Μελέτη των μεταλλάξεων του γονιδίου APC σε άτομα με οικογενή αδενωματώδη πολυποδίαση

Abstract

Aim: This study was designed to investigate the prevalence of APC germline mutations in Greek Familial Adenomatous Polyposis (FAP) patients, and their nonaffected first degree relatives, as well as to evaluate genotype-phenotype correlations in the former group of patients. Patients and Methods: Thirty six consecutive individuals either affected (n=27) or non-affected FAP family members were prospectively recruited from the Clinic for Colorectal Diseases of the First Department of Propaedeutic Surgery, Athens Medical School, and the Clinic for Inflammatory and Malignant Colorectal Diseases of Evangelismos Hospital of Athens, between December 2001 and December 2006. The study included 16 patients with classic FAP (59.3%), 8 patients with attenuated FAP (29.6%) and 3 patients with Gardner syndrome (11.1%). To identify the underlying mutations, single-strand conformation polymorphism was used, followed by direct sequencing. Patients/ clinicopathologic characteristics were registered and submitted to statistical analysis. Results: Three novel APC germline mutations were identified in one classic FAP patient and two patients with Gardner syndrome (3243delAA, 3984del5 and 4175delC, respectively). Five truncating APC germline mutations, three genetic variants of unknown clinical significance and six genetic polymorphisms were identified. Deleterious truncating APC mutations were found in 20% of the families and 25% of the single affected members separately studied. APC germline genetic alterations were identified in 22 individuals (61,1%), with the IVS3- 16delA intronic deletion being the most prominent (n=10 individuals). Deleterious APC mutations were identified in all of the Gardner patients and none of the AFAP patients studied. Genotype-phenotype correlations were as predicted by previous studies. 2601delGA and 3927delAAAGA APC germline mutations presented increased incidence in the Greek population. Conclusions: The frequency of detection of APC germline mutations in FAP patients (70%) is in accordance with reported data. Three novel truncating mutations and another two already reported in the Greek population have been identified in the current study. The novel IVS3-16delA intronic deletion carries a high probability of being pathogenic, something which has to be further assessed by means of RT-PCR. Our findings in AFAP patients can be either attributed to polyposis syndrome misclassification, or to a unique mode of penetrance of the respective phenotype in Greek affected individuals. Our results reveal the unique characteristics of APC mutation status, in FAP patients of Greek ancestry.

Σκοπός: Σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι η ανίχνευση κληρονομούμενων μεταλλάξεων του γονιδίου APC σε Έλληνες ασθενείς με Οικογενή Αδενωματώδη Πολυποδίαση, και σε μη πάσχοντες 1ου βαθμού συγγενείς τους, καθώς και η συσχέτιση των μοριακών ευρημάτων με την κλινική εικόνα των ασθενών. Ασθενείς και Μέθοδοι: Τριαντα-έξι διαδοχικά άτομα τα οποία είτε ήταν προσβεβλημένα (ν=27) ή αποτελούσαν μέλη οικογενειών με πάσχοντες από το σύνδρομο της Οικογενούς Αδενωματώδους Πολυποδίασης (ν=9) παραπέμφθηκαν για γενετική ανάλυση του γονιδίου APC από το Ιατρείο Χειρουργικών Παθήσεων Κατώτερου Πεπτικού της Α΄ Προπαιδευτικής Χειρουργικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, και από το Χειρουργικό Ιατρείο Φλεγμονωδών και Νεοπλασματικών Παθήσεων Παχέος Εντέρου του Γ.Ν.Α. «Ευαγγελισμός» στο διάστημα Δεκέμβριος 2001-Δεκέμβριος 2006. Μεταξύ αυτών υπήρχαν 16 (59,3%) άτομα με κλασική μορφή του συνδρόμου (classic FAP), 8 άτομα (29,6%) με την εξασθενημένη μορφή του συνδρόμου (AFAP) και 3 (11,1%) άτομα με κλινική εικόνα συνδρόμου Gardner. Η ανίχνευση των μεταλλάξεων του γονιδίου APC έγινε με SSCP σε ολόκληρο το υπό μελέτη γονίδιο και άμεσο sequencing στις αναδειχθείσες προβληματικές περιοχές. Τα κλινικοπαθολογικά στοιχεία των ασθενών συγκεντρώθηκαν σε ηλεκτρονική βάση δεδομένων για στατιστική ανάλυση. Αποτελέσματα: Τρεις νέες παθογόνες μεταλλάξεις ανευρέθεισαν σε έναν ασθενή με την κλασική μορφή του FAP, και δύο πάσχοντες από το σύνδρομο Gardner (3243delAA, 3984del5 και 4175delC, αντίστοιχα). Συνολικά ανιχνεύθηκαν πέντε ξεχωριστές παθογόνες μεταλλάξεις, τρεις γενετικές μεταβολές αγνώστου κλινικής σημασίας και έξι γενετικοί πολυμορφισμοί. Παθογόνες μεταλλάξεις παρατηρήθηκαν στο 20% των οικογενειών και το 25% των μεμονωμένων ατόμων που μελετήθηκαν. Μεταβολές στη νουκλεοτιδική αλληλουχία του γονιδίου ΑPC βρέθηκαν σε 22 άτομα (61,1%) με συχνότερη την ιντρονική διαγραφή IVS3- 16delA η οποία εντοπίστηκε σε 10 άτομα. Παθογόνες μετάλλαξεις του APC αναγνωρίστηκαν σε όλους τους ασθενείς με Gardner και σε κανένα ασθενή με AFAP. Η συσχέτιση γονοτύπου-φαινοτύπου ήταν πλήρως εναρμονισμένη με τα μέχρι σήμερα βιβλιογραφικά δεδομένα. Οι παθογόνες μεταλλάξεις 2601delGA και 3927delAAAGA μπορούν να χαρακτηριστούν ως ιδιαίτερα αυξημένης συχνότητας για τον ελληνικό πληθυσμό. Συμπεράσματα: Το ποσοστό ανεύρεσης μεταλλάξεων του γονιδίου APC σε ασθενείς με Οικογενή Αδενωματώδη Πολυποδίαση (70%) ήταν εναρμονισμένο με τα διεθνή βιβλιογραφικά δεδομένα. Μεταξύ αυτών υπήρχαν τρεις νέες παθογόνες μεταλλάξεις καθώς και δύο οι οποίες έχουν ήδη ανιχνευθεί στον ελληνικό πληθυσμό. Η ιντρονική πολυνουκλεοτιδική διαγραφή IVS3-16delA φέρει αυξημένες πιθανότητες να είναι παθογόνος και χρήζει περαιτέρω διερεύνησης με RT-PCR. Τα ευρήματα μας αναφορικά με την εξασθενημένη μορφή του συνδρόμου Οικογενούς Αδενωματώδους Πολυποδίασης (AFAP) υποδεικνύουν ότι πιθανότατα ο συγκεκριμένος φαινότυπος μεταβιβάζεται με ιδιαίτερο τρόπο στον ελληνικό πληθυσμό ενώ πιθανόν να υπάρχει και αλληλοεπικάλυψη με άλλα παραπλήσια σύνδρομα. Τα αποτελέσματά μας αναδεικνύουν τα μοναδικά γενετικά χαρακτηριστικά του ελληνικού πληθυσμού αναφορικά με το σύνδρομο της Οικογενους Αδενωματώδους Πολυποδίασης.