Παλαιοπεριβαλλοντική και παλαιοοικολογική αναπαράσταση της περιοχής του νεολιθικού οικισμού Δισπηλιό στη λίμνη Καστοριάς

Abstract

Within the framework of archaeological investigations concerning the presence, activities and living conditions of the Neolithic man of Dispilio Northern Greece, palynological research on lacustrine sediments of late Quaternary age has been earned out. The study of a core from lake Orestias revealed a rich pollen flora, together with abundant algal remains allowing the reconstruction of the lateglacial-holocene vegetational history of the area. The impact of the lake settlement Dispilio (c.a. 7500-5500 BP) on the vegetation appears very profound in the palynological spectra as a result to the proximity of the core location to the settlement area. From the 7 different local pollen zones recognized for that period -each of them corresponding to different kind or intensity of exploitations of the natural resources-, 3 that represent major man disturbance in the area, are correlated with settlement facies described by the archaeological study of the Neolithic settlement.

Η παρούσα διατριβή έχει ως στόχο τη διερεύνηση και αναπαράσταση του οικοσυστήματος της περιοχής του Δισπηλιού κατά την περίοδο κατοίκησης του νεολιθικού οικισμού. Σημείο αιχμής αποτελεί το διάστημα 7500 - 5500 χρόνια πριν από σήμερα, περίοδος κατοίκησης του νεολιθικού οικισμού Δισπηλιό. Η έρευνα επικεντρώνεται στη μελέτη της εξέλιξης της βλάστησης, την καταγραφή του ανθρωπογενούς τοπίου και τη διερεύνηση των συνθηκών παραγωγικότητας του χερσαίου και υδρόβιου περιβάλλοντος, όπως αυτές καταγράφονται στα παλυνόμορφα από τις αποθέσεις της λίμνης Ορεστιάδας. Μελετήθηκαν παλυνολογικά δύο πυρήνες γεωτρήσεων από τη λίμνη και ως σημείο αναφοράς χρησιμοποιήθηκαν οι ζώνες συγκέντρωσης γυρεοκόκκων του Bottema (1974). Οι περιεχόμενοι γυρεόκοκκοι στα φάσματα οδήγησαν στην αναγνώριση των ζωνών W (Όψιμη Παγετώδης Περίοδος), Χ, Υ και Ζ (Ολόκαινο) και στην αναπαράσταση της ιστορίας της βλάστησης στην περιοχή για το ανωτέρω διάστημα. Η μελέτη της εξέλιξης των παλαιοπεριβαλλόντων οδήγησε στην αναπαράσταση της στάθμης της λίμνης και του τροφικού καθεστώτος της καθώς και στην αναλυτική περιγραφή του χερσαίου οικοσυστήματος γύρω από τη λίμνη. Ειδικά για την περίοδο κατοίκησης του νεολιθικού οικισμού στο Δισπηλιό αναγνωρίστηκαν 7 χλωριδικές φάσεις (Di I-Di VII), οι οποίες περιγράφουν τρεις κύριες περιόδους υποχώρησης της φυσικής δασώδους βλάστησης κάτω από την οικολογική πίεση του ανθρώπου, και τρεις περιόδους ανάκαμψης της φυσικής βλάστησης. Σε όλο το διάστημα της κατοίκησης του λιμναίου οικισμού δεν αναγνωρίζονται οι ίδιες μορφές εκμετάλλευσης του περιβάλλοντος.