Προσδιοριστικοί παράγοντες της δυναμικής της αιμοδοσίας στην περιοχή της Μακεδονίας

Abstract

The purpose of this study was to the identification of more safe blooddonor group involved in the transfusion process by using:A) Specific statistical analysis of data of National Blood TransfusionService of blood collection and distribution in Macedonia for the period1995-1997 and comparing between this period surveys. Therefore we examined the following parameters:1) Annual blood collection of Transfusion Services per county. Bloodcollection was statistically significant higher in Thessaloniki than in the restparts of Macedonia (pcO.OOl). In the county of Kozani, Kavala, Serres andDrama blood collection is statistically significant higher in than with therest parts of Macedonia (p<0.001). Main source of collected blood wererelatives (55,7%) and volunteers (41,7%).2) Annual blood sufficiency by comparing between blood collectionand blood consumption, or deficiency per county. In Thessaloniki, despitehigh blood collection, blood consumption was higher because of high number of hospital beds, the majority of the health services located in this central region and specialization of hospital units. It should be noted that allthe other counties are self-sufficient.3) Correlation between blood donation and distribution per population, hospital bed, prefecture and year. Blood sufficiency parameters inMacedonia, according to WHO’s definition (donations 5% of the population annually, 50 donations per 1000 population, 7-9 per year, donationsper acute hospital bed) were normal (donations 5,4% of the population annually, 54,2 donations per 1000 population, 14,6 annual donation per acutehospital bed).B) Statistical analysis of data of Blood Transfusion Service of General Hospital of Thessaloniki “Agios Pavlos” for the period 1995-1997.We examined the following parameters: 1) Annual blood collection of Transfusion Service per month and year.The observed large fluctuations annually can be explained at lest in part bythe variation of collected blood outside of hospital (mobile blood collectionunit), where the unique source of collected blood were volunteers. Thesource of total collected blood were relatives (32%) and volunteers (68%).2) Serological laboratory testing for HBV, HCV, HIV and RPR respectively and seropositive blood units (infected blood units) per year,among relatives, altruistic volunteers and bank volunteers. Analysis of thedata showed a statistically significant increase in frequency of infectedblood units among relatives in comparison with altruistic volunteers (in1995, p<0.05, in 1996 and 1997 p<0.005) and bank volunteers (p<0,001 in1995,1996 and 1997) indicating that volunteers appear to be more safegroup than relative persons.3) Refused blood units per month and year.4) Activities of mobile blood collection unit.5) Consumption and distribution of blood units per hospital department (clinic). The highest consumption was observed at surgical departments (42,7%).6) Comparisons between relatives and altruistic volunteers indicated:statistically significant higher frequency of voluntary donation among men(p<0.01), younger ages (p<0.05), well educated persons (p<0.001), students (pcO.OOl) and health professionals (p<0.001).Our results in details indicate the profile of blood donation observedin Macedonia. This information should be helpful to design motivationstrategies in order to intervene on the public sensitisation and promote towards voluntary safe blood donations. Further move combined efforts ofBlood Transfusion Services, social workers and government, approachingthe general public and special groups and planning new programmes, arerequired to access the blood of Macedonian population.

