Επικοινωνία μέσω υπολογιστή – ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης και φοιτητές/τριες: οι κοινωνικές επιπτώσεις της χρήσης του Facebook και του Instagram στη φοιτητική κοινότητα

Abstract

Considering both the general reflection on the social implications of Facebook’s and Instagram’s use and the limited number of surveys on this issue, the primary objective of the present study was: The investigation of the social impact of Facebook’s and Instagram’s use in a university students’ community. As a case study was selected the School of Business and the Polytechnic School of the University of the Aegean, based on the island of Chios, which consist of four university departments. In order to investigate the primary purpose of the present study, both Exploratory Factor Analysis and Confirmatory Factor Analysis were used and for the investigation of the relationship between the model tools, Structural Equation Modeling was used.In order to create the Model of Structural Equations, variables were used, which, according to the literature review, are related to the social implications of Facebook’s and Instagram’s use in the students’ community. In particular, the variables were: the a) uses and gratifications b) social capital c) sense of community d) sociability e) frequency of Facebook’s and Instagram’s use by students and f) number of Facebook’s friends and Instagram’s followers, and an attempt was made to confirm their relationship. In order to investigate the research objectives, a quantitative research method was used and 202 students, from the four University Departments, participated in the research.The results of the survey show that both social networking sites are widely used by students for social and academic reasons, but differences were found in the frequency of use and the motivation for their use. The majority of students are mostly connected to Instagram rather than Facebook and Facebook is used more for academic purposes than Instagram which is most used for social reasons.In addition, the results of this research contradict the concern that Facebook and Instagram are taking away students from important elements of university life and are linked to the creation of false communities and superficial relationships. Instead, they demonstrate that in small university communities where there is a great social and academic interaction offline, this interaction is also transferred to social networking sites such as Facebook and Instagram and has a positive impact on the social capital and their sense of community students have with their University Department.Key words: Facebook, Instagram, uses and gratifications, social capital, sense of community, sociability

Λαμβάνοντας υπόψη τόσο το γενικότερο προβληματισμό που υπάρχει για τις κοινωνικές επιπτώσεις της χρήσης του Facebook και του Instagram, όσο και τον περιορισμένο αριθμό ερευνών σχετικά με αυτό το θέμα, διαμορφώθηκε ο πρωταρχικός σκοπός της παρούσας μελέτης, ο οποίος είναι: Η διερεύνηση των κοινωνικών επιπτώσεων της χρήσης του Facebook και του Instagram στη φοιτητική κοινότητα. Ως μελέτη περίπτωσης ορίστηκε η Σχολή Επιστημών της Διοίκησης και της Πολυτεχνικής Σχολής, που εδρεύουν στο νησί της Χίου και αποτελούνται από τέσσερα Πανεπιστημιακά Τμήματα, Για τη διερεύνηση του πρωταρχικού σκοπού της παρούσας μελέτης έγινε χρήση της Εξερευνητικής (Exploratory Factor Analysis) και Επιβεβαιωτικής (Confirmatory Factor Analysis) Παραγοντικής Ανάλυση και οι σχέσεις μεταξύ των εργαλείων του μοντέλου μελετήθηκαν με τη χρήση του Μοντέλου Δομικών Εξισώσεων (Structural Equation Modeling).Για τη δημιουργία του Μοντέλου Δομικών Εξισώσεων χρησιμοποιήθηκαν μεταβλητές, που σύμφωνα με την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας, έχουν σχέση με τις κοινωνικές επιπτώσεις από τη χρήση του Facebook και του Instagram στη φοιτητική κοινότητα. Συγκεκριμένα, χρησιμοποιήθηκαν ως μεταβλητές οι: α) χρήσεις και ικανοποιήσεις β) κοινωνικό κεφάλαιο γ) αίσθηση της κοινότητας δ) κοινωνικότητα ε) η συχνότητα χρήσης του Facebook και του Instagram από τους φοιτητές/τριες και στ) ο αριθμός των «φίλων/followers» στο Facebook και το Instagram και έγινε προσπάθεια να επιβεβαιωθεί η σχέση τους. Για την διερεύνηση των ερευνητικών στόχων χρησιμοποιήθηκε ποσοτική μέθοδος έρευνας και συμμετείχαν στην έρευνα 202 φοιτητές/τριες από τα τέσσερα Πανεπιστημιακά Τμήματα.Από τα αποτελέσματα της έρευνας προκύπτει πως και οι δυο ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποιούνται πολύ από τους φοιτητές/τριες για κοινωνικούς και ακαδημαϊκούς λόγους, παρουσιάζοντας όμως διαφοροποιήσεις, στη συχνότητα χρήσης αλλά και στα κίνητρα για τη χρήση τους. Η πλειονότητα των φοιτητών/τριών συνδέεται τις περισσότερες φορές στο Instagram παρά στο Facebook και το Facebook χρησιμοποιείται περισσότερο για ακαδημαϊκούς λόγους από το Instagram που χρησιμοποιείται περισσότερο για κοινωνικούς λόγους. Επιπλέον, τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας αντιπαρατίθενται στον προβληματισμό που υποστηρίζει ότι η ενασχόληση με το Facebook και το Instagram απομακρύνει τους φοιτητές από σημαντικά στοιχεία της πανεπιστημιακής ζωής και συνδέεται με τη δημιουργία ψευδών κοινοτήτων και επιφανειακών σχέσεων. Αντιθέτως, υποστηρίζουν πως σε πανεπιστημιακές μικρές κοινότητες, όπου υπάρχει μεγάλη διάδραση σε κοινωνικό και ακαδημαϊκό επίπεδο εκτός διαδικτύου, η διάδραση αυτή μεταφέρεται και στις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, όπως είναι το Facebook και το Instagram και επιδρά θετικά στο κοινωνικό κεφάλαιο και την αίσθηση της κοινότητας των φοιτητών/τριών με το Πανεπιστημιακό Τμήμα φοίτησης.Λέξεις κλειδιά: Facebook, Instagram, χρήσεις και ικανοποιήσεις, κοινωνικό κεφάλαιο, αίσθηση της κοινότητας, κοινωνικότητα