Η ανταποκρισιμότητα του συστήματος υγείας στην Ελλάδα

Abstract

Aim. Today it is widely accepted that health services users´ assessment must be included in the assessment of health systems´quality. The aim of the PhD is the evaluation of the responsiveness of the Greek health care system, or else the assessment of how the system responds to people´s legitimate expectations, concerning health services delivery, in relation to factors such as gender, age, educational level, income, family status and place of residence. Data and Methοds. The sample consisted of 4003 individuals from the adult Greek non-institutionalised population and was stratified by county, age and gender in order to obtain a representative sample. Data was obtained through the national household “Survey Study of Health and Health Services Evaluation”, with the aid of a structured questionnaire, which was administered during household interviews. Descriptive statistics and logistic regression models were used for the analysis and presentation of the results. Results. Prompt attention is the most important element of the responsiveness for the majority of users, but it is not rated very high. Some users reported having been treated improperly (11,5%), while others did not seek care due to unaffordability (14%). Primary health care seems to be more responsive than secondary. Older people and those with higher income consistently report that health services are more responsive. The effect of educational level and gender is not clear. People feel that the private hospital health care sector is more responsive than the public, especially in the two most important parameters for the people (prompt attention and dignity). Conclusions. Health care services users in Greece seem to enjoy low levels of responsiveness, especially when they use the public hospital care sector. Providing health care workers with up-to-date knowledge on how to treat and behave to patients will help diminish the problems of law responsiveness level. Users’ socioeconomic characteristics affect the responsiveness level they enjoy during health services use. Socioeconomic inequalities have an influence on access to and use of health care services and consequently on the level of health achieved, especially by those who are in greater need (old and poor people, those least educated). It is obvious that health policy interventions have to tackle the issue of socioeconomic inequalities, by means of policies against poverty and social exclusion, which are borne by certain social groups

Σκοπός. Σήμερα έχει γίνει ευρέως αποδεκτό ότι οι απόψεις των χρηστών των υπηρεσιών υγείας πρέπει να συμπεριλαμβάνονται κατά τη διαδικασία αποτίμησης της ποιότητας των συστημάτων υγείας. Ο κύριος στόχος της διδακτορικής διατριβής είναι η διερεύνηση της ανταποκρισιμότητας του ελληνικού συστήματος υγείας, δηλαδή ο βαθμός ανταπόκρισής του στις θεμιτές προσδοκίες του πληθυσμού ως προς τον τρόπο παροχής των υπηρεσιών υγείας προς αυτούς, σε συνδυασμό με παραμέτρους όπως το φύλο, η ηλικία, η εκπαίδευση, το εισόδημα, η οικογενειακή κατάσταση και η γεωγραφική περιφέρεια στην οποία διαμένουν οι ερωτηθέντες. Υλικό και Μέθοδος. Χρησιμοποιήθηκε αντιπροσωπευτικό δείγμα 4003 ατόμων από το σύνολο του μη ιδρυματοποιημένου ενήλικου πληθυσμού της χώρας, στρωματοποιημένο αναλογικά κατά γεωγραφική περιφέρεια, ηλικία και φύλο. Η συλλογή των στοιχείων πραγματοποιήθηκε με τη μέθοδο των ατομικών συνεντεύξεων στο χώρο κατοικίας των ερωτώμενων, μέσω δομημένου ερωτηματολογίου, στο πλαίσιο πανελλαδικής έρευνας με τίτλο: «Διερεύνηση του επιπέδου υγείας και αξιολόγηση των υπηρεσιών υγείας στην Ελλάδα».. Για την ανάλυση και παρουσίαση των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε περιγραφική στατιστική και μοντέλα λογιστικής παλινδρόμησης. Αποτελέσματα. Η έγκαιρη προσοχή του υγειονομικού προσωπικού στο πρόβλημα υγείας των ασθενών επιλέγεται ως η σημαντικότερη παράμετρος της ανταποκρισιμότητας από την πλειοψηφία των χρηστών, δεν καταφέρνει όμως να ανταποκριθεί στις προσδοκίες μεγάλης μερίδας χρηστών. Αρκετοί χρήστες αντιμετωπίστηκαν με μη αποδεκτό τρόπο από τις υπηρεσίες υγείας (11,5%) και άλλοι δεν αναζήτησαν την αναγκαία φροντίδα υγείας, με βασική αιτία την έλλειψη χρημάτων (14%). Η πρωτοβάθμια περίθαλψη εμφανίζει μεγαλύτερη ανταποκρισιμότητα από τη δευτεροβάθμια. Παρατηρείται σαφής τάση των ηλικιωμένων και των ατόμων με υψηλά εισοδήματα να δηλώνουν μεγαλύτερη ανταποκρισιμότητα από τις υπηρεσίες υγείας σε σχέση με νεότερα και οικoνομικά ασθενέστερα άτομα. Η επίδραση του εκπαιδευτικού επιπέδου και του φύλου χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση. Ο ιδιωτικός τομέας παροχής δευτεροβάθμιας περίθαλψης υπερτερεί έναντι του δημόσιου τομέα στις περισσότερες παραμέτρους και ειδικά σε όσες κρίνονται από τους χρήστες ως οι σημαντικότερες (έγκαιρη προσοχή και αξιοπρέπεια). 215 Συμπεράσματα. Η ανταποκρισιμότητα του ελληνικού συστήματος υγείας φαίνεται να υστερεί, ειδικά στον τομέα της παροχής δευτεροβάθμιων υπηρεσιών υγείας. Η επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό του συστήματος υγείας, μέσω της παροχής ουσιαστικής και σύγχρονης εκπαίδευσης σε ζητήματα συμπεριφοράς και αντιμετώπισης των ασθενών, αναμένεται να συμβάλλει σημαντικά στην άμβλυνση των προβλημάτων. Τα κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά των πολιτών φαίνεται ότι επιδρούν στην ανταποκρισιμότητα την οποία βιώνουν κατά τη χρήση των υπηρεσιών υγείας. Κατά συνέπεια, οι επιπτώσεις των κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων επηρεάζουν την πρόσβαση και τη χρησιμοποίηση των υπηρεσιών υγείας και τελικά το ίδιο το επίπεδο υγείας των πολιτών, και ειδικά όσων έχουν μεγαλύτερη ανάγκη για υπηρεσίες υγείας (ηλικωμένοι, άτομα χαμηλού εκπαιδευτικού επιπέδου). Γίνεται σαφές ότι οι μεταρρυθμιστικές παρεμβάσεις στην πολιτική υγείας οφείλουν να αντιμετωπίσουν το ζήτημα των κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων, μέσω πολιτικών καταπολέμησης της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, τον οποίο υφίστανται ολόκληρες κοινωνικές ομάδες