Στην παρούσα μελέτη έγινε:Α) Εξειδικευμένη ανάλυση στατιστικών δεδομένων της Εθνικής Υπηρεσίας Αιμοδοσίας που αφορούσαν τη διακίνηση μονάδων αίματος κατά τη διάρκεια της τριετίας 1995-1997 των Υπηρεσιών Αιμοδοσίας τηςΜακεδονίας που έδειξε τα ακόλουθα:1. Όσον αφορά την προέλευση αίματος στις Υπηρεσίες Αιμοδοσίαςκάθε νομού ανά έτος, η συλλογή αίματος βρέθηκε σημαντικά αυξημένηστο κέντρο (Θεσσαλονίκη) σε σύγκριση με την επαρχία (Ρ<0.001). Επιπλέον ήταν σημαντικά αυξημένη στους νομούς Κοζάνης, Καβάλας, Σερρώνκαι Δράμας απ’ ότι στους υπόλοιπους νομούς της Μακεδονίας (Ρ<0001). Τοσυλλεγόμενο αίμα προήρχετο κατά 55,7% από συγγενείς και κατά 41,4%από εθελοντές. Υπήρξε ανομοιογένεια της συμμετοχής της ομάδος τωνσυγγενών και των εθελοντών στις διάφορες Υπηρεσίες Αιμοδοσίας τηςΜακεδονίας.2. Όσον αφορά τις παραμέτρους επάρκειας ή ανεπάρκειας εκάστηςΥπηρεσίας Αιμοδοσίας σε ετήσια βάση, επάρκεια παρουσίαζαν οι Υπηρεσίες Αιμοδοσίας της επαρχίας και.από το κέντρο μόνον η Υπηρεσία Αιμοδοσίας του Αγίου Παύλου.3. Η διερεύνηση των διενεργουμένων αιμοληψιών σε σχέση με τονπληθυσμό και τις κλίνες εκάστου νομού ετησίως έδειξε ότι, σύμφωνα με ταόρια επάρκειας της WHO (αιμοληψίες κατ’ έτος=5% του πληθυσμού, 50αιμοληψίες/1000 κατοίκους και 7-9 αιμοληψίες για κάθε οξείας νοσηλείαςνοσοκομειακή κλίνη) η Μακεδονία παρουσίαζε φυσιολογικούς αλλά οριακούς δείκτες επάρκειας (αιμοληψίες κατ’ έτος= 5,4% του πληθυσμού,54,2 αιμοληψίες/1000 κατοίκους και 14,6 αιμοληψίες /κλίνη).Β) Συγκριτική και εξειδικευμένη ανάλυση των στατιστικών δεδομένοι της Υπηρεσίας Αιμοδοσίας του Α.Γ.Ν.Θ. Άγιος Παύλος που αφορούσαν τη διακίνηση μονάδων αίματος κατά τη διάρκεια της τριετίας 1995-1997 με παραμέτρους που έδειξαν τα ακόλουθα:1. Όσον αφορά την προέλευση του αίματος του Στάθμου Αιμοδοσίαςανά μήνα και ανά έτος, παρατηρήθηκε διακύμανση της συλλογής ανά μήναοφειλόμενη στη διακύμανση της συλλογής του κινητού συνεργείου. Κυριότερες πηγές προέλευσης του αίματος εντός του Σταθμού ήταν οι συγγενείςαιμοδότες (περίπου 61%) και δευτερευόντως οι αλτρουιστές εθελοντές αιμοδότες (22%).2. Όσον αφορά την αναλογία «θετικών» μονάδων ανά ελεγχόμενομικροοργανισμό και ανά έτος στις ομάδες αιμοδοτών, των συγγενών, τωναλτρουιστών εθελοντών και των εθελοντών των τραπεζιόν, παρατηρήθηκεσημαντικά αυξημένος αριθμός θετικότητας στους συγγενείς παρά στους εθελοντές. Η διαφορά ήταν σημαντική μεταξύ της ομάδας των συγγενώνκαι των εθελοντών αλτρουιστών ( Ρ<0.05 το 1995, Ρ<0.005 τα έτη 1996,1997) και των τραπεζών (Ρ<0.001 και τα τρία έτη). Αντίθετα μεταξύ τωνεθελοντών των τραπεζών και των εθελοντών αλτρουιστών δεν υπήρξε στατιστικά σημαντική διαφορά (Ρ>0.05).5. Η λεπτομερής διάθεση μονάδων αίματος στους διάφορους τομείςτου νοσοκομείου έδειξε μεγαλύτερη κατανάλωση στον χειρουργικό τομέα(42,7%).6. Η σύγκριση ομάδος χιλίων εθελοντιόν αλτρουιστιυν αιμοδοτιόν καιαντίστοιχης ομάδος συγγενιόν αιμοδοτών, έδειξε σημαντική υπεροχή στηνομάδα των αλτρουιστών αιμοδοτοόν των γυναικιόν (Ρ<0.01), των νεαρότεριον ηλικιών (Ρ<0.05), των επιστημόνων (Ρ<0.001), των σπουδαστών(Ρ<0.001), και των ασχολουμένιαν με παράίατρικά επαγγέλματα (Ρ<0.001).Τα αναφερόμενα στοιχεία δυνατόν να βοηθήσουν στο σχεδίασμάπρογραμμάτων ενισχύσεως και καθιερώσεως του θεσμού της εθελοντικήςαιμοδοσίας που αποτελεί την πλέον ασφαλή οδό αιματικής τροφοδοσίας.Η οριακή επάρκεια του αίματος δεν επιτρέπει εφησυχασμό. Απαιτείται εθνική πολιτική, συντονισμένες ενέργειες υπευθύνων φορέων (συνεργασίααιμοδοσίας, κοινωνικών φορέων, πολιτείας) και γενικά επαγρύπνιση στηΜακεδονία και ολόκληρη τη χιόρα για την κατά το δυνατόν μεγαλύτερη ανταπόκριση των πιο ασφαλών ομάδων του πληθυσμού στο πρόβλημα της εξεύρεσης αίματος.