Μεταβολές της ποιότητας ζωής σε αρρώστους με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια μετά από νοσηλεία για παρόξυνση της νόσου

Abstract

Exacerbations of Chronic Obstructive pulmonary Disease (COPD) are a leading cause of admission to hospital and have a great impact on health care expenditure. The magnitude and time course of effect of an acute COPD exacerbation on health status are not known. Moreover the factors causing exacerbations are largely unknown. Objective: The objectives of this study were twofold: 1) to characterize the time course of recovery of health status over a 6 month period following initial presentation with an exacerbation, and 2) to determine predictive factors for readmission to hospital after the initial hospitalization for acute exacerbation of Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD). Methods: This study was a prospective collection of data between October 2003 and April 2005 in patients with COPD. The patients who were included in this study, were hospitalised for an acute exacerbation of COPD at the pneumonology clinic of the Amalia Fleming General Hospital after a first evaluation at the emergency department of the hospital and were followed up for six months. The health related quality of life (HRQOL) measured by St George’s respiratory questionnaire (SGRQ) scores was used as an outcome indicator for the assessment of the time course of recovery of the patients after their initial hospitalization. Information on potential risk factors including the health related quality of life (HRQOL), standard clinical measurements as spirometry and arterial blood gases (ABG’s) and patient characteristics were collected, as well, at the admission and first follow up visit. Results: Seventy two patients (72) completed the follow up visits. During the 6 months follow up period 65 exacerbations were recorded, 28 patients (39%) needed hospitalization due to acute COPD exacerbation, Anthonisen type I, and 6 patients (8,5%) died. At presentation, during an exacerbation the questionnaire scores were worse (total score difference 4,7 units, p=0,054) in patients with subsequent exacerbation and rehospitalization. The greatest improvement in patient’s quality of life occurred within the first month. In patients without readmission the difference in SGRQ scores was 19,2 units and in patients with a readmission it was 16,4 units (difference in total scores of the two groups 7,7 units in, p=0,01). Subsequently, scores improved more rapidly in patients without readmission. The difference between the two groups at the three months follow up was 12,6 units, p=0,001 and at the six months follow up was 11 units, p=0,002. In patients without readmission the improvement in SGRQ scores during the first three months of the follow up was bigger than 4 units, which is the minimum clinically significant change. Multivariate logistic regression showed that lower SGRQ total score is a risk factor for readmission to hospital after an initial hospitalization due to acute COPD exacerbation (OR=1,06, 95%CI=1,01 to 1,11, p=0,039). Age and admissions in the previous year were significantly related with readmissions in the simple logistic regression but did not remain in the final multiple regression models. On the other hand, surprisingly, factors quite important for the clinical management of COPD patients such as smoking habit, and clinical measurements such as FEV1, PO2 and PCO2 were not related with the risk of readmission. Conclusions: An acute COPD exacerbation has a sustained effect on patient’s health status. The recovery period is long and exceeds the three months, even in patients who have no further admissions to hospital due an exacerbation. A second episode within six months limits recovery markedly. On the other hand, the usual clinical measurements for the evaluation of a COPD patient are not associated with the risk of readmission to hospital. Reversely, the assessment of health related quality of life seems to be a valid prognostic indicator of future COPD exacerbations and hospitalizations.

