Εθνο-αρχαιολογικές έρευνες στην Ξάνθη αναζητώντας τη μακρά διάρκεια σε ορεινές κοινότητες

Abstract

Aim of this study was to be removed and are commented certain comments agent with subjects of archaeological interest. Final aim and objective of research was if are shown the gentlemen and fundamental axes above in which he might support itself the future research in highland Xanthi / Thrace. The time prism through which were examined the individual subjects was the "long duration". From the ethnoarchaeological research has been emerged, for first time, that the productive - economic system of highland Xanthi with its main characteristic the pastime of residents with the agriculture (cultivation of tobacco), does not characterize historical the productive system of these communities, which was agro-pastoral. The organisation and use of space relate itself immediately with the local social-cultural parameters. The ethnoarchaeological approach with regard to a local ceramic type, the Kablitsa, led to the followings: the Kablitsa, as special utensil, concerns in a concrete type of "domestic production", which is included in the frame of local handmade ceramics, as this was located in the settlements of region Sminthi, concerned however simultaneously in a "homemade tool" which is characterized in his production by the seasonal and casual employment of constructors of this. The handmade ceramic, innate element of ancient Thracian cultural delivery constitutes innate element and Pomak cultural delivery. By the remainder archaeological research, for first time, were elected cultural parameters of Pomak society, as the existence - survival of a ritual sublayer, which is related with local ancient adorations and ancient Thracian deities (Vendida, Jevelejzin), as these have been determined by the rich archaeological material that emanates from Eastern Macedonia and the region of Amphipolis, southern Bulgaria and the region of Filippoupolis (Plovdiv), as well as from the wider Thrace.

Σκοπός και στόχος της μελέτης αυτής ήταν να κατατεθούν και να σχολιαστούν ορισμένες παρατηρήσεις σχετικές με θέματα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος και οι οποίες αφορούσαν τόσο σε υλικά όσο και σε πολιτισμικά δεδομένα των πληθυσμών που διαβιούν στην ορεινή Ξάνθη. Απώτερος σκοπός και στόχος της έρευνας ήταν να καταδειχθούν οι κύριοι και βασικοί άξονες επάνω στους οποίους θα στηριχθεί η μελλοντική έρευνα στην περιοχή. Από την εθνοαρχαιολογική έρευνα αναφάνηκε ότι το οικονομικό - παραγωγικό σύστημα της ορεινής Ξάνθης δεν αφορά σ’ έναν τύπο γεωργίας (μονοκαλλιέργεια του καπνού), αλλά σ’ ένα πιο σύνθετο παραγωγικό σχήμα, στο οποίο ενυπάρχουν μορφές παλαιότερων οικομικο-παραγωγικών σχηματισμών - συστημάτων, δηλαδή γεωργοκτηνοτροφικών και κτηνοτροφικών. Η στροφή στη γεωργία αποτελεί νεώτερο φαινόμενο (του 20ου αι.) και δεν χαρακτηρίζει ιστορικά το παραγωγικό σύστημα αυτών των κοινοτήτων. Η οργάνωση και χρήση του χώρου συσχετίζεται άμεσα με τις τοπικές κοινωνικο - πολιτισμικές παραμέτρους. Η εθνοαρχαιολογική προσέγγιση σχετικά μ’ έναν τοπικό κεραμικό τύπο, την Καμπλίτσα, κατέληξε στα εξής: η Καμπλίτσα ως ειδικό σκεύος αφορά σ’ ένα συγκεκριμένο τύπο “οικιακής παραγωγής”, ο οποίος εντάσσεται στο πλαίσιο της ντόπιας χειροποίητης κεραμικής, όπως αυτή εντοπίστηκε στους οικισμούς της περιοχής Σμίνθης. Η παραγωγή της Καμπλίτσα αποτελεί μέρος της εγχώριας χειροποίητης κεραμικής που κατασκευαζόταν αποκλειστικά στο πλαίσιο κάθε νοικοκυριού, αφορούσε όμως συγχρόνως σ’ ένα “οικοτεχνικό εργαλείο”. Η χειροποίητη κεραμική, εγγενές στοιχείο της αρχαίας θρακικής πολιτισμικής παράδοσης, αποτελεί εγγενές στοιχείο και της πομακικής πολιτισμικής παράδοσης. Από την υπόλοιπη αρχαιολογική έρευνα για πρώτη φορά αναδείχθηκαν πολιτισμικές παράμετροι της πομακικής κοινωνίας, οι οποίες αφορούν στην ύπαρξη, την επιβίωση, ενός λατρευτικού υποστρώματος το οποίο σχετίζεται με τοπικές αρχαίες λατρείες και αρχαίες θρακικές θεότητες (Βενδίδα, Γεβελέϊζιν), όπως αυτές έχουν προσδιοριστεί από το πλούσιο αρχαιολογικό υλικό που προέρχεται από την ανατολική Μακεδονία και την περιοχή της Αμφίπολης, τη νότια Βουλγαρία και την περιοχή της Φιλιππούπολης, καθώς και από την ευρύτερη Θράκη.