Οι διαταραχές του ύπνου στα αγγειακά εγκεφαλικά νοσήματα

Abstract

Sleep disorders are commonly encountered in stroke patients, mainly as sleep disordered breathing, disorders of sleep-wake cycles and disorders of sleep architecture. The aim of the present study was to investigate the disorder of sleep architecture in stroke patients, regardless of sleep apnea, which has a well recognised impact on sleep architecture. In the literature there is no study of sleep architecture in stroke, excluding the presence of sleep apnea (defined by AHI>5). Also, we investigated the association of sleep architecture disturbances with the patients’ characteristics and the parameters of stroke (type, location, severity and clinical outcome). We studied 58 acute stroke patients. The control group comprised of 16 age and gender matched in-patients. All patients had a polysomnographic sleep study, to determine the sleep architecture and the presence of sleep apnea. Stroke topography was assessed with the aid of CT or MRI. Stroke severity was assessed with the NIHSS and stroke outcome with the Barthel Index. We found that stroke patients, without sleep apnea, had reduced total sleep time and sleep maintenance efficiency, reduced stage II and slow wave sleep, and increased wakefulness during sleep and sleep latency, compared to the control group. The whole group of stroke patients had reduced stage REM sleep, compared to controls. This difference is more likely due to the presence of sleep apnea. Stroke patients with sleep apnea had reduced stage REM sleep, compared to controls and stroke patients without sleep apnea. Comparing sleep architecture between different stroke topographies, we found that cerebellar strokes had higher percentage of REM sleep, which was shown for the first time in the present study. Stroke severity had a negative correlation with the percentage of stages I and REM. We found that stroke patients with poor outcome had reduced latency to REM sleep. This finding, which was shown for the first time in the present study, has possible implications for prognosis and treatment of these patients. The study of respiratory function showed that 58.6% of stroke patients suffered from sleep apnea syndrome (SAS), (AHI>5). The majority of the apneas/hypopneas (76%) were obstructive. The presence and the severity of SAS had a positive correlation with stroke severity and poor functional outcome. In summary, the present study demonstrated the disruption of normal sleep architecture and the high frequency of SAS in stroke patients. The disruption of sleep architecture is independent of SAS, and it is associated with the topography, severity and outcome of stroke. Sleep study is a useful tool in the investigation of stroke patients, in order to identify and treat these disorders. Further studies are needed, in order to elucidate the relation of sleep disturbances and stroke, with possible impact on the management of these patients.

