Η πολιτιστική εμπειρία στον τουρισμό: η περίπτωση του Μουσείου Ακρόπολης

Abstract

The subject of the dissertation was the investigation of the cultural experience in Tourism, focusing on the case of the Acropolis Museum of Athens. The experience was explored with quantitative and qualitative research, while an interpretive approach of the museum experience was attempted at the Acropolis Museum, with the application of Phenomenological Interpretation.Quantitative research has proven with unshakable figures the importance of culture and in particular the Acropolis Museum in the selection of Greece as a travel destination and the satisfaction of deeper human needs at the level of intrinsic motivation. It showed, with the high percentages that were counted, that tourists reap significant and varied benefits from their visit and derive satisfaction from the cultural experience at the Acropolis Museum, a fact that gives it all the characteristics of a memorable experience. Qualitative research, however, revealed aspects of the experience that only with quantitative investigation would remain invisible. It showed that the expectations of the visitors were very high and a series of organizational and practical problems, it would be possible to degrade the experience gained by the tourists, while it revealed the extent of their mental, cognitive and spiritual involvement in the experience.Finally, with the phenomenological interpretation, an attempt was made to detect the essential structures of the museum experience, that is, the elements that, if missing, would not be possible to speak of such an experience, in other words the experience collapses. The movement in the area and the proximity to the rock of the Acropolis, the visual contact with the architectural monuments of the rock, with the help of the extensive use of glazing, the existence of active excavation of the archaic layers in the foundations of the building, the symbolic "movement" in time, the modern architecture of the Museum that "converses" with the rock, the top floor that has the dimensions and orientation of the Parthenon, the authentic museum objects and the transcendence of the limitations of individuality, through the contact with the timeless values and the aesthetics that monuments and works of art represent, are largely the essential structures of the cultural experience for tourists.The results of the various methodological approaches emphasize the need to design authentic cultural experiences in Tourism and provide the tools and some directions that may be useful in designing such experiences in Museums, that will give them the role they can play in the 21st century. They also raise some concerns about the application of new augmented reality technologies in the design and implementation of experiences in the museum environment, without affecting the essential structures of experience.

Αντικείμενο της διατριβής υπήρξε η διερεύνηση της πολιτιστικής εμπειρίας στον Τουρισμό, εστιάζοντας στην περίπτωση του Μουσείου Ακρόπολης της Αθήνας. Η εμπειρία διερευνήθηκε με ποσοτική και ποιοτική έρευνα, ενώ επιχειρήθηκε και ερμηνευτική προσέγγιση της μουσειακής εμπειρίας στο Μουσείο Ακρόπολης, με την εφαρμογή της Φαινομενολογικής ερμηνευτικής.Η ποσοτική έρευνα απέδειξε με αδιάσειστα αριθμητικά στοιχεία τη σημασία που έχει ο πολιτισμός και ειδικότερα το Μουσείο Ακρόπολης στην επιλογή της Ελλάδας ως ταξιδιωτικού προορισμού και την ικανοποίηση βαθύτερων αναγκών του ανθρώπου στο επίπεδο των ενδογενών κινήτρων. Έδειξε, με τα υψηλά ποσοστά που καταμετρήθηκαν, ότι οι τουρίστες αποκομίζουν σημαντικά και ποικίλα οφέλη από την επίσκεψή τους και αντλούν ικανοποίηση από την πολιτιστική εμπειρία στο Μουσείο Ακρόπολης, γεγονός που της προσδίδει όλα τα χαρακτηριστικά της αξιομνημόνευτης εμπειρίας. Η ποιοτική έρευνα ωστόσο, αποκάλυψε όψεις της εμπειρίας που μόνο με την ποσοτική διερεύνηση θα παρέμεναν αθέατες. Έδειξε ότι οι προσδοκίες των επισκεπτών είναι πολύ αυξημένες και μια σειρά οργανωσιακών και πρακτικών κυρίως προβλημάτων, είναι δυνατόν να υποβαθμίσουν την εμπειρία που αποκομίζουν οι τουρίστες, ενώ αποκάλυψε το εύρος της ψυχικής, γνωσιακής και πνευματικής εμπλοκής τους στην εμπειρία. Τέλος, με τη φαινομενολογική ερμηνευτική επιχειρήθηκε η ανίχνευση των ουσιωδών δομών της μουσειακής εμπειρίας, των στοιχείων δηλαδή που αν εκλείψουν, δεν θα μπορεί να γίνεται λόγος για μια τέτοια εμπειρία. Η κίνηση στον χώρο και η γειτνίαση με τον βράχο της Ακρόπολης, η οπτική επαφή με τα αρχιτεκτονικά μνημεία του βράχου, με βοηθό την εκτεταμένη χρήση υαλοστασίων, η ύπαρξη ενεργούς ανασκαφής των αρχαϊκών στρωμάτων στα θεμέλια του κτηρίου, η συμβολική «κίνηση» στον χρόνο, το σύγχρονο αρχιτεκτόνημα του Μουσείου που «συνομιλεί» με τον βράχο, ο τελευταίος όροφος που έχει τις διαστάσεις και τον προσανατολισμό του Παρθενώνα, τα αυθεντικά μουσειακά αντικείμενα και η υπέρβαση των περιορισμών της ατομικότητας, μέσα από την επαφή με τις διαχρονικές αξίες και την αισθητική που αντιπροσωπεύουν τα μνημεία και τα έργα τέχνης, αποτελούν εν πολλοίς τα δομικά συστατικά της πολιτιστικής εμπειρίας για τους τουρίστες.Τα αποτελέσματα των διαφόρων μεθοδολογικών προσεγγίσεων εμφατικά τονίζουν την ανάγκη του σχεδιασμού αυθεντικών πολιτιστικών εμπειριών στον Τουρισμό και δίνουν τα εργαλεία και κάποιες κατευθύνσεις που ίσως φανούν χρήσιμες για τον σχεδιασμό τέτοιων εμπειριών στα Μουσεία που θα τους προσδώσουν τον ρόλο που μπορούν να παίξουν στον 21ο αιώνα. Επίσης, θέτουν κάποιους προβληματισμούς για την εφαρμογή των νέων τεχνολογιών επαυξημένης πραγματικότητας στον σχεδιασμό και την υλοποίηση εμπειριών στο μουσειακό περιβάλλον, χωρίς να πλήξουν τις ουσιώδεις δομές της εμπειρίας.