Four essays on demographic economics

Abstract

The objective of this thesis is to probe four demographic events from an economic perspective. Specifically, we employ the Easterlin relative income hypothesis to provide some explanation on movements regarding marriage, non-marital fertility, and fertility postponement. Easterlin claims that young adults decide on several issues based on their relative affluence. By the latter, Easterlin implies that young adults compare their current (potential) economic condition to the one experienced during their childhood. Thus, the higher the affluence enjoyed in childhood, the higher their demands in young adulthood. This is, in short, the Easterlin relative income hypothesis. We retrieve data from IPUMS-CPS for the period 1981-2016 across the US for white non-Hispanics (due to data availability) to provide some evidence on the latter. Results corroborate the hypothesis. Relative income of young adults found statistically significant for all the three aforementioned demographic events. In particular, relative income is related negatively to non-marital fertility and women’s fertility postponement, but positively to marriage rates. In addition, we find that relative income behaves better than the absolute one (in size and statistical significance aspects) with respect to marriage and premarital births. Next, we examine the fertility rebound. The latter took place in late 90s early 00’s especially in the most developed countries. Conventional wisdom tests for the rebound with respect to HDI (Human Development Index) and GDP (Gross Domestic Product) per capita. We differentiate by testing the rebound in terms of labour productivity and female labour force participation, except for GPD per capita. Our analysis focuses on the turning points of two developed OECD income country groups (high and low income) that spans the period 1970-2016. The aim is to find out the factor (among labour productivity, female labour force participation, and GDP per capita) for which the turning points of the rebound (if confirmed) between the two groups, are closer, or coincide (statistically insignificant). Results show that differences in turning points are closer for labour productivity rather than GDP per capita or female labour force participation. Some thoughts on why the latter might hold are provided at the first part of the paper, based on demography, economic theory, and recent evidence. We conclude that labour productivity arises as the most important economic factor for the onset of the fertility rebound.

Η παρούσα διατριβή αποβλέπει στην εξέταση τεσσάρων δημογραφικών γεγονότων υπό την προοπτική της οικονομικής επιστήμης. Ειδικότερα, επιχειρεί την διερεύνηση του σχετικού εισοδήματος του Easterlin ως προς την εξέλιξη των εξής δημογραφικών γεγονότων: του γάμου, της γεννητικότητας εκτός γάμου, και του φαινομένου της ηλικιακής μετάθεσης της γεννητικότητας εν γένει. Ο Easterlin θεωρεί ότι τα νεότερα άτομα λαμβάνουν τις αποφάσεις τους επί τη βάσει της σχετικής τους αφθονίας. Αυτό σημαίνει ότι προβαίνουν σε μία σύγκριση, μεταξύ της παρούσης (δυνάμει) κατάστασής τους, και εκείνης που βίωσαν κατά την διάρκεια της παιδικής τους ηλικίας. Ως εκ τούτου, όσο υψηλότερο το επίπεδο διαβίωσής τους ως ανήλικοι, τόσο υψηλότερες οι απαιτήσεις τους στη νεότητά τους. Αυτή είναι, εν συντομία, η υπόθεση του σχετικού εισοδήματος του Easterlin. Προκειμένου να εξετάσουμε αυτήν την υπόθεση, χρησιμοποιούμε μίκρο-δεδομένα από την βάση IPUMS-CPS για την περίοδο μεταξύ 1976 και 2016. Το πεδίο της έρευνά μας είναι οι ΗΠΑ, και ειδικότερα οι λευκοί μη-ισπανοί πολίτες (λόγω προσβασιμότητας). Τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν την διατυπωθείσα υπόθεση. Το σχετικό εισόδημα των ατόμων νεαρής ηλικίας προκύπτει στατιστικά σημαντικό και στα τρία προαναφερθέντα δημογραφικά γεγονότα. Πιο συγκεκριμένα, το σχετικό εισόδημα συσχετίζεται αρνητικά με τη γεννητικότητα εκτός γάμου και του φαινομένου της μετάθεσης της γεννητικότητας εν γένει, αλλά θετικά με τα ποσοστά γάμου σε αυτέ τις ηλικίες. Επιπροσθέτως, βρίσκουμε ότι το σχετικό εισόδημα προβλέπει καλύτερα τα ποσοστά γάμου και την μετάθεση της γεννητικότητας από το απόλυτο εισόδημα, τόσο ως προς το μέγεθος των συντελεστών, όσο και ως προς την στατιστική σημαντικότητα. Εν συνεχεία, εξετάζεται το φαινόμενο της ανάκαμψη της γυναικείας γονιμότητας (fertility rebound). Αυτό το φαινόμενο συνέβη στα τέλη της δεκαετίας του 90 με αρχές του 00 και έλαβε χώρα, κατά κύριο λόγο, στις ανεπτυγμένες χώρες. Η μέχρι τούδε έρευνα το έχει εξετάσει ως προς τον δείκτη της ανθρώπινης ανάπτυξης (HDI) και το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (GDP per capita). Στο αντίστοιχο κεφάλαιο, προσθέτουμε, επιπλέον, την παραγωγικότητα της εργασίας και τη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας. Η εξέτασή μας αυτή καλύπτει την περίοδο από το 1970 έως το 2016 για χώρες του ΟΟΣΑ. Σχηματίζουμε δύο ομάδες χωρών (υψηλού και χαμηλού εισοδήματος). Ο στόχος είναι να ανακαλύψουμε εκείνο τον παράγοντα (μεταξύ ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, παραγωγικότητας της εργασίας, συμμετοχής των γυναικών στην εργασία) για τον οποίο τα σημεία καμπής μεταξύ των δύο ομάδων βρίσκονται εγγύτερα, ή και ταυτίζονται (στατιστικά ασήμαντα). Τα εξαχθέντα αποτελέσματα φανερώνουν ότι αυτή η απόσταση ελαχιστοποιείται για την παραγωγικότητα της εργασίας. Στο πρώτο μέρος αυτής της εργασίας, και στηριζόμενοι στην δημογραφία, την οικονομική θεωρία, και ορισμένα πρόσφατα δεδομένα, παραθέτουμε μερικές σκέψεις επί του τελικού αποτελέσματος. Καταλήγουμε ότι η παραγωγικότητα της εργασίας αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα για την εκκίνηση της ανάκαμψης της γυναικείας γονιμότητας.