Αξιολόγηση ενός νέου προτύπου μελέτης της νοητικής έκπτωσης σε ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας

Abstract

Cognitive impairment (CI) is detected in 40-70% of Multiple Sclerosis (MS) patients, but only 33-50% of the CI variance is explained by the disease burden assessed by MRI. The cognitive reserve (CR) hypothesis has been postulated to account for this discrepancy. So far, most previous studies have confirmed the CR hypothesis in MS but failed to examine CR indices collectively or use clinically relevant neuropsychological assessments. The aim of this study was to replicate previous findings for the effect of CR (and its counterpart; Brain Reserve-BR) in MS by considering these caveats. Methods: One hundred twenty eight RRMS and 13 SPMS patients were recruited in this cross-sectional study (mean age 43.5±10.4 years old, 73% females, mean disease duration 153.7±89.4). CR was assessed by the Cognitive Reserve Index questionnaire (CRIq) and BR by the intracranial volume of brain. Neuropsychological assessment was made by using the recommended for clinicians Brief International Cognitive Assessment for MS (BICAMS) tool. Other measurements included clinical characteristics, psychological status, fatigue, and MRI volumetric imaging parameters. Multiple linear regression models were implemented to ascertain the putative moderating role (i.e. interaction terms) of CR and BR in cognition. Results: Exploratory univariate analyses revealed significant negative correlations between both disability and depression with cognitive scores (rho=-0.382, p<0.001, rho=-0.278, p=0.001, respectively). After controlling for gender, disability and depression, a significant moderating protective effect of CR on the associations between both central and peripheral grey matter volumes, on Flair images lesions identified and quantified using a semi-automated local threshold technique as part of the Medical Images Processing Analysis and Visualization (MIPAV) with verbal memory was found (beta=1.834, p=0.045, beta=1.936, p=0.04 for the interaction terms, respectively). Also, BR moderated the effect of the total brain volume on verbal memory (beta=1.516, p=0.043). Conclusion: This study showed that by using composite measures of CR and simple, clinically-orientated neuropsychological assessments, the protective role of CR and BR is mostly restricted to memory function. Future research should embark on investigating interventions that will aim to enhance CR for the prevention of CI in MS.

Η Σκλήρυνση κατά Πλάκας (ΣκΠ) είναι μία επίκτητη αγνώστου αιτιολογίας απομυελινωτική νόσος του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ) που προσβάλλει κυρίως τους νέους ενήλικες προκαλώντας μία σειρά από νευρολογικά συμπτώματα, μεταξύ των οποίων είναι και η Noητική Διαταραχή (NΔ). Η ΝΔ σε ασθενείς με ΣκΠ επηρεάζει αρνητικά διάφορες πτυχές της ζωής των ασθενών όπως την εργασία, τις οικονομικές υποθέσεις, τη συμμόρφωση στη φαρμακευτική αγωγή, την ποιότητα του ύπνου, την κόπωση, την καθημερινή λειτουργικότητα και την ποιότητα ζωής που σχετίζεται με την υγεία. Αφορά κυρίως τη μνήμη, την ταχύτητα επεξεργασίας των πληροφοριών, την οπτικοχωρική αντίληψη και το λόγο, ενώ ο κύριος τρόπος αξιολόγησης της ΝΔ στην κλινική πράξη είναι ο νευροψυχολογικός έλεγχος. Η συχνότητα της στους ασθενείς είναι περίπου 40-70-%, όμως μόνο το 33-50% της διαφοράς εξηγείται από το φορτίο της νόσου με την αξιολόγηση των απεικονιστικών MRI. Αυτή η ανακολουθία εκτιμάται ότι αιτιολογείται με την υπόθεση του Νοητικού Αποθέματος (ΝΑ). Μέχρι στιγμής , οι πιο πολλές από τις προηγούμενες μελέτες έχουν επιβεβαιώσει την υπόθεση του ΝΑ στην ΜRI, αλλά αποτυγχάνουν να εξετάσουν τους δείκτες του συλλογικά , ή να χρησιμοποιήσουν τα σχετικά κλινικά νευροψυχολογικά ερωτηματολόγια. Σκοπός της παρούσας διατριβής ήταν η επανάληψη προηγουμένων ευρημάτων για την επίδραση του ΝΑ και επίσης του αντίστοιχου Εγκεφαλικού Αποθέματος στην ΣκΠ, όπως επίσης η εξακρίβωση της διαγνωστικής ακρίβειας των νευροψυχολογικών τεστ στη νόσο και στη ΝΔ, και η διερεύνηση του ρόλου του ΕΑ στη ΝΔ. Για την παρούσα διατριβή, στρατολογήθηκαν 128 ασθενείς με RRMS και 13 με SPMS, με μέση ηλικία 43.5±10.4 έτη, με το 73% να είναι γυναίκες, με μέση διάρκεια της νόσου 153.7±89.4 μήνες, ενώ οι περισσότεροι ασθενείς είχαν ήπια αναπηρία με βάση το σκορ EDSS. Το Νοητικό Απόθεμα (ΝΑ) ελέγχθηκε με το ερωτηματολόγιο του Ν.Α. (CRIq) και το Εγκεφαλικό Απόθεμα ( ΕΑ) με τη μέτρηση του ενδοκρανίου όγκου του εγκεφάλου. Οι Νευροψυχολογικές αξιολογήσεις διενεργήθηκαν με το εργαλείο Brief International Cognitive Assessment for MS (BICAMS) . Οι υπόλοιπες μετρήσεις περιλαμβάνουν τα κλινικά χαρακτηριστικά, την ψυχολογική κατάσταση , την αυτοεκτίμηση, την κόπωση και τις ογκομετρικές παραμέτρους των απεικονιστικών ΜRI των ασθενών. Συμπερασματικά, μέσα από αυτήν την συγχρονική μελέτη φάνηκε ότι με τη χρήση συνθέτων μετρήσεων του ΝΑ και των απλών, κλινικά προσαρμοσμένων νευροψυχολογικών ερωτηματολογίων, ο προστατευτικός ρόλος του ΝΑ και του ΕΑ είναι περισσότερο περιορισμένος ( στη μνημονική λειτουργία η λειτουργική μνήμη). Για τους παραπάνω ασθενείς συνιστάται να παρακολουθούνται πιο εντατικά και διεξοδικά με νευροψυχολογικό έλεγχο από τους κλινικούς νευρολόγους, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην λεκτική μνήμη, όπως προκύπτει από τη μελέτη αυτή. Επίσης, δεδομένου ότι το ΝΑ είναι ένα τροποποιήσιμος παράγοντας, η μελέτη αυτή υποστηρίζει τη διεξαγωγή παρεμβατικών προγραμμάτων που έχουν ως στόχο την ενίσχυση του ΝΑ και τελικά την πρόληψη τη ΝΔ στη ΣκΠ.