Προσανατολισμοί στόχων επίτευξης εφήβων μαθητών/τριών και οι σχέσεις τους με τους αντιληπτούς στόχους των εκπαιδευτικών, τη συμμετοχή και την επίδοση στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών

Abstract

During the educational process, substantial differences in the motivation, goals and behaviour of the students are identified. These individual differences lead to different learning outcomes and have an impact on students' academic performance and self-perception. The Goal Orientation Theory model is a socio-cognitive approach that contributes to understanding students' motivations and decoding their academic behaviour. Together, other individual differences (self-efficacy beliefs, interest) and contextual factors (teachers) co-determine the conditions that influence students' participation and achievement. The present study initially aimed to examine the interactions of these variables through a longitudinal research design and to explore the relationships between students' goals and teachers' perceived goals, school performance and classroom participation. However, conducting part of the research during the Covid-19 pandemic provided an opportunity to correlate the above parameters with novel changes in the field of education, setting an additional goal of drawing distinctive conclusions during the period of tele-education. The research was longitudinal and the sample collection lasted four school years, two of which were in the period of distance education. The sample of the study consisted of 181 students who were attending the first grade of the General Lyceum and were taking the course of Ancient Greek. The instruments used for data collection were seven self-report questionnaires, which were related to individual achievement goals, their perceived teacher goals, self-efficacy beliefs, and interest. Student participation was recorded through observations on a 4-point Likert scale. At the same time, the students' academic performance, both overall and individual, was also recorded, which included individual assessment in translation, comprehension questions, grammar and syntax exercises and finally vocabulary exercises. Latent Class Analysis (LCA), a model-based clustering method, was used to classify students' responses into distinct groups or profiles based on Bayesian statistics. The results were differentiated and divided into pre-Covid and Covid period to better draw inferences. Two student profiles emerged in the pre-Covid period and three in the Covid period. At the same time, cusp catastrophe theory was utilized, testing and nonlinear models. This enabled the identification and interpretation of transitions in students' academic behaviour, thus contributing to the debate on ways to change the factors involved in the educational process. The findings support the protective value of learning objectives in learning processes. Students with this goal orientation demonstrate higher active participation and consistently show high achievement. In contrast, students adopting performance-approach goals are not characterized by consistent achievement and participation in the educational process. Orientation to performance-avoidance goals is associated with low participation and low achievement of students. Results are consistent with current theories and add to the literature by validating associations between goal orientations, student classroom behavior, and outcomes.

