Ψυχοβιολογικές εκδηλώσεις του στρες στην αγωνιστική κολύμβηση

Abstract

Sports meetings today, constitute one of the greatest social action of humanity. In these sports meetings as well as in sports actions, body's systems function totally aiming to the best possible effect. Stress is a factor which exists in sports meetings and sometimes it's even possible to influence significantly the result of a sports event. Anxiety, the most common performance of stress, is possible to be caused by the consideration or evaluation of a dangerous situation. A stressful competing situation is possible to have a negative influence in sports performance. The present research was designed to study the relationship between the anxiety and performance, as well as the psychological and biological factors in swimmers. The sample of the research was of 45 swimmers of sports clubs in Thessaloniki on the average of 13.8 years old and a typical declination of 2.3. In the swimmers of the sample, was measured the systolic and diastolic pressure, heart rate, cortisol, tissue-type plasminogen activator (t-PA), somatic and cognitive anxiety, the self-confidence, the willingness of try in the performance and the importance given to it by themselves. Measures took place in two time-periods: seven days before the beginning of the performance (initial measure) and just before the beginning of the performance (final measure). A significant change, was noticed, between the prices of initial and final measure of biochemical factors, (cortisol t = -2,87, p< ,01), ( t-PA t = -16,86, p< ,01), of natural factors, (diastolic pressure, t = -2,04, p< ,05), (systolic pressure t = -3,78, p< ,01), (heart rate t = -3,67, p< ,01), of (somatic anxiety t = -2,07, p< ,05), and (self-confidence t = 2,60, p< ,05). It is also found that female swimmers present greater differences in initial and final measure than male swimmers in levels of cortisol (t = -2,33, p< ,05) and in prices of systolic pressure (t = -3,68, p< ,001). In the research it is also noticed a statistically important correlation between the systolic and diastolic pressure (.43**), and among the heart rate, the diastolic pressure (.55**) and the systolic pressure (.60**). It is also noticed that the performance as calculated by the system LEN can be predicted by the various prices of systolic pressure (t = 2,04, p< .05) and the different prices in cortisol (t = 2,28, p< .05). However performance as considered by evaluation is predicted by self-confidence (t = -2,56, p< .05). In this research it is also found that willingness may be predicted by the different prices in cortisol (t = 2,61, p< .05) and the prices in self-deference (t = 3,33, p< .01). It is also noticed that the importance of a race can be predicted by the prices of body's anxiety (t = 2,54, p< .05). These findings testify the psychobiological changes of human-body due to the tension caused before the race. In the same way it is notified the important role of willingness to try, and the self- confidence in the successful completion of a sports activity, as well as the possibility to predict the effectiveness from natural, biochemical and psychological factors. Finally it seems significant to the constitution of the results of a survey, the methodology of effectiveness defining.

