Η επίδραση της απώλειας βάρους με διαφορετικού τύπου δίαιτες σε παχύσαρκα παιδιά 8-11 ετών στις μεταβολικές και καρδιακές παραμέτρους

Abstract

Childhood obesity has been a major health concern due to its link with cardiovascular morbidity and mortality in adulthood. Recent studies have shown that structural as well as functional changes can be already detected at a young age and it seems that some of these changes can be reversed after weight loss. One of the weight management interventions that have been tested in adults is macronutrient modification of the diet and it seems that such an approach yields better results in regard to adherence, weight loss and improvement of metabolic profile. However, similar studies in children are scarce and controversial. Aim of our study was to detect early changes in metabolic and cardiac parameters in obese prepubertal children. Additionally, to investigate the influence of weight loss, achieved by 2 different in macronutrient content diets, on cardiac geometry, structure and diastolic function. Our sample consisted of 8-11 year old obese children and sex- and age- matched lean controls. Inclusion criteria were BP values <90th percentile for age, height and gender and puberty stage 1 according to Tanner’s criteria. All subjects underwent anthropometric measurements, laboratory tests, and echocardiography study by conventional and tissue Doppler to assess geometric pattern and function of left ventricle. Nutritional assessment was performed by 3 24h- dietary recalls and food frequency questionnaire completion. After the evaluation obese children were randomized to follow either a hypocaloric moderate protein- higher carb diet or a hypocaloric higher protein-moderate carb diet for 6 months. At the end of the intervention complete work up was repeated. A total of 62 children were enrolled in the study, 36 obese and 26 normal weight. Statistically significant differences in most anthropometric and metabolic parameters were noticed between groups. Obese children showed higher left ventricular mass index (LVMI) (40.05 ± 9.44 vs. 28.31 ± 6.22) and left ventricular hypertrophy was present in 47.2% of obese children. Regarding diastolic function, lower E/A ratio (1.76 ± 0.33 vs. 2.08 ± 0.56), and higher E/e’ (6.04 ± 1.13 vs. 5.43 ± 0.96) were recorded in obese children compared to lean peers. Waist-to-height ratio and hs-CRP correlated significantly with E/A in the obese group. Obese children reported higher fat intake and worse nutritional habits compared to the control group. After the intervention both diet groups lowered their BMI significantly by 2 units. Only the high protein group showed significant reduction in WHr and skinfold thickness, improvement in diastolic function (E/e’: 6.24±1.27 vs 4.91±1.12, p= 0.043) and changes in dietary habits. In conclusion, left ventricular hypertrophy and subclinical diastolic dysfunction can be present in obese children even in the absence of arterial hypertension, thus it is important to identify obese children in need for further echocardiographic evaluation. These changes seem to be reversible after weight loss by means of a hypocaloric diet with moderately increased protein content. Further studies are needed in order to confirm these findings and prospective long-term studies to determine whether these observed mild changes in myocardial structure and function are predictive of adverse cardiovascular outcome in adult life.