Οι παροξύνσεις της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ) είναι μία από τις κυριότερες αιτίες εισαγωγής για νοσηλεία στο νοσοκομείο και έχουν μεγάλη επίδραση στο κόστος της φροντίδας υγείας. Η σημασία και η χρονική διάρκεια της επίδρασης μιας οξείας παρόξυνσης ΧΑΠ στην κατάσταση υγείας των αρρώστων δεν είναι γνωστές. Επιπλέον οι παράγοντες που προκαλούν τις παροξύνσεις είναι σε μεγάλη έκταση άγνωστοι. Σκοπός: Ο σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν διπλός: 1)να περιγράψει την χρονική πορεία ανάρρωσης της κατάστασης υγείας μετά από παρόξυνση και 2)να προσδιορίσει προγνωστικούς παράγοντες επανεισαγωγής στο νοσοκομείο μετά από νοσηλεία για Παρόξυνση Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας. Υλικό - Μέθοδος: Πρόκειται για προοπτική μελέτη, η συλλογή των στοιχείων της οποίας πραγματοποιήθηκε μεταξύ Οκτωβρίου 2003 και Απριλίου 2005 σε αρρώστους με ΧΑΠ. Οι άρρωστοι που συμπεριλήφθηκαν τελικά στη μελέτη, νοσηλεύθηκαν για Οξεία Παρόξυνση ΧΑΠ στην Πνευμονολογική Κλινική του Γ. Ν. Αμαλία Φλέμινγκ μετά από αξιολόγησή τους στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών του Νοσοκομείου και παρακολουθήθηκαν για έξι μήνες μετά τη νοσηλεία τους. Η σχετιζόμενη με την υγεία ποιότητα ζωής, όπως μετρήθηκε με το ερωτηματολόγιο του St George, χρησιμοποιήθηκε ως δείκτης για τον προσδιορισμό της πορείας ανάρρωσης των αρρώστων μετά την αρχική τους εισαγωγή. Επίσης, συλλέχθηκαν στοιχεία για πιθανούς παράγοντες κινδύνου επανεισαγωγής όπως η σχετιζόμενη με την υγεία ποιότητας ζωής, κλινικές μετρήσεις, όπως σπιρομέτρηση και αέρια αρτηριακού αίματος και δημογραφικά χαρακτηριστικά των αρρώστων. Αποτελέσματα: Εβδομήντα δύο (72) άρρωστοι ολοκλήρωσαν όλα τα στάδια παρακολούθησης της μελέτης. Καταγράφηκαν συνολικά 65 παροξύνσεις εντός ενός εξαμήνου από την αρχική τους νοσηλεία για παρόξυνση ΧΑΠ. 28 άρρωστοι (39%) χρειάστηκαν νοσηλεία λόγω παρόξυνσης τύπου Ι κατά Anthonisen, ενώ 6 (8,5%) απεβίωσαν. Κατά την αρχική εισαγωγή η βαθμολογία του ερωτηματολογίου ήταν χειρότερη (διαφορά διάμεσων συνολικής βαθμολογίας 4,7 μονάδες, p=0,054) στους αρρώστους με επανεισαγωγή. Η μεγαλύτερη βελτίωση στην ποιότητα ζωής των αρρώστων, δηλαδή η μεγαλύτερη μείωση στη βαθμολογία του ερωτηματολογίου, καταγράφηκε κατά τον πρώτο μήνα μετά την αρχική νοσηλεία για παρόξυνση ΧΑΠ. Στους αρρώστους χωρίς επανεισαγωγή ήταν 19,2 μονάδες, ενώ στους αρρώστους με επανεισαγωγή ήταν 16,4 στη συνολική βαθμολογία (διαφορά μέσων συνολικής βαθμολογίας 7,7 μονάδες, p=0,01). Στους μήνες που ακολούθησαν οι βαθμολογίες βελτιώθηκαν ταχύτερα στους αρρώστους χωρίς περαιτέρω παρόξυνση. Στους τρεις μήνες η διαφορά των μέσων ήταν 12,6 μονάδες, p=0,001 και στους έξι μήνες η διαφορά των μέσων ήταν 11 μονάδες, p= 0,002. Στους αρρώστους χωρίς επανεισαγωγή, η μείωση στη συνολική βαθμολογία του ερωτηματολογίου κατά τους τρεις πρώτους μήνες ήταν μεγαλύτερη από τέσσερις μονάδες που είναι το όριο για κλινικά σημαντική μεταβολή. Η πολλαπλή λογιστική παλινδρόμηση έδειξε στατιστικά σημαντική σχέση μεταξύ της πιθανότητας επανεισαγωγής και της συνολικής βαθμολογίας του ερωτηματολογίου ποιότητας ζωής SGRQ (OR=1,06, 95%ΔΕ=1,01 έως 1,11, p=0,039). Η ηλικία και οι προηγούμενες εισαγωγές για παρόξυνση είχαν σημαντική συσχέτιση με τις επανεισαγωγές στη διμεταβλητή ανάλυση, αλλά δεν διατήρησαν τη στατιστική σημαντικότητα τους στην πολλαπλή λογιστική παλινδρόμηση. Αντίθετα παράγοντες σημαντικοί για την παθογένεια της νόσου, όπως το κάπνισμα, και για την εκτίμηση της κλινικής εικόνας των αρρώστων, όπως ο FEV1, PO2 και PCO2, δεν αποδείχθηκε να σχετίζονται με τον κίνδυνο επανεισαγωγών σε νοσοκομείο. Συμπέρασμα: Οι παροξύνσεις της ΧΑΠ έχουν παρατεταμένη επίδραση στην κατάσταση υγείας των αρρώστων. Η περίοδος ανάρρωσης είναι μακρά και ξεπερνά τους τρεις μήνες ακόμη και στους αρρώστους που δεν επανεισάγονται, λόγω νέας παρόξυνσης, στο νοσοκομείο. Ένα νέο επεισόδιο παρόξυνσης εντός έξι μηνών από το αρχικό περιορίζει σημαντικά την ανάρρωση. Επιπλέον, οι συνήθεις κλινικές και εργαστηριακές μέθοδοι αξιολόγησης της κλινικής κατάστασης των αρρώστων δεν αποτελούν προγνωστικούς παράγοντες για επανεισαγωγή στο νοσοκομείο. Αντίθετα η αξιολόγηση της σχετιζόμενης με την υγεία ποιότητας ζωής των αρρώστων αποτελεί σημαντικό και αξιόπιστο προγνωστικό δείκτη μελλοντικών παροξύνσεων και πιθανής νοσηλείας σε νοσοκομείο λόγω παρόξυνσης ΧΑΠ.