Στις μέρες μας οι αθλητικές αναμετρήσεις αποτελούν τις μεγαλύτερες κοινωνικές εκδηλώσεις της ανθρωπότητας. Στις αναμετρήσεις αυτές - όπως και σε πολλές αθλητικές δραστηριότητες - τα συστήματα του οργανισμού κινητοποιούνται στο σύνολο τους με στόχο την καλύτερη δυνατή απόδοση. Το στρες είναι μια ψυχοβιολογική αντίδραση που ενυπάρχει στις αθλητικές αναμετρήσεις και πολλές φορές επηρεάζει καθοριστικά το αποτέλεσμα ενός αθλητικού αγώνα. Το άγχος, ως ένα από τα συμπτώματα της αντίδρασης του στρες, είναι μια ψυχική κατάσταση αγωνίας και αβεβαιότητας, που προκύπτει από τη γνωστική ασυμφωνία ανάμεσα σε αυτό που ένα άτομο θέλει να κάνει και σε αυτό που μπορεί να κάνει. Η ψυχική αυτή κατάσταση συνοδεύεται από δυσάρεστες σκέψεις και συναισθήματα, καθώς και από αντιδράσεις του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Μια έντονα αγχώδης αγωνιστική κατάσταση είναι πιθανό να έχει αρνητική επίδραση στην αθλητική απόδοση. Η παρούσα έρευνα σχεδιάστηκε με στόχο να μελετηθούν οι ψυχοβιολογικές εκδηλώσεις του στρες στην απόδοση έφηβων κολυμβητών/τριών. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 45 κολυμβητές/τριες αθλητικών συλλόγων της Θεσσαλονίκης (μ.ο. ηλικίας 13,8 έτη, τ.α. 2,3 έτη). Στους κολυμβητές του δείγματος μετρήθηκε η συστολική και διαστολική πίεση, η καρδιακή συχνότητα, η κορτιζόλη του σάλιου, ο ενεργοποιός του πλασμινογόνου του ιστικού τύπου (t-PA) στο πλάσμα, το σωματικό και γνωστικό άγχος, η αυτοπεποίθηση, η πρόθεση προσπάθειας στον αγώνα και η σημαντικότητα που αποδίδεται από τους αθλητές στον αγώνα. Οι μετρήσεις πραγματοποιήθηκαν επτά ημέρες πριν από την έναρξη του αγώνα (αρχική μέτρηση) και λίγο πριν την έναρξη του αγώνα (τελική μέτρηση). Διαπιστώθηκε σημαντική μεταβολή ανάμεσα στις τιμές της αρχικής και τελικής μέτρησης: α) των βιοχημικών μεταβλητών: κορτιζόλη (t = -2,87, p< ,01) και t-PA (t = -16,86, p< ,01), β) των φυσιολογικών μεταβλητών: διαστολική πίεση (t = -2,04, p< ,05), συστολική πίεση (t = -3,78, p< ,01) και καρδιακή συχνότητα (t = -3,67, p< ,01), και γ) των ψυχολογικών μεταβλητών: σωματικό άγχος (t = -2,07, p< ,05), αυτοπεποίθηση (t = 2,60, p< ,05). Επίσης, βρέθηκε ότι οι κολυμβήτριες παρουσιάζουν μεγαλύτερες διαφορές αρχικής και τελικής μέτρησης από τους κολυμβητές: α) στα επίπεδα της κορτιζόλης, (t = -2,33, p< ,05) και β) στις τιμές της συστολικής πίεσης (t = -3,68, p< ,001). Τέλος, διαπιστώθηκε στατιστικά σημαντική συσχέτιση ανάμεσα: α) στη συστολική και διαστολική πίεση (,43**), β) στην καρδιακή συχνότητα και την διαστολική πίεση (,55**) και γ) στην καρδιακή συχνότητα και τη συστολική πίεση (,60**). Ως προς την απόδοση, όπως αυτή υπολογίστηκε με το σύστημα LEN, φάνηκε ότι μπορεί να προβλεφθεί από τις διαφορές των τιμών της συστολικής πίεσης (t = 2,04, p< ,05) και από τις διαφορές των τιμών της κορτιζόλης (t = 2,28, p< ,05). Αντίθετα, ως προς την απόδοση, όπως αυτή υπολογίστηκε από τη θέση κατάταξης, φάνηκε ότι μπορεί να προβλεφθεί από την αυτοπεποίθηση (t = -2,56, p< ,05). Στην έρευνα διαπιστώθηκε ότι η πρόθεση προσπάθειας μπορεί να προβλεφθεί από τις διαφορές των τιμών της κορτιζόλης (t = 2,61, p< ,05) και τις τιμές της αυτοπεποίθησης (t = 3,33, p< ,01). Επίσης, διαπιστώθηκε ότι η σημαντικότητα του αγώνα προβλέπεται από τις τιμές του σωματικού άγχους (t = 2,54, p< ,05). Τα ευρήματα αυτά τεκμηριώνουν την ύπαρξη μιας σειράς ψυχοβιολογικών μεταβολών που επισυμβαίνουν στον οργανισμό λόγω της έντασης που δημιουργεί η αναμονή του αγώνα. Παράλληλα, διαπιστώνεται ο σημαντικός ρόλος της πρόθεσης προσπάθειας και της αυτοπεποίθησης στην επιτυχή έκβαση μιας αθλητικής δραστηριότητας, καθώς και η δυνατότητα πρόβλεψης της απόδοσης από φυσιολογικές, βιοχημικές και ψυχολογικές μεταβλητές. Τέλος, καθοριστική φαίνεται να είναι στη διαμόρφωση των αποτελεσμάτων μιας έρευνας η επιλογή της μεθόδου προσδιορισμού της απόδοσης.