Κατά την εκπαιδευτική διαδικασία εντοπίζονται ουσιαστικές διαφορές στα κίνητρα, στους στόχους και στον τρόπο συμπεριφοράς των μαθητών/τριών. Οι ατομικές αυτές διαφορές προκαλούν διαφορετικά μαθησιακά αποτελέσματα και επιδρούν στη σχολική επίδοση και την αυτο-αντίληψη των μαθητών/τριών. Το μοντέλο της Θεωρίας Προσανατολισμού Στόχων αποτελεί μια κοινωνικο-γνωστική προσέγγιση που συνεισφέρει στην κατανόηση των κινήτρων των μαθητών/τριών και στην αποκωδικοποίηση της ακαδημαϊκής τους συμπεριφοράς. Συνάμα, άλλες ατομικές διαφορές (πεποιθήσεις αυτο-αποτελεσματικότητας, ενδιαφέρον) και παράγοντες πλαισίου (εκπαιδευτικοί) συνκαθορίζουν τις συνθήκες που επηρεάζουν τη συμμετοχή και την επίδοση των μαθητών/τριών. Η παρούσα μελέτη στόχευε αρχικά να εξετάσει τις αλληλεπιδράσεις των παραπάνω μεταβλητών μέσω ενός διαχρονικού ερευνητικού σχεδιασμού και να διερευνήσει τις σχέσεις μεταξύ των στόχων των μαθητών/τριών και των αντιληπτών στόχων των εκπαιδευτικών, της σχολικής επίδοσης και της συμμετοχής στην τάξη. Η διεξαγωγή, ωστόσο, μέρους της έρευνας την περίοδο της πανδημίας της Covid-19 αποτέλεσε την ευκαιρία συσχέτισης των παραπάνω παραμέτρων με τις καινοφανείς αλλαγές στο χώρο της εκπαίδευσης, θέτοντας ως επιπρόσθετο στόχο την εξαγωγή διακριτών συμπερασμάτων την περίοδο της τηλε-εκπαίδευσης. Η συγκέντρωση του δείγματος διήρκεσε τέσσερα σχολικά έτη, εκ των οποίων τα δύο ήταν την περίοδο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 181 μαθητές που φοιτούσαν στην πρώτη τάξη του Γενικού Λυκείου και παρακολουθούσαν το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών. Τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν για τη συλλογή των δεδομένων ήταν επτά ερωτηματολόγια αυτο-αναφοράς, που αφορούσαν στους ατομικούς στόχους επίτευξης, στους αντιληπτούς στόχους των εκπαιδευτικών τους, στις πεποιθήσεις αυτο-αποτελεσματικότητας και στο ενδιαφέρον. Η συμμετοχή των μαθητών/τριών καταγράφηκε μέσω παρατηρήσεων σε κλίμακα Likert 4 βαθμών. Παράλληλα, καταγραφόταν και η σχολική επίδοση των μαθητών/τριών τόσο η συνολική όσο και η επιμέρους, η οποία περιελάμβανε την ατομική αξιολόγηση στη μετάφραση, σε ερωτήσεις κατανόησης, σε ασκήσεις γραμματικής, συντακτικού και τέλος λεξιλογικές ασκήσεις. Η Ανάλυση λανθάνουσας τάξης (LCA), μια μέθοδος ομαδοποίησης βάσει μοντέλου, χρησιμοποιήθηκε για την ταξινόμηση των απαντήσεων των μαθητών/τριών σε διακριτές ομάδες ή προφίλ, με βάση τα στατιστικά στοιχεία του Bayes. Τα αποτελέσματα διαφοροποιήθηκαν και κατανεμήθηκαν σε προ-Covid και Covid περίοδο με σκοπό την καλύτερη ανάδειξη συμπερασμάτων. Την πρώτη περίοδο αναδείχθηκαν δύο μαθητικά προφίλ, ενώ την περίοδο Covid τρία. Παράλληλα, αξιοποιήθηκε και η θεωρία καταστροφών (cusp catastrophe), ελέγχοντας και μη γραμμικά μοντέλα. Δόθηκε, έτσι, η δυνατότητα εντοπισμού και ερμηνείας των μεταπτώσεων στην ακαδημαϊκή συμπεριφορά των μαθητών/τριών, συνεισφέροντας στο διάλογο για τους τρόπους αλλαγής στους παράγοντες που εμπλέκονται στην εκπαιδευτική διαδικασία. Τα ευρήματα υποστηρίζουν την προστατευτική αξία των στόχων μάθησης στις μαθησιακές διαδικασίες. Οι μαθητές/τριες με αυτόν τον προσανατολισμό στόχων επιδεικνύουν υψηλότερη ενεργό συμμετοχή και εμφανίζουν σταθερά υψηλές επιδόσεις. Αντίθετα, οι μαθητές/τριες που υιοθετούν στόχους επίδοσης-προσέγγισης δεν χαρακτηρίζονται από σταθερή επίδοση και συμμετοχή στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ο προσανατολισμός σε στόχους επίδοσης-αποφυγής συνδέεται με χαμηλή συμμετοχή και χαμηλή επίδοση των μαθητών/τριών. Τα αποτελέσματα συμβαδίζουν με τις τρέχουσες θεωρίες και προστίθενται στη βιβλιογραφία επικυρώνοντας συσχετίσεις μεταξύ των προσανατολισμών των στόχων, της συμπεριφοράς του/της μαθητή/τριας στην τάξη και των αποτελεσμάτων.