Η παχυσαρκία στα παιδιά αποτελεί μείζον πρόβλημα με μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην καρδιαγγειακή νοσηρότητα και θνητότητα στην ενήλικο ζωή. Νεότερες μελέτες δείχνουν ότι πρώιμες αλλαγές στη δομή και τη λειτουργία της καρδιάς μπορούν να ανιχνευθούν ήδη από την παιδική ηλικία και μάλιστα μπορεί να είναι αναστρέψιμες μετά από απώλεια βάρους. Η τροποποίηση των μακροθρεπτικών συστατικών στη δίαιτα έχει δοκιμασθεί ως μέθοδος διαχείρισης βάρους σε παχύσαρκους ενήλικες και έχει δείξει σε κάποιες περιπτώσεις καλύτερα αποτελέσματα ωστόσο οι αντίστοιχες μελέτες παρέμβασης σε παιδιά και εφήβους είναι λίγες και αντιφατικές. Σκοπός της μελέτης ήταν η ανίχνευση πρώιμων επιπτώσεων της παχυσαρκίας σε μεταβολικούς και καρδιολογικούς δείκτες και ιδιαίτερα στη μάζα και τη διαστολική λειτουργία της αριστερής κοιλίας, σε παιδιά 8-11 ετών σε σχέση με φυσιολογικού βάρους παιδιά και στη συνέχεια η διερεύνηση των μεταβολών που τυχόν προκύπτουν μετά από απώλεια βάρους μέσω διατροφικής παρέμβασης με 2 δίαιτες διαφορετικής σύστασης ως προς τα μακροθρεπτικά συστατικά. Στη μελέτη εντάχθηκαν παχύσαρκα παιδιά ηλικίας 8-11 ετών, με φυσιολογική ΑΠ και στάδιο εφηβείας Ι κατά Tanner, καθώς και παιδιά φυσιολογικού βάρους αντίστοιχης ηλικίας ως ομάδα ελέγχου. Όλα τα παιδιά υποβλήθηκαν σε κλινική εξέταση, ανθρωπομετρία, εργαστηριακό έλεγχο, πλήρη υπερηχογραφικό έλεγχο ( 2-D, m-mode, συμβατικό και ιστικό Doppler) και διατροφική αξιολόγηση. Στη συνέχεια τα παχύσαρκα παιδιά τυχαιοποιήθηκαν για να ακολουθήσουν για 6 μήνες είτε δίαιτα με σύσταση χαμηλότερη σε πρωτεΐνη και υψηλότερη σε υδατάνθρακες (ΤΠ), είτε δίαιτα υψηλότερης πρωτεΐνης-χαμηλότερης σε υδατάνθρακες (ΥΠ). Στο τέλος της παρέμβασης τα παιδιά υποβλήθηκαν σε πλήρη αξιολόγηση κατά τα πρότυπα της αρχικής. Μελετήθηκαν συνολικά 62 παιδιά, 36 παχύσαρκα και 26 φυσιολογικού βάρους. Στα παχύσαρκα παιδιά καταγράφηκε χειρότερο μεταβολικό προφίλ, σημαντικά μεγαλύτερος Δείκτης Μάζας Αριστερής Κοιλίας, ενώ το 47,2 % αυτών πληρούσε κριτήρια υπερτροφίας και γεωμετρικής αναδιαμόρφωσης της αριστερής κοιλίας. Ο υπερηχογραφικός έλεγχος ανέδειξε επηρεασμένη διαστολική λειτουργία στα παχύσαρκα παιδιά συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου (Ε/Α 1,77±0,33 έναντι 2,08±0,56, p= 0,013 και E/e’ 6,04±1,13 έναντι 5,43±0,96, p= 0,032). Ο δείκτης της διαστολικής λειτουργίας Ε/Α εμφάνισε σημαντική συσχέτιση με τον λόγο Περιφέρεια Μέσης/ Ύψος και τα επίπεδα της hs-CRP. Επιπλέον, η ομάδα των παχύσαρκων δήλωσε πρόσληψη λίπους σε υψηλότερα ποσοστά και χειρότερες διατροφικές συνήθειες. Από την αξιολόγηση μετά την παρέμβαση διαπιστώθηκε μείωση του ΔΜΣ κατά 2 μονάδες και ελάττωση του προσλαμβανόμενου λίπους, ανεξάρτητα από το είδος της δίαιτας. Ωστόσο τα παιδιά που ακολούθησαν τη δίαιτα ΥΠ πέτυχαν επιπλέον σημαντική ελάττωση του πάχους των δερματοπτυχών και του λόγου Μ/Υ, βελτίωση διαστολικής λειτουργίας αριστερής κοιλίας (E/e’: 6,24±1,27 έναντι 4,91±1,12, p= 0.043) και βελτίωση διατροφικών συνηθειών. Συμπερασματικά, τα παχύσαρκα παιδιά μπορεί να εμφανίζουν υπερτροφία αριστερής κοιλίας ακόμη και σε απουσία αρτηριακής υπέρτασης και επομένως είναι σημαντικός ο έγκαιρος εντοπισμός των παιδιών εκείνων που χρήζουν υπερηχογραφικής εκτίμησης. Επίσης εμφανίζουν επηρεασμένη διαστολική λειτουργία συγκριτικά με παιδιά φυσιολογικού βάρους. Οι διαταραχές αυτές φαίνεται να είναι εν μέρει αναστρέψιμες μετά από απώλεια βάρους με μία υποθερμιδική δίαιτα με σχετικά υψηλότερη σύσταση σε πρωτεΐνες. Απαιτούνται μεγαλύτερες μελέτες για επιβεβαίωση των ευρημάτων μας και παρακολούθηση των υποκλινικών αυτών διαταραχών για αξιολόγηση της προγνωστικής τους αξίας σε σχέση με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.