Οι διαταραχές του ύπνου εμφανίζονται συχνά σε πάσχοντες από ΑΕΕ, κυρίως με τη μορφή των διαταραχών της αναπνοής στον ύπνο, των διαταραχών του κύκλου ύπνου-εγρήγορσης και των διαταραχών της αρχιτεκτονικής του ύπνου. Ο σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση των διαταραχών της αρχιτεκτονικής του ύπνου των πασχόντων από ΑΕΕ, ανεξάρτητα από την παρουσία ΣΑΥ, το οποίο, όπως είναι γνωστό, επηρεάζει την αρχιτεκτονική του ύπνου. Στη διεθνή βιβλιογραφία δεν υπάρχει μελέτη της αρχιτεκτονικής του ύπνου σε ΑΕΕ, χωρίς την παρουσία ΣΑΥ (όπως ορίζεται από το ΔΑΥ>5). Επίσης, διερευνήσαμε τη συσχέτιση της αρχιτεκτονικής του ύπνου με τα χαρακτηριστικά των ασθενών και τις διάφορες παραμέτρους του ΑΕΕ (τύπος, εντόπιση, βαρύτητα, αποκατάσταση). Μελετήσαμε 58 ασθενείς, πάσχοντες από οξύ ΑΕΕ. Η ομάδα ελέγχου αποτελούνταν από 16 νοσηλευόμενους ασθενείς, με όμοια κατανομή ηλικίας και φύλου. Όλοι οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε πολυσωματοκαταγραφική μελέτη ύπνου και αξιολογήθηκε η αρχιτεκτονική του ύπνου και η παρουσία ΣΑΥ. Η εντόπιση της αγγειακής βλάβης αξιολογήθηκε με τη βοήθεια αξονικής ή μαγνητικής τομογραφίας εγκεφάλου. Η βαρύτητα του ΑΕΕ εκτιμήθηκε με την κλίμακα NIHSS και η λειτουργική αποκατάσταση με την κλίμακα Barthel. Διαπιστώσαμε ότι οι πάσχοντες από ΑΕΕ, χωρίς ΣΑΥ, παρουσίαζαν ελάττωση του συνολικού χρόνου και της αποτελεσματικότητας της διατήρησης του ύπνου, ελάττωση των σταδίων ΙΙ και Δέλτα ύπνου και αύξηση του λανθάνοντα χρόνου έλευσης του ύπνου και της εγρήγορσης στη διάρκεια του ύπνου. Το σύνολο των πασχόντων από ΑΕΕ παρουσίαζαν ελάττωση του REM ύπνου σε σχέση με τους μάρτυρες. Η διαφορά αυτή οφείλεται, πιθανά, στην παρουσία ΣΑΥ. Οι πάσχοντες από ΑΕΕ και ΣΑΥ είχαν ελάττωση του σταδίου REM ύπνου, σε σύγκριση με τους μάρτυρες, αλλά και με τους πάσχοντες από ΑΕΕ χωρίς ΣΑΥ. Η ανάλυση της αρχιτεκτονικής σε σχέση με την εντόπιση της αγγειακής βλάβης έδειξε μεγαλύτερο ποσοστό σταδίου REM ύπνου στα ΑΕΕ της παρεγκεφαλίδας, εύρημα το οποίο προέκυψε για πρώτη φορά στην παρούσα μελέτη. Η βαρύτητα της νευρολογικής προσβολής είχε αρνητική συσχέτιση με τα ποσοστά των σταδίων Ι και REM. Διαπιστώσαμε, επίσης, ελάττωση του λανθάνοντα χρόνου REM ύπνου στους ασθενείς με πτωχή αποκατάσταση. Το εύρημα αυτό, το οποίο προέκυψε για πρώτη φορά, έχει, ενδεχομένως, προεκτάσεις για την πρόγνωση και την αντιμετώπιση των ασθενών αυτών. Η μελέτη των διαταραχών της αναπνοής έδειξε ότι 58.6 % των ασθενών έπασχαν από ΣΑΥ (ΔΑΥ>5). Οι άπνοιες ήταν στην πλειονότητά τους αποφρακτικές, σε ποσοστό 76%. Η συχνότητα και η βαρύτητα του ΣΑΥ είχε θετική συσχέτιση με τη βαρύτητα του ΑΕΕ και πτωχή λειτουργική αποκατάσταση. Συνοψίζοντας, η παρούσα μελέτη κατέδειξε διαταραχή της αρχιτεκτονικής του ύπνου και διαταραχή της αναπνοής σον ύπνο στους πάσχοντες από ΑΕΕ. Η διαταραχή της αρχιτεκτονικής του ύπνου είναι ανεξάρτητη της παρουσίας ΣΑΥ και σχετίζεται με την εντόπιση, τη βαρύτητα και την αποκατάσταση του ΑΕΕ. Η μελέτη του ύπνου αποτελεί χρήσιμο και απαραίτητο εργαλείο στη διερεύνηση των ΑΕΕ, για την ανίχνευση των διαταραχών αυτών και την αντιμετώπισή τους. Περαιτέρω έρευνες θα οδηγήσουν, ενδεχόμενα, στην αποσαφήνιση της σχέσης των διαταραχών του ύπνου με το ΑΕΕ και θα συμβάλλουν στην καλύτερη αντιμετώπιση των ασθενών αυτών.