Σκηνές της ετερότητας: επιτελέσεις του κατωφλίου στα αγερμικά δρώμενα

Abstract

The research examines versions of the identity-otherness relation in the context of the ritual rounds that have the form of agermos (rituals of religious rounds where a group of people go from door to door giving greetings and making symbolic actions), through the assumption that the magical-religious act of producing sacred space creates a question about the meaning of these performative practices nowadays, and also that the passage of thresholds captures and organizes the communal identity on the contrary of the production of enclosed territories. These aspects of conditions are perceived at three spatial levels: a) at the level of the house b) at the level of the community c) at the level of the body. The basic question raised in this research is whether the performative practices of round rituals can constitute different relations with otherness and therefore, produce different spatio-temporal conditions of the threshold. The thesis examines four case studies – rituals. Each case is examined in terms of the inhabitation of three different aspects of the spatio-temporal condition of the threshold: 1) The threshold as an actual space within the performative process of agermos. Each agermos is mapped as both as performative and as spatial event. 2) The threshold as an intermediate spatiality: the way of inhabiting the threshold through symbolic metaphor. 3) The threshold as a derivative of theatrical behavior and the ways that the community materializes new aspects of “itself” through its reflection in the aspects of the “other”.

H παρούσα έρευνα εξετάζει εκδοχές της σχέσης ταυτότητας – ετερότητας στο πεδίο του κοινοτικού μέσα από τη μελέτη λατρευτικών επιτελεστικών πρακτικών που έχουν τη μορφή αγερμού, προκειμένου να εξετάσει τον τρόπο παραγωγής της χωρικότητας του κατωφλίου. Με την υπόθεση ότι η μαγικοθρησκευτική πράξη παραγωγής του καθαγιασμένου χώρου, δημιουργεί μια αναρώτηση σε σχέση με το νοηματικό περιεχόμενο των επιτελεστικών πρακτικών που τον παράγουν σήμερα και με τη σκέψη πως η διάβαση των κατωφλιών, στα πλαίσια των αγερμικών εθιμικών δρώμενων, στον αντίποδα της παραγωγής περίκλειστων επικρατειών - συλλαμβάνει και οργανώνει με διαφορετικούς τρόπους τα όρια της κοινοτικής ταυτότητας, η παρούσα έρευνα εξετάζει τις εκδοχές την παραγωγή της χωρικότητας του κατωφλίου σε τρία επίπεδα: α) στο επίπεδο της οικίας, β) στο επίπεδο του οικισμού, γ) στο επίπεδο του σώματος. Κεντρικό ερευνητικό ερώτημα είναι αν μπορούν οι επιτελεστικές πρακτικές των ευετηριακών εθιμικών αγερμικών δρώμενων να αποτελέσουν «σκηνές» όπου η ταυτότητα του κοινοτικού γίγνεσθαι, μέσω επάλληλων γειτνιάσεων με το ιερό, να συγκροτήσει διαφορικές σχέσεις με την ετερότητα και επομένως διαφορετική παραγωγή χωροχρονικών συνθηκών του κατωφλιού. Η έρευνα εξετάζει τέσσερα εθιμικά δρώμενα και εστιάζει στους τρόπους κατοίκησης τριών διαφορετικών όψεων της χωροχρονικής συνθήκης του κατωφλίου: 1)το κατώφλι ως χωρική κυριολεξία: o τρόπος κατοίκησης του κατωφλιού ως πραγματικός χώρος στα πλαίσια της εθιμικής επιτελεστικής διαδικασίας του αγερμού, 2)τo κατώφλι ως ενδιάθετη χωρικότητα - ιεροτοπία. 3)το κατώφλι ως παράγωγο θεατρικής συμπεριφοράς: εξετάζονται τι είδους μεταμορφωτικές διαδικασίες αναπτύσσονται στη τελεστική συμπεριφορά και ποιος ο τρόπος των περασμάτων προς την ετερότητα.