Επιδημιολογική διερεύνηση της λεϊσμανίασης στην Κύπρο: έλεγχος και επιτήρηση της νόσου

Abstract

Leishmaniases are diseases caused by members of the genus Leishmania, protozoan parasites infecting numerous mammal species including humans, and transmitted by the bite of phlebotomine sandflies. In Cyprus, leishmaniasis has been considered exclusively a veterinary problem. The aim of the study is the epidemiological investigation of leishmaniases in Cyprus, in dogs and humans, for the control and surveillance of the disease. The survey conducted to resolve this was based on the assumption that if there were to be VL cases, they had to be in the areas with the highest dog seroprevalence. To locate these areas, an epidemiological study was carried out on the dog population. A map of Cyprus was divided into 82 equal squares of which 30 were chosen randomly as the study area. Dog seroprevalence revealed the areas with the highest risk for humans. In such two areas, as well as in one with zero dog seroprevalence, a seroepidemiological study was conducted on the human population and sandfly collections were done to compare species in these three areas. The Government controlled part of the island, southern Cyprus (Fig.1), covering 5,896 km2 and comprising five prefectures, was divided into 82 equal arbitrary squares on a map. The squares were given numbers and 30 numbers were drawn from a ballot to select the squares to be included in the study. One or more villages falling in each of the 30 squares, according to dog population size, were chosen so as to have at least 200 dogs per square. A total of 900 dogs (379 males and 521 females; 719 hunting, 87 guard, 94 companion) living in the 30 areas were sampled (30 dogs per area) during 2005 and 2006. Owned dogs, living permanently in the area irrespective of race, age color or health status were included in the study. To select the dogs, the houses in each village in the study area were given numbers and drawn from a ballot; visited with a government veterinarian and the dog owners were informed about leishmaniasis and asked to participate in the study by providing a written consent. The dogs were examined clinically, peripheral blood (900 samples) and lymph node aspirates when enlarged lymph nodes were observed (22 samples) were collected and personal, epidemiological and clinical data were registered in questionnaires for each dog. Severe leishmaniasis symptoms were diagnosed in 18 dogs, the disease was confirmed by serology and PCR, the dogs were euthanized with the consent of the owner and the spleen provided. In addition, 2,056 dog sera were provided by veterinarians throughout the island for routine testing for leishmaniasis. ...................

Οι λεϊσμανιάσεις είναι μολυσματικές ασθένειες που μεταδίδονται μέσω αιματοφάγου διαβιβαστή ξενιστή, τη σκνίπα και είναι ανθρωπονόσοι ή/ ζωονόσοι. Στην Κύπρο, ένα νησί στο όριο της Ευρώπης με την Ασία και την Αφρική, η ΣΛ θεωρείτο μέχρι πρότινος ασθένεια των σκύλων, καθώς δεν υπήρχε επίσημη αναφορά ανθρώπινων περιστατικών μέχρι και το 2005. Σκοπός αυτής της διατριβής ήταν η επιδημιολογική διερεύνηση της λεϊσμανίασης στην Κύπρο, στο σκύλο και στον άνθρωπο, για τον έλεγχο και την επιτήρηση της νόσου και η ανάπτυξη ενός ικανού συστήματος ενεργού επιτήρησης της ασθένειας, με σκοπό το φραγμό μετάδοσης της στον άνθρωπο και την παρεμπόδιση της εξάπλωσης της στο σκύλο. Η έρευνα σχεδιάστηκε και εκτελέστηκε έτσι ώστε να εντοπιστούν οι περιοχές με το υψηλότερο ποσοστό κρουσμάτων στα σκυλιά, οι περιοχές δηλαδή με τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τη μετάδοση της λεϊσμανίασης στον άνθρωπο και οι περιοχές με το χαμηλότερο ποσοστό ή αρνητικές, περιοχές δηλαδή με χαμηλό κίνδυνο για τη μετάδοση της λεϊσμανίασης στον άνθρωπο. Σε αυτές τις περιοχές πραγματοποιήθηκε οροεπιδεμιολογική έρευνα στον άνθρωπο και έγιναν συλλήψεις Φλεβοτόμων με σκοπό την σύγκριση των ειδών που παρατηρούνται στις τρεις περιοχές. Για τον σκοπό αυτό, οι ελεύθερες περιοχές της Κύπρου, έκτασης 5,896 τετραγωνικών χιλιόμετρων, χωρίστηκαν σε χάρτη σε 82 ίσα τετράγωνα. Στο κάθε τετράγωνο δόθηκε αριθμός 1-82 και με κλήρωση επιλέχθηκαν τυχαία 30 τετράγωνα. Μια περιοχή-τετράγωνο μπορούσε να περιλαμβάνει 1,2,3 ή και περισσότερα χωριά ή πόλεις. Από αυτά επιλέχθηκαν, με κλήρωση, τα χωριά στα οποία πραγματοποιήθηκαν οι δειγματοληψίες στα σκυλιά και η επιλογή του αριθμού των χωριών σε κάθε περίπτωση ήταν ανάλογη του πληθυσμού των σκυλιών ώστε να περιλαμβάνει τουλάχιστο 200 ζώα ανά τετράγωνο. Από σκυλιά που ζούσαν στα 30 τετράγωνα ελήφθησαν συνολικά δείγματα από 900 ζώα (30 σκυλιά ανά τετράγωνο). Για το σκοπό αυτό, οι οικίες που θα συμπεριλαμβάνονταν στη μελέτη, από τα χωριά των 30 τετραγώνων, επιλέγηκαν μετά από κλήρωση. Τα σκυλιά εξετάστηκαν κλινικά και ελήφθησαν δείγματα περιφερικού αίματος (900 δείγματα) και πολφός λεμφογαγγλοίων στις περιπτώσεις που διαπιστώθηκε διόγκωση των λεμφαδένων (22 δείγματα). Για κάθε σκυλί συμπληρώθηκε ερωτηματολόγιο με όλα τα προσωπικά, επιδημιολογικά και κλινικά του στοιχεία. Σοβαρά κλινικά συμπτώματα διαγνώστηκαν σε 18 σκυλιά, στα οποία έγινε ευθανασία μετά από επιβεβαίωση σπλαχνικής λεϊσμανίασης με ορολογικές και μοριακές εξετάσεις και προσκομίστηκε η σπλήνα για καλλιέργεια, μετά από τη σύμφωνη γνώμη του ιδιοκτήτη. Επιπρόσθετα εξετάστηκαν 2056 δείγματα ορών αίματος από σκυλιά από όλες τις ελεύθερες περιοχές της Κύπρου, που ελήφθησαν από ιδιώτες κτηνίατρους από ζώα για σκοπούς ελέγχου ρουτίνας. ...................