Aspects of prosodic structure in Greek Sing Language

Abstract

The aim of the present study is to provide an analysis of the prosodic structure of Greek Sign Language (GSL), a language that is used by Greek Deaf and hard of hearing people. Sign languages rely on the gestural-visual model, which is an entirely different linguistic transmission system from that of spoken languages. Previous research on sign language prosody has established that sign language utterances can be structured into prosodic constituents according to Prosodic Hierarchy (Hayes 1984/1989; Selkirk 1986; Nespor and Vogel 1986). More specifically, several sign language researchers claim that specific types of manual markers such as holds, pauses and repetition of the signs and non-manual markers such as eye activities, eye bow movements, head and body movements may be equivalent to prosodic features, and that the boundaries of phonological and intonational phrases are systematically marked by a number of prosodic manual and non-manual markers (Nespor and Sandler 1999; Sandler and Lillo-Martin 2006). Furthermore, particular types of non-manual markers may function as intonational tones associated with a specific pragmatic meaning (Sandler and Lillo-Martin 2006; Dachkovsky and Sandler 2009). Based on the prosodic approach to manual and non-manual markers, the present study examines (a) the way in which specific manual and non-manual markers mark the edges of phonological and intonational phrases in GSL and, (b) the intonational non-manual markers associated with particular types of sentences, such as topic expressions, interrogative clauses, conditional clauses and relative clauses. In order to investigate the issues raised above, a GSL corpus was carefully collected and annotated. The GSL corpus that was used in the present study includes GSL grammatical sentences that have been collected by 5 GSL signers as well as data drawn from other resources, such as Polytropon Parallel Corpus that was created by the Institute for Language and Speech Processing (ILSP) (Efthimiou et al. 2018) and a DVD containing spontaneous monologues in GSL. Similarly to other sign languages, our study showed that prosodic manual markers, such as sign-lengthening (i.e. holds or repetitions of the sign) and pauses as well as prosodic non-manual markers such as eye blinks, head nods, head and body movements consistently cue the edges of phonological and intonational phrases. Furthermore, our data revealed that specific types of clauses such as topic constructions, conditional clauses, relative clauses and interrogative clauses are associated with specific intonational non-manual markers such as eye brow movements, eye activities, head and body movements. These intonational non-manual markers were further analyzed in the present thesis. Given that GSL is a language that is understudied in terms of prosody, a detailed description of its prosodic and intonation structure will improve our understanding of GSL grammar.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή μελετά ορισμένες πτυχές της προσωδιακής δομής της Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας (ΕΝΓ), που χρησιμοποιείται από έλληνες Κωφούς και βαρήκοους νοηματιστές. Σε αντίθεση με τις ομιλούμενες γλώσσες, οι νοηματικές γλώσσες βασίζονται σε οπτικό-κινησιακή μορφή, δηλαδή στις κινήσεις χεριών και στην οπτική αντίληψη για την επίτευξη της επικοινωνίας. Τα τελευταία χρόνια πολλοί ερευνητές, βασιζόμενοι στη θεωρία της Προσωδιακής Ιεραρχίας (Prosodic Hierarchy, Hayes 1984/1989; Selkirk 1986; Nespor and Vogel 1986), υποστηρίζουν ότι η ροή νοηματισμού οργανώνεται σε μικρότερα προσωδιακά συστατικά, όπως η συλλαβή, η προσωδιακή λέξη, η φωνολογική φράση κι η επιτονική φράση (Nespor and Sandler 1999; Sandler and Lillo-Martin 2006). Η προσωδία στις νοηματικές γλώσσες εκφράζεται με χεριμικούς δείκτες όπως παύσεις, κράτημα νοήματος και επαναλήψεις νοήματος αλλά και με μη-χεριμικούς δείκτες όπως κινήσεις ματιών, φρυδιών, κεφαλιού και σώματος. Ορισμένοι από αυτούς τους χεριμικούς και μη-χεριμικούς δείκτες παίζουν σημαντικό ρόλο στην οριοθέτηση προσωδιακών κατηγοριών όπως η φωνολογική και επιτονική φράση. Επιπλέον, πολλοί ερευνητές προτείνουν ότι ορισμένες κατηγορίες μη-χεριμικών δεικτών παρουσιάζουν σημαντικές ομοιότητες με τους μελωδικούς τόνους των ομιλούμενων γλωσσών (Sandler and Lillo-Martin 2006; Dachkovsky and Sandler 2009). Με βάση την προσωδιακή προσέγγιση των χεριμικών και μη-χεριμικών στοιχείων, που αναφέρθηκε παραπάνω, στη παρούσα διατριβή περιγράφουμε και να αναλύουμε (α) τους μηχανισμούς της προσωδιακής φρασιοποίησης της φωνολογικής φράσης και επιτονικής φράσης στην ΕΝΓ με βάση τους προσωδιακούς δείκτες που μαρκάρουν τα άκρα αυτών των δυο προσωδιακών κατηγοριών και, (β), τον επιτονισμό διαφορετικών ειδών προτάσεων της ΕΝΓ όπως υποθετικές προτάσεις, αναφορικές προτάσεις και διάφορα είδη ερωτηματικών προτάσεων καθώς και την προσωδιακή πραγμάτωση του θέματος. Τα παραπάνω ζητήματα εξετάστηκαν με βάση ένα σώμα βιντεοσκοπημένων δεδομένων από πέντε Κωφούς νοηματιστές της ΕΝΓ το οποίο εμπλουτίστηκε περαιτέρω με προτάσεις που αντλήθηκαν από τη βάση δεδομένων ΕΝΓ «ΠΟΛΥΤΡΟΠΟΝ» που δημιουργήθηκε από το Ινστιτούτο Επεξεργασίας Λόγου (ΙΕΛ) (Efthimiou et al. 2018) καθώς και από ένα DVD το οποίο περιέχει μονολόγους στην ΕΝΓ. Η ανάλυση των δεδομένων της ΕΝΓ έδειξε ότι η φωνολογική και επιτονική φράση μαρκάρεται με συγκεκριμένα χεριμικά στοιχεία όπως παύσεις νοημάτων, επαναλήψεις νοημάτων και κράτημα του νοήματος καθώς και με μη-χεριμικά στοιχεία όπως κινήσεις κεφαλιού και συγκεκριμένες δραστηριότητες των ματιών. Τέλος, για την ΕΝΓ υπάρχουν συγκεκριμένα προσωδιακά μη-χεριμικά στοιχεία που σχετίζονται με τον επιτονισμό συγκεκριμένων προτάσεων όπως ερωτηματικές, υποθετικές, αναφορικές, καθώς και με τη θεματοποίηση. Αυτά τα προσωδιακά μη-χεριμικά στοιχεία, τα οποία αναλύονται διεξοδικά στην παρούσα μελέτη, περιλαμβάνουν συγκεκριμένες εκφράσεις προσώπου και κινήσεις κεφαλιού και σώματος. Λαμβάνοντας υπόψη την περιορισμένη γλωσσολογική έρευνα της ΕΝΓ, η παρούσα διατριβή αποτελεί μια πρώτη προσέγγιση να περιγραφεί η προσωδία της ΕΝΓ ώστε να μπορέσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα τη γραμματική δομή της συγκεκριμένης γλώσσας.