The technology, trade, and degradation pathologies of late bronze age vitreous materials in the Eastern Mediterranean

Abstract

Archaeometric studies of Late Bronze Age vitreous artifacts can provide important information on the raw materials and production methods used to make these artifacts, while also offering insight into the origins of this prestige good. Although there has been an increase in the number of analyses of glass and faience finds from this period, most of the research has centered on Egypt, the Near East, and Mycenaean Greece. This thesis focuses on beads excavated from ancient Methone (northern Greece), Kefalonia (western Greece), and Lofkënd (southwestern Albania) in order to investigate the technology and origins of vitreous materials from these understudied regions. Chemical (pXRF, EPMA, LA-ICP-MS, SEM-EDS, XRD) and isotopic analysis indicates that the majority of the glass and faience beads were made at primary production sites in Egypt and the Near East. The results also revealed regional differences in bead types and glass technologies, as well as some material from different production zones.The vitreous assemblages from Kefalonia were greatly influenced by Mycenaean sites on the mainland. However, unique relief bead types were found that had been worked using glass of Egyptian origin. The identification of mixed alkali glass provides another early example of this compositional type made at primary production centers located to the west. Ancient Methone and Lofkënd are characterized by glass assemblages with less common color palettes and production technologies. In the case of Lofkënd, the glasses analyzed point to a composition not seen in the Late Bronze Age but are comparable to low lime, natron black glasses found in Europe and the Near East from 10th-8th c. BC contexts. The Lofkënd finds point to regional innovation in glass technology and a possible new production zone that may include very early experimentation with a mineral alkali flux.The thesis also investigates the degradation pathologies identified on the glasses and the deterioration processes they underwent in situ. The examination and analysis of the beads shows that a complex series of factors, which include the burial environment, the presence of microorganisms, and the composition of the glass, act together to impact the preservation of archaeological vitreous materials.

Οι αρχαιομετρικές μελέτες για τα υαλώδη αντικείμενα της Ύστερης Εποχής του Χαλκού μπορούν να παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για τις πρώτες ύλες και τις μεθόδους παραγωγής που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή αυτών των τεχνουργημάτων, προσφέροντας παράλληλα εικόνα για την προέλευση αυτού του ιδιαίτερου υλικού. Παρόλο που έχει σημειωθεί αύξηση στον αριθμό των αναλύσεων γυαλιού και ευρημάτων από αυτήν την περίοδο, το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας επικεντρώθηκε στην Αίγυπτο, την Εγγύς Ανατολή και τη Μυκηναϊκή Ελλάδα λόγω της σημαντικότας των αναφερόμενων περιοχών. Η διατριβή επικεντρώνεται σε χάντρες που έχουν ανασκαφεί από την Αρχαία Μεθώνη (βόρεια Ελλάδα), την Κεφαλονιά (δυτική Ελλάδα) και το Lofkënd (νοτιοδυτική Αλβανία) με σκοπό την διερεύνηση της τεχνολογίας και την προέλευσής τους και σε συσχέτιση με τις αναφερόμεςνες περιοχές. Οι αναλυτικές τεχνικές pXRF, EPMA, LA-ICP-MS, SEM-EDS, XRD καθώς και οι ισοτοπικές αναλύσεις παρέχουν πληροφορίες οι οποίες γενικά υποδηλώνουν ότι η πλειονότητα των γυάλινων σφαιριδίων και των φαγεντιανών χαντρών κατασκευάστηκαν σε πρωτογενείς εγκαταστάσεις παραγωγής στην Αίγυπτο και την Εγγύς Ανατολή. Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν επίσης περιφερειακές διαφορές στους τύπους σφαιριδίων και στις τεχνολογίες γυαλιού, καθώς και την διακίνηση προϊόντων από διαφορετικές ζώνες παραγωγής, πλέον των αναφερόμενων.Τα υαλώδη δείγματα από την Κεφαλονιά υποδηλώνουν ότι επηρεάστηκαν σε μεγάλο βαθμό από άλλες μυκηναϊκές περιοχές της ηπειρωτικής χώρας. Ωστόσο, βρέθηκαν μοναδικοί τύποι ανάγλυφων σφαιριδίων που έχουν κατασκευαστεί από γυαλί αιγυπτιακής προέλευσης. Η ταυτοποίηση του μικτού αλκαλικού γυαλιού παρέχει ένα άλλο πρώιμο παράδειγμα αυτού του τύπου σύνθεσης που κατασκευάζεται σε κέντρα πρωτογενούς παραγωγής που βρίσκονται στη Δύση. Η Αρχαία Μεθώνη και το Lofkënd χαρακτηρίζονται από συλλογές γυαλιού με λιγότερο κοινή χρωματική παλέτα καθώς και τεχνολογία παραγωγής. Στην περίπτωση του Lofkënd, τα γυαλιά που αναλύθηκαν δείχνουν μια σύνθεση που δεν απαντάται στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού αλλά είναι συγκρίσιμη με άλλες συλλογές με χαμηλό ασβέστιο καθώς και μαύρα γυαλιά από νάτρο που βρέθηκαν στην Ευρώπη και την Εγγύς Ανατολή από τον 10ο-8ο αι. π.Χ. Το Lofkënd εντοπίζει την περιφερειακή καινοτομία στην τεχνολογία γυαλιού και σε μια πιθανή νέα ζώνη παραγωγής που μπορεί να περιλαμβάνει πολύ πρώιμο πειραματισμό με μια άγνωστη πηγή ορυκτών αλκαλίων.Η διατριβή διερευνά επίσης την παθολογία διάβρωσης που εντοπίζεται στο υλικό της μελέτης και προσπαθεί να αποτυπώσει τους μηχανισμούς εξαλλοίωσης. Η εξέταση και ανάλυση των σφαιριδίων δείχνει ότι πολυπαραμετρικές διαδικασίες, οι οποίες περιλαμβάνουν το περιβάλλον ταφής, την παρουσία μικροοργανισμών και τη σύνθεση του γυαλιού, δρουν συνδυαστικά και επηρεάζουν την κατάσταση διατήρησης των αρχαιολογικών υαλωδών υλικών.