Μελέτη πολυμορφικών θέσεων τροποποιητικών γονιδίων στη σαρκοείδωση

Abstract

Sarcoidosis is a multifactorial disease of unknown origin, which is characterized by the formation of non-caseating granulomas. These granulomas are not pathognomonic but are always found at the patients with the disease. Sarcoidosis is a disease of the young adult and it must be noted that outbreaks of the disease have been described. All organs and systems of the human body can be affected, but typically the majority of patients present with lung symptoms. The ability of the disease to touch all tissues, has as result a variety of clinical pictures and in cases of atypical forms, diagnosis is difficult and easily missed. Sarcoidosis usually follows a mild course and regresses, even without treatment, but in some patients the disease will follow a steadily aggravating course resulting to pulmonary fibrosis or other terminal complications. Sarcoidosis is characterized by an imbalance between Th1 and Th2 immunity, documented by an increase of Th1 cytokines in the lungs and an augmented CD4/CD8 ration in bronchoalveolar lavage. Yet, at the rest of the organism this reaction may not be found or even a Th2 predominance may be noted. The present is an association study aiming to identify genes that contribute to the disease and to its evolution. The group of the patients came from the Pulmonary Clinic of the Medical School of the University of Athens and the 8th Clinic of the "Sotiria" Hospital and consisted of 89 patients with sarcoidosis of Greek origin. The control group consisted of 212 individuals and came from the Department of Medical Genetics of the Medical School of the University of Athens. The TNF, IFNA10, IFNA17, IFNG and CFTR genes were studied. The results have shown an association between the CFTR gene with the disease in general and with a more severe clinical course in particular. Unfortunately due to a lack of any evidence, it is very difficult to form a hypothesis in order to explain how mutations that do not cause cystic fibrosis, but CFTR related disorders, can affect the clinical course of sarcoidosis. No association was discovered between the rest of the genes and sarcoidosis. These result will hopefully contribute to a better understanding of not only the cause of sarcoidosis but also the genes that affect its clinical course.

Η Σαρκοείδωση είναι μία πολυπαραγοντική νόσος αγνώστου αιτιολογίας η οποία χαρακτηρίζεται από το σχηματισμό μη τυροειδοποιημένων κοκκιωμάτων τα οποία αν και μη παθογνωμονικά έχουν ιδιαίτερη μορφολογία και αποτελούν σταθερό εύρημα της νόσου. Τυπικά προσβάλει τους νεαρούς ενήλικες αν και τα επιδημιολογικά της χαρακτηριστικά εμφανίζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον δεδομένου ότι έχουν περιγραφεί και περιπτώσεις όπου η νόσος παίρνει τα χαρακτηριστικά επιδημίας. Το πιο συχνά προσβεβλημένο όργανο είναι ο πνεύμονας αλλά όλα τα όργανα και συστήματα μπορούν να προσβληθούν με αποτέλεσμα η νόσος να εμφανίζει μεγάλη ποικιλομορφία στην κλινική της εικόνα και να θέτει σημαντικά διαφοροδιαγνωστικά προβλήματα στις άτυπες μορφές. Η σαρκοείδωση ακολουθεί τυπικά ήπια αυτοπεριοριζόμενη κλινική πορεία αλλά σε μερικούς ασθενείς θα προχωρήσει καταλήγοντας στην πνευμονική ίνωση ή σε άλλες θανατηφόρες επιπλοκές ανάλογα με το προσβεβλημένο όργανο. Η Σαρκοείδωση χαρακτηρίζεται από ανισσοροπία μεταξύ της Th1 και Th2 ανοσίας, η οποία διαπιστώνεται βιοχημικά με αύξηση κυτταροκινών της Th1 ανοσίας στους πνεύμονες και αύξηση του λόγου CD4/CD8 στο βρογχοπνευμονικό έκπλυμα, αλλά απουσία αυτής στον υπόλοιπο οργανισμό ή ακόμη και αναστροφή της εικόνας με επικράτηση της Th2 ανοσίας. Η παρούσα μελέτη είναι μία μελέτη συσχέτισης με στόχο την ανίχνευση γονιδίων που επηρεάζουν την αιτιοπαθογένεια της νόσου και την εξέλιξη της. Η ομάδα των ασθενών αποτελούταν από 89 ασθενείς ελληνικής καταγωγής με σαρκοείδωση και προήρθε από την Πνευμονολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών και την 8η Πνευμονολογική κλινική του νοσοκομείου Σωτηρία. Η ομάδα ελέγχου αποτελούταν από 212 άτομα και προήρθε από το εργαστήριο Ιατρικής Γενετικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μελετήθηκαν τα γονίδια TNF, IFNA10, IFNA17, IFNG και CFTR. Τα αποτελέσματα έδειξαν συσχέτιση μεταλλάξεων του γονιδίουCFTR με τη νόσο γενικότερα και με την εξέλιξη της νόσου ειδικότερα, σχετιζόμενα με βαρύτερη κλινική εικόνα. Δυστυχώς λόγω της έλλειψης παθοφυσιολογικών δεδομένων δεν είναι δυνατό να σχηματιστεί σαφής υπόθεση σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο, μεταλλάξεις του γονιδίου CFTR που δεν προκαλούν κυστική ίνωση αλλά νοσήματα σχετικά με το CFTR μπορούν να αλλάξουν τη φυσική ιστορία της σαρκοείδωσης. Καμία συσχέτιση δεν ανιχνεύθηκε κατά την μελέτη των άλλων γονιδίων. Αυτά τα αποτελέσματα συνεισφέρουν στην καλύτερη κατανόηση της νόσου και των μηχανισμών που καθορίζουν τη φυσική ιστορία της.