Ανάπτυξη πολυκριτηριακής μεθοδολογίας για τη χωρική οργάνωση επενδυτικών προτεραιοτήτων

Abstract

Developmental planning and investment priorities are two equally important components of a country's level of economic development because they determine and are determined by the conditions, intensity, form, and sectors of the production process. The movement andflow of capital worldwide, business initiatives, and the shift to foreign direct investments intensify competition between countries, thus highlighting the spatial dimension of the phenomenon. The spatial organization of investments and productive activities is a complexproblem, and the final decision is made by taking into account several factors. In the current reality of the climate and energy crisis, having already overcome an economic recession, a change in the production system and the need to attract competitive investments are necessary, especially in the case of Greece. This doctoral dissertation is part of the broader fields of Spatial Planning, Operational Research and Development Economics. Its goal is to find the optimal spatial organization for investment sectors and productive activities in Greece, so that the local competitive advantages of the country are utilized and a geographical targeting for them is established. The aim of the research is the development of a multi-criteria methodology for the spatial organization of investment priorities, at a national and regional level. Thus, the investment sectors to which Greece must give special weight and attract are emerging in order of priority. Although the country is moving towards a new development direction of reforms, the multicriteria methodology, as it was applied to the current conditions, highlighted an urgent need, the radical readjustment of the investment model and development orientation. The results obtained are useful and can be utilized to develop the necessary policies and strategies for the promotion of specific investment sectors. The proposed multi-criteria methodology can be, on the one hand, a policy tool for the current Greek reality, a new spatial planning methodology that adapts to each spatial scale, and, on the other hand, a decision – support tool by the Central and the Local Government.

Ο αναπτυξιακός προγραμματισμός, καθώς και οι επενδυτικές προτεραιότητες είναι δύο εξίσου σημαντικές συνιστώσες του επιπέδου οικονομικής ανάπτυξης μιας χώρας, διότι καθορίζουν και καθορίζονται από τις συνθήκες, την ένταση, τη μορφή και τους τομείς της παραγωγικής διαδικασίας. Η κίνηση και η ροή κεφαλαίων παγκοσμίως, οι επιχειρηματικές πρωτοβουλίες και η στροφή προς τις άμεσες ξένες επενδύσεις εντείνουν τον ανταγωνισμό μεταξύ των χωρών, αναδεικνύοντας έτσι, τη χωρική διάσταση του φαινομένου. Η χωρική οργάνωση των επενδύσεων και των παραγωγικών δραστηριοτήτων εν γένει, είναι ένα σύνθετο πρόβλημα και η τελική απόφαση προκύπτει συνυπολογίζοντας αρκετούς παράγοντες. Στη σημερινή πραγματικότητα της κλιματικής και ενεργειακής κρίσης, έχοντας ήδη υπερβεί μιαοικονομική ύφεση, η αλλαγή του παραγωγικού συστήματος και η ανάγκη προσέλκυσης ανταγωνιστικών επενδύσεων είναι απαραίτητη, ειδικά για την περίπτωση της Ελλάδας. Η παρούσα διδακτορική διατριβή εντάσσεται στο ευρύτερο γνωστικό πεδίο του Χωρικού σχεδιασμού, της Επιχειρησιακής έρευνας και των Οικονομικών της ανάπτυξης. Στόχος της είναι η βέλτιστη χωρική οργάνωση των επενδυτικών κλάδων και των παραγωγικών δραστηριοτήτων, έτσι ώστε να αξιοποιηθούν τα κατά τόπους ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της χώρας και να υπάρξει γεωγραφική στόχευση αυτών. Αντικείμενο της έρευνας είναι η ανάπτυξη πολυκριτηριακής μεθοδολογίας για τη χωρική οργάνωση των επενδυτικών προτεραιοτήτων, σε εθνική και περιφερειακή κλίμακα. Έτσι, προκύπτουν με ιεραρχική σειρά οι επενδυτικοί κλάδοι στους οποίους οφείλει να δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα και να προσελκύσει η Ελλάδα. Παρότι, η χώρα κινείται προς μια νέα αναπτυξιακή κατεύθυνση μεταρρυθμίσεων, η πολυκριτηριακή μεθοδολογία, όπως αυτή εφαρμόστηκε για τις τρέχουσες συνθήκες που επικρατούν, ανέδειξε ως επιτακτική ανάγκη, τη ριζική αναπροσαρμογή του επενδυτικού μοντέλου και αναπτυξιακού προσανατολισμού. Τα αποτελέσματα που προέκυψαν είναι χρήσιμα και μπορούν να αξιοποιηθούν, προκειμένου να καταρτιστούν οι απαραίτητες πολιτικές και στρατηγικές για την προώθηση των συγκεκριμένων επενδυτικών κλάδων. Η προτεινόμενη πολυκριτηριακή μεθοδολογία δύναται να αποτελέσει, αφενός, ένα εργαλείο άσκησης πολιτικής για την τρέχουσα ελληνική πραγματικότητα, μια νέα μεθοδολογία χωρικού σχεδιασμού που προσαρμοσμένη, ανταποκρίνεται σε κάθε κλίμακα του χώρου και αφετέρου, ένα εργαλείο υποστήριξης των αποφάσεων των επενδυτικών προτεραιοτήτων από την Κεντρική Διοίκηση και την Τοπική Αυτοδιοίκηση.