Σύστημα διαχείρισης γνώσης σε οργανισμούς φροντίδας υγείας

Abstract

In this doctoral dissertation we present the development and the evaluation of a Web-based knowledge management tool for healthcare organizations. Firstly, we define the current situation in a healthcare organization and we make clear the necessity for the existence of a knowledge management system. We specify the information technologies that have been applied in order to improve the current situation in healthcare organizations and we analyze all the functions of the tool we have developed. These functions provide effective knowledge acquisition, knowledge storage, knowledge classification, knowledge sharing, knowledge use, knowledge implementation and, also, communication among healthcare professional through web technologies. The system we have developed is Web based and concerns the content of a healthcare organization. We have applied the Waterfall model in combination with the Rapid Prototyping model. The application is built on Windows Advanced Server 2000 with the object-oriented programming framework ASP.net. SQL Server 2000 was chosen as development database, which is a reliable well known database. The system was tested and evaluated by a representative sample of postgraduate students, most of whom work in healthcare organization. We used one of the most known evaluation methods, the empirical evaluation. The evaluation took place at the Health Informatics Laboratory (National and Kapodistrian University of Athens, Faculty of Nursing) at the duration of a two hours laboratorial course. The data collection tools that were used are questionnaires with closed or open type questions, use scenarios of the application and semi-structured interviews. The recording and analysis of data were done with the use of the Statistical Package for Social Science (SPSS). The users found the system effective, functional and sufficient for its capabilities. Also, one of the basic conclusions that resulted from questions and interviews is that the basic condition for the acceptance and effective installation and use of a knowledge management application in healthcare, is the high theoretical and practical education and training of health professionals in basic information and computer technology. The next step in our research is the evaluation of the tool in a real healthcare environment. The future research on the field of Knowledge Management in healthcare has to do with the complete incorporation and integration of a KM tool with the potentials of the technology of intranets, document management, visualization tools, collaborative tools and data mining tools in order to provide more personalized Knowledge Management and capabilities for new knowledge creation.

Στην παρούσα διατριβή πραγματοποιήθηκε η ανάπτυξη και αξιολόγηση ενός διαδικτυακού συστήματος διαχείρισης γνώσης για οργανισμούς παροχής φροντίδας υγείας. Οι λειτουργίες ενός τέτοιου συστήματος αφορούν στην απόκτηση, ταξινόμηση, κατηγοριοποίηση, αναζήτηση, διάδοση και χρήση της ρητής και άρρητης γνώσης ενός οργανισμού. Αναλύθηκε η υπάρχουσα κατάσταση διαχείρισης πληροφοριών και γνώσης στους οργανισμούς φροντίδας υγείας σε σχέση με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτών των οργανισμών, εντοπίστηκαν οι αδυναμίες και οι αναγκαιότητες, καθώς και τα ενδεχόμενα οφέλη από την εγκατάσταση εργαλείων διαχείρισης γνώσης. Επιπλέον, αναπτύχθηκαν οι όροι που εξασφαλίζουν την εύκολη και αποτελεσματική χρήση ενός τέτοιου συστήματος από οποιοδήποτε χρήστη ενός οργανισμού φροντίδας υγείας. Για τις φάσεις υλοποίησης του συστήματος χρησιμοποιήθηκε το μοντέλο του Καταρράκτη σε συνδυασμό με το μοντέλο Ανάπτυξης Γρήγορου Πρωτοτύπου. Η εφαρμογή αναπτύχθηκε σε Windows 2000 Advanced Server με το αντικειμενοστραφές περιβάλλον προγραμματισμού ASP.net και ως βάση δεδομένων επιλέχθηκε η SQL Server 2000. Η διαδικασία της αξιολόγησης της εφαρμογής είχε ως βασικό στόχο την εκτίμηση του βαθμού ευχρηστίας του, αλλά και της ενδεχόμενης ωφελιμότητάς του στο περιβάλλον οργανισμών φροντίδας υγείας. Ως χρήστες για τη διαδικασία της αξιολόγησης επιλέχθηκαν φοιτητές των μεταπτυχιακών προγραμμάτων του τμήματος Νοσηλευτικής. Η αξιολόγηση πραγματοποιήθηκε στο χώρο του εργαστηρίου Πληροφορικής της Υγείας του τμήματος Νοσηλευτικής. Τα εργαλεία συλλογής δεδομένων που χρησιμοποιήθηκαν είναι ερωτηματολόγια, σενάριο χρήσης της εφαρμογής και ημιδομημένες συνεντεύξεις. Η καταγραφή και ανάλυση των δεδομένων που συλλέχθηκαν έγιναν με τη βοήθεια του στατιστικού πακέτου SPSS. Τα χαρακτηριστικά που αξιολογήθηκαν φανέρωσαν μία αρκετά θετική στάση των χρηστών για την εφαρμογή και έναν υψηλό βαθμό ικανοποίησης σε όλα τα επίπεδα χρήσης του. Ένα από τα βασικότερα συμπεράσματα που προέκυψε είναι ότι βασική προϋπόθεση για την αποδοχή και αποτελεσματική εγκατάσταση μιας εφαρμογής διαχείρισης γνώσης, αλλά και γενικότερα εφαρμογών διαχείρισης πληροφοριών, στο χώρο της υγείας, είναι η υψηλή θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση και κατάρτιση των επαγγελματιών υγείας τόσο σε βασικές τεχνολογίες πληροφορικής όσο και σε εφαρμογές που απαιτούν αλλαγή ολόκληρης ή μέρους της φιλοσοφίας εκτέλεσης των διαφόρων διαδικασιών σε ένα οργανισμό φροντίδας υγείας.