Οι πρωτοβυζαντινοί εμπορικοί αμφορείς από την πόλη της Κάτω Έδεσσας: η συμβολή τους στην κοινωνική και οικονομική ιστορία της πόλης

Abstract

The purpose of this dissertation is the study and presentation of the early Byzantine amphorae from the archaeological site of Edessa. During the early Byzantine period, the city of Edessa is a thriving city where products arrive from almost all the well-known production centers of the Mediterranean. The commercial relations of the city are reflected in the different types of Late Roman/ Early Byzantine amphorae which come from the wider Mediterranean area, but mainly from the eastern part of the Byzantine Empire. The key geographical position of the city, as a transit center of the Via Egnatia and one of the important stations-passage undoubtedly contributed to the socio-economic development and the commercial interconnections of Edessa. Also the large percentage of amphorae LRA2 as well as other late Roman types such as LRA1 in combination with individual archaeological findings confirm the presence of military corps in the city. The wide variety of clays in LRA2 seems to be connected with a wider and expanded geographical zone of the Aegean area, which during the early Byzantine period were centers of production of these amphorae. Finally, the confirmed reuse of the Late Roman / Early Byzantine amphorae LRA1, LRA4, Samian cistern type, "spatheia" was inextricably linked with infant burials in amphorae that took place in the last phases of habitation of the city of Edessa. The city did not cease to be active throughout the early Byzantine period until its final abandonment, at the beginning of the 7th century, by its inhabitants, which now became inevitable.

Σκοπός της διατριβής αυτής είναι η μελέτη και η παρουσίαση των πρωτοβυζαντινών αμφορέων από την κάτω πόλη της Έδεσσας. Κατά την πρωτοβυζαντινή περίοδο, η πόλη της Έδεσσας, είναι μία ακμάζουσα πόλη στην οποία καταφθάνουν προϊόντα από όλα σχεδόν τα γνωστά κέντρα παραγωγής της Μεσογείου. Οι εμπορικές σχέσεις της πόλης αποτυπώνονται στους διαφορετικούς τύπους των υστερορωμαϊκών/πρωτοβυζαντινών αμφορέων οι οποίοι προέρχονται από τον ευρύτερο μεσογειακό χώρο, κυρίως όμως από το ανατολικό τμήμα της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Η κομβική γεωγραφική θέση της πόλης, ως διαμετακομιστικού κέντρου της Εγνατίας οδού και ένας από τους σημαντικούς σταθμούς- πέρασμα συνέβαλλαν αναμφίβολα στην κοινωνικοοικονομική εξέλιξη και στις εμπορικές διασυνδέσεις της Έδεσσας. Επίσης το μεγάλο ποσοστό αμφορέων LRA2 καθώς και άλλων υστερορωμαϊκών τύπων όπως LRA1 σε συνδυασμό από επιμέρους αρχαιολογικά ευρήματα επιβεβαιώνουν και την παρουσία στρατιωτικών σωμάτων στη πόλη. Η μεγάλη ποικιλία πηλών στους LRA2 φαίνεται ότι συνδέεται με μία ευρύτερη και διευρυμένη γεωγραφική ζώνη του Αιγαιακού χώρου, που κατά την πρωτοβυζαντινή περίοδο αποτέλεσαν κέντρα παραγωγής των συγκεκριμένων αμφορέων. Τέλος η επιβεβαιωμένη επανάχρηση των υστερορωμαϊκών/πρωτοβυζαντινών αμφορέων LRA1, LRA4, Samian cistern type και «σπαθεία» συνδέθηκε άρρηκτα με τους εγχυτρισμούς βρεφών οι οποίοι έλαβαν χώρα στις τελευταίες φάσεις κατοίκησης της κάτω πόλης της Έδεσσας. Η πόλη δεν παύει να είναι ενεργή και δραστήρια καθ’όλη την πρωτοβυζαντινή περίοδο μέχρι την οριστική εγκατάλειψή της, στις αρχές του 7ου αιώνα, από τους κατοίκους της που πλέον έγινε αναπόφευκτη.