Οι παραστάσεις των έργων του Αισχύλου στη νεοελληνική σκηνή: από την Ορέστεια του Βασιλικού Θεάτρου (1903) έως και την Ορέστεια του Θέατρου Τέχνης (1980)

Abstract

The present doctoral dissertation belongs in the field of History of the Art of Theatre, and specifically, in the field of Performance Studies. It attempts to narrate the process of birth, development and evolution of the performance of Aeschylus’ drama on the modern Greek stage, from the beginning of the ‘revival’ effort of ancient tragedy in Greece (early 20th century) until the early 1980s. The work attempts to investigate the theatrical performances that took place in Greece during the period 1903-1980, on the condition that they were based on one of the seven surviving tragedies of Aeschylus or fragments of unsaved works of the Eleusinian tragic poet. The study aims to identify all the performances based on Aeschylus’ works in the time period under investigation and to analyze the most important artistic elements of these performances: theatrical building, scenography, costume design, directing of Chorus and actors, translation of ancient text, composition of music and theatrical lighting design. In addition, the research is called to outline the ideological imprint of the performances, first in terms of their reception by the audience of their time, and then, in terms of their influence on the formation of the physiognomy of ancient drama in Greek theatre, while deepening the correlation between antiquity and modern folk tradition. The present study includes all the performances of Greek theatrical organizations, state and non-state, professional or amateur, as well as the performances of foreign theatrical organizations that were hosted in Greece.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή ανήκει στο πεδίο της Ιστορίας της Τέχνης του Θεάτρου, και συγκεκριμένα, στον κλάδο της Παραστασιολογίας. Επιχειρεί να αφηγηθεί τη διαδικασία της γέννησης, ανάπτυξης και εξέλιξης της επιτέλεσης του αισχύλειου δράματος στη νεοελληνική σκηνή, από τις απαρχές της προσπάθειας ‘αναβίωσης’ της αρχαίας τραγωδίας στην Ελλάδα (αρχές του 20ού αιώνα) έως και τις αρχές της δεκαετίας του 1980. Η εργασία επιχειρεί να ερευνήσει τις θεατρικές παραστάσεις που παρουσιάστηκαν στην Ελλάδα το διάστημα 1903-1980, με την προϋπόθεση αυτές να βασίζονται στις επτά σωζόμενες τραγωδίες του Αισχύλου ή σε σπαράγματα μη διασωθέντων έργων του Ελευσίνιου τραγικού ποιητή. Η μελέτη φιλοδοξεί να εντοπίσει όλες τις παραστάσεις αισχύλειων έργων στη χρονική περίοδο που ερευνάται και να αναλύσει τις σημαντικότερες καλλιτεχνικές παραμέτρους των παραστάσεων αυτών: θεατρικό οίκημα, σκηνογραφία, ενδυματολογία, τρόπο ερμηνείας χορικών και υποκριτικής ηθοποιών, μετάφραση αρχαίου κειμένου, μουσική σύνθεση και θεατρικό φωτισμό. Επιπρόσθετα, η έρευνα καλείται να σκιαγραφήσει την ιδεολογική αποτύπωση των παραστάσεων, αρχικά ως προς την πρόσληψή τους από το κοινό της εποχής τους, και στη συνέχεια, ως προς την επιρροή τους στη διαμόρφωση της φυσιογνωμίας του αρχαίου δράματος στο ελληνικό θέατρο, εμβαθύνοντας στη συσχέτιση μεταξύ αρχαιότητας και νεότερης σκηνικής ερμηνείας. Στην παρούσα μελέτη περιλαμβάνονται όλες οι παραστάσεις ελληνικών θιάσων, κρατικών και μη, επαγγελματικών ή ερασιτεχνικών, καθώς και οι παραστάσεις ξένων θεατρικών οργανισμών που φιλοξενήθηκαν στην Ελλάδα κατά το ερευνώμενο διάστημα.