Η έννοια του παιχνιδιού στην κατανόηση του ανθρώπινου γίγνεσθαι: με έμφαση στην πλατωνική-αριστοτελική φιλοσοφία της παιδείας

Abstract

This philosophical thesis aims to research the concept of play as a determining factor in the development of human personality, as well as to present a theory of the play that is closely intertwined with the evolution of the social life in the ancient Greek philosophy. In the process of my research to decide on the final form of my thesis, I also addressed the topic of the play in the academic research of the 20th century, mainly under the influence of Huizinga's Homo Ludens. The oppositional seriousness/play dichotomy – where according to Huizinga authentic seriousness necessarily has something playful but also authentic play is played with seriousness – produces a reference to Heraclitus' first attempted philosophical system (presented in passage 22DK52 as an important given about the play).The above-mentioned emphasis on the importance of the Heracleian passage 52DK in combination with its references to Plato's Laws, in Aristotle's Politics I, and also in D8 of the Nicomachean Ethics, constitute the dominant topic of the research. According to the emergence of 52DK which mediates decisively in the methodology of decoding the concept of play in the relevant passages of Aristotle, we hope to come to illuminate the existence of a whole theory of play that develops among Heraclitus, Plato and Aristotle. The wealth of findings identified in the work of Plato and Aristotle do not simply retain an interest exclusively in the field of the history of ideas, but are presented as timeless values that can offer a wealth of evidence to redefine the meaning of education and educational practice, against the crisis faced by the relevant sectors in the 21st century. Regarding the actual context of classical philosophy between Plato and Aristotle (with a decisive mediation of a Heracleian influence) education was examined in the dialogue between political and moral philosophy and was even placed at the foundations and the culmination of the relevant searches, with the play being an enigmatic catalyst for this leading role of education. This riddle we are asked to answer.

Η παρούσα φιλοσοφική διατριβή αποσκοπεί στη διερεύνηση της έννοιας του παιχνιδιού ως καθοριστικού παράγοντα στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του ανθρώπου αλλά και στην κατάθεση μιας θεωρίας του παιχνιδιού που είναι στενά συνυφασμένη με την εξέλιξη του ανθρώπινου γίγνεσθαι στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία. Κατά τη διαμόρφωση του ερευνητικού θέματος αντιμετωπίστηκε η ανάδυση του θέματος του παιχνιδιού στην ακαδημαϊκή έρευνα του 20ου κυρίως αιώνα, υπό την επιρροή του Homo Ludens του Huizinga,Το αντιθετικό δίπολο σοβαρότητα/παιχνίδι – όπου σύμφωνα με τον Huizinga η αυθεντική σοβαρότητα έχει κατ’ ανάγκη κάτι το παιγνιακό αλλά και το αυθεντικό παιχνίδι παίζεται με σοβαρότητα – παράγει μία αναφορά στην πρώτη απόπειρα φιλοσοφικού συστήματος από τον Ηράκλειτο (με την παρουσία στο απόσπασμα 22DK52 ενός σημαντικού δεδομένου σχετικά με το παίζειν). Η προαναφερόμενη ανάδειξη της σημασίας του ηρακλείτειου αποσπάσματος 52DK σε συνδυασμό με τις αναφορές του παίζειν στους Νόμους του Πλάτωνα, στα Πολιτικά Θ του Αριστοτέλη, αλλά και στο Δ8 των Ηθικών Νικομαχείων, αποτελούν τον κυρίαρχο πόλο της έρευνας. Σύμφωνα με την ανάδειξη του 52DK που μεσολαβεί καθοριστικά στη μεθοδολογία της αποκωδικοποίησης της έννοιας παιχνίδι στα σχετικά εδάφια του Αριστοτέλη, ελπίζουμε να φθάσουμε να φωτίσουμε την ύπαρξη μιας ολόκληρης θεωρίας του παιχνιδιού που εξελίσσεται μεταξύ Ηράκλειτου, Πλάτωνα και Αριστοτέλη. Ο πλούτος των ευρημάτων που προσδιορίστηκαν στο έργο του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη δεν διατηρούν απλώς ένα ενδιαφέρον αποκλειστικά στο πεδίο της ιστορίας των ιδεών, αλλά παρουσιάζονται ως διαχρονικές αξίες που μπορούν να προσφέρουν έναν πλούτο στοιχείων στον επαναπροσδιορισμό της σημασίας της παιδείας και στην εκπαιδευτική πράξη, απέναντι στην κρίση που συναντούν οι σχετικοί τομείς στον 21ο αιώνα. Όσον αφορά στο καθαυτό πλαίσιο της κλασσικής φιλοσοφίας μεταξύ Πλάτωνα και Αριστοτέλη (με μία καθοριστική όμως μεσολάβηση μιας ηρακλείτειας επιρροής) η παιδεία εξεταζόταν στο διάλογο μεταξύ πολιτικής και ηθικής φιλοσοφίας και μάλιστα τοποθετούνταν στα θεμέλια και στην κορύφωση των σχετικών αναζητήσεων, με το παιχνίδι να αποτελεί έναν αινιγματικό καταλυτικό παράγοντα για τον κορυφαίο αυτό ρόλο της παιδείας. Αυτό το αίνιγμα καλούμαστε να απαντήσουμε.