Η επιρροή του κονστρουκτιβισμού στα αναλυτικά προγράμματα, στα σχολικά εγχειρίδια και στη διδασκαλία των φυσικών επιστημών: οι επιπτώσεις στην αντίληψη των μαθητών για το φυσικό κόσμο

Abstract

This thesis is an attempt to highlight the influence of constructivism to school curricula, school manuals and on teaching of Science while exploring the effects on the perception of pupils for the natural world. Constructivist approach, as a teaching approach to Science, dominated in the 1990-2000 decade mainly in the countries of Anglo-Saxon tradition and became the theoretical basis for the changes to school curricula and the teaching of Science in the last 20 years, both internationally and in Greece. We present the different trends of constructivism and focus on its philosophical — ontological substance, as developed in Greece. To highlight the constructivist influence on the perception of pupils on the physical world, a survey was conducted using a questionnaire in a large part of the pupil population in the second upper grade of General, and Vocational secondary schools in Greece and a significant sample of pupils of the same year group in the U.K. The survey was extended to university students of Chemistry departments and Education Departments of Primary Education in Greece and also to university students of Chemistry departments in London and Edinburgh. Having regard to the findings of the investigation, a teaching proposal concerning the topic of chemical reactions taught at the 1st upper year of secondary school, is being put forward and also applied in a class of a General secondary school in Athens.

Η παρούσα διατριβή αποτελεί μια προσπάθεια ανάδειξης της επιρροής του κονστρουκτιβισμού στα αναλυτικά προγράμματα, στα σχολικά εγχειρίδια και στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών, ενώ διερευνώνται οι συνέπειες στην αντίληψη των μαθητών για το φυσικό κόσμο. Ο κονστρουκτιβισμός ως διδακτική προσέγγιση των Φυσικών Επιστημών κυριαρχεί τη δεκαετία 1990-2000 κυρίως στις χώρες αγγλοσαξονικής παράδοσης και γίνεται η θεωρητική βάση για τις αλλαγές στα αναλυτικά προγράμματα και τη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών την τελευταία εικοσαετία, τόσο διεθνώς όσο και στη χώρα μας. Παρουσιάζουμε τις διαφορετικές τάσεις του κονστρουκτιβισμού και εστιάζουμε στη φιλοσοφική – οντολογική ουσία του, όπως αναπτύχθηκε στην Ελλάδα. Για την ανάδειξη της επιρροής του κονστρουκτιβισμού στην αντίληψη των μαθητών για το φυσικό κόσμο, διεξήχθη έρευνα με τη χρήση ερωτηματολογίου σε μεγάλο τμήμα του μαθητικού πληθυσμού της Β΄Λυκείου, σε Γενικά και Επαγγελματικά Λύκεια στην Ελλάδα, καθώς και σε σημαντικό δείγμα μαθητών της αντίστοιχης βαθμίδας της Αγγλίας. Επεκτείναμε την έρευνα σε φοιτητές Τμημάτων Χημείας και Παιδαγωγικών Τμημάτων Δημοτικής Εκπαίδευσης στην Ελλάδα και σε φοιτητές Τμημάτων Χημείας στο Λονδίνο και στο Εδιμβούργο. Λαμβάνοντας υπόψη τα συμπεράσματα που προέκυψαν από την έρευνα, παρουσιάζουμε μία διδακτική πρόταση για τις χημικές αντιδράσεις στην Α΄Λυκείου, η οποία εφαρμόστηκε σε ένα τμήμα Γενικού Λυκείου των Αθηνών.