Arte Povera: η γέννηση, το πλαίσιο και η προσέγγιση της τέχνης ενός Νέου Ουμανισμού

Abstract

This dissertation examines the correlation between the expressive mediums and artistic methods of Arte Povera artists and the political and social content of the concept of New Humanism, as it was shaped from the late 1960s to the early 21st century. The aim of the thesis is to understand how the sociopolitical context of the movement’s emergence dictated the construction of the aesthetic-political meaning of "poverty," how this concept is linked with the humanitarian concerns of the poveristi, and how these concerns relate to the principles of New Humanism within the framework of postcolonial studies. Furthermore, the dissertation investigates the interaction between the humanitarian concerns of Arte Povera and the development of the postcolonial theories within the dominant perception of the "postmodern condition." To this end, it explores the participation of the poveristi’s art and certain institutions associated with them in the expanded discourse on the meaning of "sustainability," as interpreted by specific political and social institutions or new contemporary scientific trends. The study adopts an interdisciplinary approach, utilizing a variety of sources (theoretical texts, online articles, visual artworks) and is based on the method of social history of art analysis. This method is chosen to explore the complex dialectical relationships formed by the interactions between the artistic work and discourse of the poveristi and the sociopolitical and economic structures, particularly those articulated through political and artistic institutions. The current research aspires to contribute to a deeper understanding of how an artistic phenomenon of the neo-avant-garde from the late 1960s, through a series of transformations, contradictions, and strategic transitions, has become part of an institutional system that "instrumentalizes" art within new social and political frameworks. These frameworks often aim to redirect the movement's critique onto less disruptive paths.

Η παρούσα διατριβή εξετάζει τη συσχέτιση των μέσων έκφρασης και των καλλιτεχνικών μεθόδων του έργου των καλλιτεχνών της Arte Povera με το πολιτικό και κοινωνικό περιεχόμενο της έννοιας του Νέου Ουμανισμού, όπως αυτό διαμορφώθηκε από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 μέχρι και τις αρχές του 21ού αιώνα. Στόχος της διατριβής είναι η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο δράσης του κινήματος υπαγόρευσε την κατασκευή του αισθητικοπολιτικού νοήματος της «φτώχειας», πώς η συγκεκριμένη έννοια συνδέεται με το ανθρωπιστικό ενδιαφέρον των poveristi και ποια είναι η συσχέτιση αυτού του ενδιαφέροντος με το περιεχόμενο των θέσεων του Νέου Ουμανισμού στις μεταποικιακές σπουδές. Εξετάζεται επίσης η αλληλεπίδραση του ανθρωπιστικού ενδιαφέροντος της Arte Povera με την εξέλιξη των μεταποικιακών θεωριών στο πλαίσιο κυριαρχίας της αντίληψης για τη «μεταμοντέρνα κατάσταση», και η συμμετοχή της τέχνης των poveristi και ορισμένων εκ των ιδρυμάτων τους στον διευρυμένο κύκλο απόδοσης του νοήματος της έννοιας της «βιωσιμότητας» από συγκεκριμένους πολιτικούς και κοινωνικούς θεσμούς ή νέες σύγχρονες επιστημονικές τάσεις. Η μελέτη περιλαμβάνει την προσέγγιση διαφόρων πηγών (θεωρητικών κειμένων, άρθρων στο διαδίκτυο, εικαστικών έργων) και βασίζεται στη μέθοδο ανάλυσης της κοινωνικής ιστορίας της τέχνης. Η συγκεκριμένη μέθοδος επιλέγεται με σκοπό να διερευνηθεί το σύνολο των διαλεκτικών σχέσεων που διαμορφώνουν οι συσχετισμοί του καλλιτεχνικού έργου και λόγου των poveristi με τις κοινωνικοπολιτικές και οικονομικές δομές, ιδιαίτερα δε με εκείνες που εκφράζονται μέσα από τους πολιτικούς και καλλιτεχνικούς θεσμούς. Η παρούσα έρευνα επιθυμεί να συμβάλει στη βαθύτερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο ένα καλλιτεχνικό φαινόμενο της νεο-πρωτοπορίας των τελών της δεκαετίας του 1960 καταλήγει μέσα από ένα σύνολο αλλαγών, αντιφάσεων και στρατηγικών μεταβάσεων να αποτελεί σήμερα μέρος ενός θεσμικού συστήματος «εργαλειοποίησης» της τέχνης σε νέα κοινωνικά και πολιτικά πλαίσια, που σκοπό τους έχουν να στρέψουν την κριτική του κινήματος σε πιο ανώδυνα μονοπάτια.