθετης δομής, κάνοντας την ανίχνευσή τους σε πολλές περιπτώσεις εξαιρετικά δύσκολη. Γνωρίζοντας λοιπόν πώς μετατρέπονται τα υλικά που μας ενδιαφέρουν με την πάροδο του χρόνου διευκολύνει κατά μεγάλο βαθμό την ταυτοποίηση τους σε αρχαιολογικά και ιστορικά δείγματα. Ένας τέταρτος παράγοντας εξίσου σημαντικός είναι η καλή κατανόηση του ιστορικού πλαισίου από όπου προέρχονται τα προς μελέτη δείγματα. Γνωρίζοντας τι υλικά χρησιμοποιούνταν την εποχή από όπου προέρχονται τα υλικά που μελετάμε ή κατά πώς χρησιμοποιούνταν τα αντικείμενα από όπου προέρχονται τα δείγματα περιορίζει το εύρος των υποψηφίων υλικών, και οδηγούμαστε πιο εύκολα στον επιτυχή προσδιορισμό τους. Τα αποτελέσματα που παρουσιάστηκαν στο Κεφάλαιο 4 μας οδηγούν στη διαπίστωση πως η φασματοσκοπία NMR είναι μια αποτελεσματική μέθοδος για την ανάλυση οργανικών και αρχαιολογικών υλικών. Ένα θετικό σημείο είναι επίσης πως σε περίπτωση που δεν είναι δυνατός ο προσδιορισμός της σύστασης των αρχαιολογικών/ιστορικών υλικών που θέλουμε να μελετήσουμε με τη φασματοσκοπία NMR, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το ίδιο δείγμα, καθώς αυτό δεν καταστρέφεται κατά τη διάρκεια της ανάλυσης και να επιλέξουμε άλλη αναλυτική τεχνική που θα δώσει πιο συμπερασματικά αποτελέσματα. Κλείνοντας την παρούσα εργασία, πιστεύουμε πως αξίζει να υπογραμμιστεί ότι στην πλειοψηφία των δειγμάτων που αναλύθηκαν επιτεύχθηκε ο επιτυχής προσδιορισμός οργανικών υλικών με τη φασματοσκοπία NMR, προτείνοντας μια μεθοδολογία εύκολη ως προς την πειραματολογίας της και μη καταστροφική ως προς το δείγμα, καθώς ανακτάται πλήρως μετά το πέρας της ανάλυσης.