Δημιουργικές αντιστάσεις και υποκείμενα μετά τη νεοφιλελεύθερη αναδιάρθρωση: μια συγκριτική μελέτη εγχειρημάτων σε γειτονιές της πόλης του Μεξικού, του Μπουένος Άιρες και της Αθήνας

Abstract

This PhD thesis deals with the study of self-organized spaces that have emerged in cities that have undergone aggressive neoliberal restructuring after major economic crises. Creativity as resistance, and not as a mechanism of profitability is an open theoretical question throughout this research. Critical geography and open Marxism, through the reinterpretation of a negative dialectic, have been the main theoretical axes of the re-search. Another axis is contemporary post- and anti-colonial approaches. The research focuses on the following cities of the so-called "semi-periphery": Mexico City, Buenos Aires and Athens. In the last 30 years, these three cities have been con-fronted with policies to manage the economic crisis that have acquired extractive characteristics - both for the space and for the subjects - through a mix of policies that have led to deepening social contradictions and major economic and social restructuring. Resistance to this extreme neoliberal everyday life is through the search for and creation of liberated spaces within the megacities. These spaces resist the strict supervisory uses of space, but also the ways of utilizing the resources of a city (economic, cultural, social, symbolic). It is through these spaces and these practices that the concept and the demand for the right to the city are redefined. This happens through the creation of various structures of self-organization, solidarity and creation that - taking up the thread of particular local traditions of rebellion - claim their own space within cities. This occurs through the creation of various structures of self-organisation, solidarity and creativity that - taking up the thread of locally specific traditions of rebellion - claim their own space within cities. A key tool in the development of the modes of research was an attempt to integrate an anti-colonial epistemology into the modes of research. Ultimately, 'participatory re-search-action' makes the study subjects co-authors of this thesis.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή ασχολείται με τη μελέτη αυτοοργανωμένων χώρων που προέκυψαν σε πόλεις οι οποίες έχουν περάσει από επιθετικές νεοφιλελεύθερες αναδιαρθρώσεις μετά από μεγάλες οικονομικές κρίσεις. Η δημιουργικότητα ως αντίσταση και όχι ως μηχανισμός κερδοφορίας αποτελεί ένα ανοιχτό θεωρητικό ερώτημα στο σύνολο αυτής της έρευνας. Η κριτική γεωγραφία και ο ανοιχτός Μαρξισμός, μέσα από την επανανοηματοδότηση μίας αρνητικής διαλεκτικής, αποτέλεσαν τους βασικούς θεωρητικούς άξονες της έρευνας. Άλλος άξονας είναι οι σύγχρονες μετα- και αντι-αποικιακές προσεγγίσεις. Η έρευνα εστιάζει στις ακόλουθες πόλεις της λεγόμενης "ημιπεριφέρειας": την Πόλη του Μεξικού, το Μπουένος Άιρες και την Αθήνα. Τα τελευταία 30 χρόνια οι τρεις αυτές πόλεις βρέθηκαν αντιμέτωπες με πολιτικές διαχείρισης της οικονομικής κρίσης οι οποίες απέκτησαν εξορυκτικά -τόσο για τον χώρο όσο και για τα υποκείμενα- χαρακτηριστικά, μέσα από ένα μίγμα πολιτικών που οδήγησαν σε βάθεμα των κοινωνικών αντιθέσεων και μεγάλες οικονομικό-κοινωνικές αναδιαρθρώσεις. Η αντίσταση σ’ αυτήν την ακραία νεοφιλελεύθερη καθημερινότητα γίνεται μέσα από την αναζήτηση και δημιουργία απελευθερωμένων χώρων εντός των μεγαλουπόλεων. Αυτοί οι χώροι αντιστέκονται στις αυστηρές εποπτικές χρήσεις του χώρου, αλλά και στους τρόπους αξιοποίησης των πόρων μιας πόλης (οικονομικών, πολιτιστικών, κοινωνικών, συμβολικών). Μέσα απ’ αυτούς τους χώρους και αυτές τις πρακτικές επαναδιατυπώνεται η έννοια και το αίτημα για το δικαίωμα στην πόλη. Αυτό συμβαίνει μέσα από την δημιουργία διαφόρων δομών αυτοοργάνωσης, αλληλεγγύης και δημιουργίας που -πιάνοντας το νήμα των ιδιαίτερων κατά τόπους παραδόσεων ανταρσίας- διεκδικούν τον δικό τους χώρο εντός των πόλεων.Βασικό εργαλείο ανάπτυξης των τρόπων έρευνας αποτέλεσε μία προσπάθεια ένταξης μιας αντι-αποικιακής επιστημολογίας στους τρόπους έρευνας. Τελικά, η "συμμετοχική έρευνα-δράση" κάνει τα υποκείμενα μελέτης συν-συγγραφείς της συγκεκριμένης διατριβής.