Παιδαγωγική αξιοποίηση της διερευνητικής δραματοποίησης σε μουσειακό περιβάλλον από παιδιά σχολικής ηλικίας: η περίπτωση μαθητών δημοτικού σχολείου και γυμνασίου

Abstract

The purpose of this thesis is to study, inquire and evaluate the pedagogical use of in-quiry drama (Papadopoulos, 2004) in museum environment by school-age children. Inquiry drama, as a pedagogical method developed in five stages by S. Papadopoulos (Papadopoulos, 2007, 2010), concerns inquiry as a key word and uses drama techniques (Baldwin, 2012; Heathcote & Bolton, 1995; Neelands & Goode, 2015). In this research, inquiry drama is evaluated through Generic Learning Outcomes (GLOs) that measure the impact of learning in museums and cultural institutes (Dodd & Jones, 2009; Hooper-Greenhill, 2007). A museum pedagogical model of inquiry drama, designed for the purpose of this research, was used in participatory inquiry educational museum programs with primary and high school students as participants. The theoretical frame of this thesis focuses on inquiry based learning, drama and inquiry drama in education, museum environment, museum learning, schools and museums as partners, theatre and drama in museums. The empirical frame describes a qualitative research based on Participatory Observation (Babbie, 2011) and Action Research using three research cycles (McNiff & Whitehead, 2010). The research findings, on the one hand, indicated that museum environment includes interpretation and performance, therefore it can be considered as a learning environment that can engage museum experi-ence through inquiry drama. On the other hand, data collection and analysis proved that museum pedagogical model of inquiry drama can effectively transform the museum experience and learning to an enriched one. The research outcomes also emphasised the pedagogical aspect of inquiry drama in museum in order that students have the opportunity to interact with museum environment.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή έχει ως σκοπό να διερευνήσει και να αξιολογήσει τη διερευνητική δραματοποίηση (Παπαδόπουλος, 2004) ως παιδαγωγική μέθοδο στο μουσειακό περιβάλλον. H διερευνητική δραματοποίηση φέρει πέντε στάδια ανάπτυξης (Παπαδόπουλος, 2007, 2010). Αξιοποιεί στοιχεία θεατρικής διερεύνησης και τεχνικές δραματοποίησης (Baldwin, 2012; Heathcote & Bolton, 1995; Neelands & Goode, 2015). Η αποτελεσματικότητά της αξιολογείται ως προς την επίτευξη της διευρυμένης μουσειακής μάθησης μέσω του εννοιακού πλαισίου «Γενικά Αποτελέσματα Μάθησης» (Dodd & Jones, 2009; Hooper-Greenhill, 2007) κατά την εφαρμογή του Μουσειοπαιδαγωγικού Μοντέλου Διερευνητικής Δραματοποίησης. Το μοντέλο σχεδιάστηκε για τις ανάγκες της παρούσας έρευνας και εφαρμόστηκε σε μουσειοπαιδαγωγικές παρεμβάσεις με συμμετέχοντες μαθητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Η διατριβή αποτελείται από δύο μέρη. Στο θεωρητικό γίνεται βιβλιογραφική ανασκόπηση της Παιδαγωγικής του Θεάτρου, της Μουσειοπαιδαγωγικής και του τρόπου συνάντησης της θεατρικής με τη μουσειακή αφήγηση. Στο εμπειρικό μέρος οριοθετούνται ο σκοπός, τα ερευνητικά ερωτήματα, η ερευνητική μέθοδος, ο σχεδιασμός και η διεξαγωγή της ερευνητικής διαδικασίας. Η έρευνα είναι ποιοτική. Το μουσειακό περιβάλλον ως περιβάλλον μάθησης διερευνήθηκε με μεθοδολογικά εργαλεία της Συμμετοχικής Παρατήρησης (Participant Observation). Οι ερευνητικές παρεμβάσεις σχεδιάστηκαν, εφαρμόστηκαν, επανασχεδιάστηκαν και αξιολογήθηκαν σε τρεις επάλληλους ερευνητικούς κύκλους, όπως προτείνεται στην Έρευνα-Δράση (Action Re-search). Η συλλογή, ανάλυση και ερμηνεία των ποιοτικών δεδομένων έγινε με βάση την ενδεδειγμένη σύγχρονη βιβλιογραφία (Babbie, 2011; Creswell, 2016; McNiff & Whitehead, 2010). Από την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων προέκυψε ότι το υπό διερεύνηση μουσειακό περιβάλλον λειτουργεί τόσο ως περιβάλλον διερευνητικής μάθησης όσο και ως περιβάλλον με στοιχεία παραστατικής τέλεσης ώστε να μπορεί να αξιοποιηθεί για διερευνητικές θεατροπαιδαγωγικές παρεμβάσεις. Επίσης, διαπιστώθηκε η αποτελεσματικότητα του Μουσειοπαιδαγωγικού Μοντέλου Διερευνητικής Δραματοποίησης στη μουσειακή μάθηση, αναδεικνύοντας τη δυνατότητα παιδαγωγικής αξιοποίησης της διερευνητικής δραματοποίησης στο μουσείο και τη δημιουργία ενός ενεργητικού περιβάλλοντος μάθησης, όπου οι μαθητές βιώνουν το μουσείο μέσω μιας δυναμικής διαδικασίας αλληλεπίδρασης, με κοινωνικό και πολιτισμικό χαρακτήρα.