Επίδραση της φορολογίας στην προσαρμογή της ενεργειακής ζήτησης στους στόχους του πρωτοκόλλου του Κιότο: εμπειρική ανάλυση για την Ελλάδα

Abstract

In this dissertation, the effects, accruing from the imposition of energy taxes levied invarious sectors (residential, transportation and industrial sector) in Greece, are beingexamined. For this purpose, we used partial equilibrium models and cointegration techniquesin order to assess the energy demand for the period 1970-2003. On the basis of theseestimates (elasticities) we make forecasts for energy demand and carbon dioxide (CO2)emissions in the coming years (2004-2015).The empirical results show that the harmonization of the energy taxes to the minimumproposed levels as suggested by the European Directive 2003/96/EC (reference scenario)implies a significant increase of total CO2 emissions which may lead to a deviation from theKyoto target (+25% for the period 2008-2012). The results do not alter substantially if taxesare equal to the European Union average level (optimistic scenario). However, the restrictionof CO2 emissions to the Kyoto target can be achieved only by the implementation of severetaxation (environmental scenario). These empirical findings indicate that environmentaltaxation can be used as an instrument for combating CO2 emissions only with a combinationof other environmental (market based) instruments (i.e tradeable permits, subsidies, fees,administrative decisions, regulatory measures, etc).The The contribution of this thesis to the economic science is related to: i) the extension of a loglinearpartial equilibrium model (using new variables, capturing the impact of natural gaseither with the inclusion of a broken trend from 1997 onwards or with the use of dummyvariables, assessing the impact of comparative analysis of alternative econometriccointegration techniques) ii) the fully harmonization of the level of energy taxation in Greeceto the proposed levels by the European Directive (2003/96/EC).

Η παρούσα διατριβή, εξετάζει το ρόλο και τη σημασία των περιβαλλοντικών φόρων στην κατανάλωση ενέργειας σε διάφορους τομείς της ελληνικής οικονομίας (οικιακός, μεταφορικός και βιομηχανικός τομέας). Για το σκοπό αυτό εκτιμήθηκε μέσω υποδειγμάτων μερικής ισορροπίας, η τομεακή ζήτηση ενέργειας για τη χρονική περίοδο 1970-2003. Οι εκτιμήσεις που προέκυψαν ως προς το μέγεθος των ελαστικοτήτων ενέργειας, χρησιμοποιήθηκαν σε ένα δεύτερο στάδιο για τη διεξαγωγή προβλέψεων σχετικά με τη διαχρονική εξέλιξη της κατανάλωσης ενέργειας και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα την περίοδο 2004-2015. Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων προκύπτει ότι η εναρμόνιση των περιβαλλοντικών φόρων ενέργειας στα ελάχιστα επίπεδα που θέτει η Κοινοτική Οδηγία 2003/96 (σενάριο αναφοράς), συνεπάγεται σημαντική αύξηση των συνολικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και κατά συνέπεια απόκλιση από το στόχο του Κιότο (+25% την περίοδο 2008-2012). Ανάλογα ευρήματα προκύπτουν και από τη σύγκλιση της ελληνικής ενεργειακής φορολογικής πολιτικής στο μέσο ευρωπαϊκό επίπεδο (αισιόδοξο σενάριο). Αντιθέτως, μόνο η επιβολή πολύ υψηλής φορολόγησης (περιβαλλοντικό σενάριο) τείνει στον περιορισμό των εκπομπών CO2 στα ανεκτά επίπεδα του Κιότο. Τα ευρήματα της συγκεκριμένης μελέτης, υποστηρίζουν τη χρήση της περιβαλλοντικής φορολόγησης ως μέσο για τον περιορισμό των εκπομπών CO2 μόνο σε συνδυασμό με τη χρήση λοιπών (οικονομικών) μέτρων πολιτικής (εμπορεύσιμες άδειες, τέλη, επιδοτήσεις, διοικητικές ρυθμίσεις, κανονισμοί). Η συμβολή της διατριβής στην οικονομική επιστήμη, έγκειται τόσο στην επέκταση γραμμικών-λογαριθμικών (log-linear) υποδειγμάτων μερικής ισορροπίας (προσθήκη νέων μεταβλητών, επίδραση του φυσικού αερίου μέσω της εισαγωγής γραμμικής τάσης από το 1997 και έπειτα και με την προσθήκη ψευδομεταβλητής, συγκριτική ανάλυση εναλλακτικών οικονομετρικών τεχνικών συνολοκλήρωσης), όσο και στην πλήρη εναρμόνιση του επιπέδου της ενεργειακής φορολόγησης στην Ελλάδα με την Κοινοτική Οδηγία 2003/96/ΕΚ.