Η εικόνα της Σπάρτης και της Λακωνίας από τη ρωμαϊκή κατάκτηση έως την ύστερη αρχαιότητα μέσω των κιονοκράνων: τυπολογία ‐ μορφολογία ‐ τοπογραφικά συμφραζόμενα

Abstract

The aim of this dissertation is to retrace the image of Sparta and Laconia from the Roman conquest to Late Antiquity through the examination of the column capitals that have been found or collected in Lakonike. In the introductory chapter the methodology of the research is presented and a historical outline is sketched. In the first main chapter the topographical context of the capitals is investigated. Sparta, Gytheion and 16 more cities are presented with their monumental buildings (282 in total) that bear or could bear column capitals. In the second main chapter 855 column capitals are thoroughly studied in terms of typology, style, morphology, technology, use and chronology. A chapter about the 6th century AD and its transitional character follows. Finally, in the concluding chapter, several observations take place about the image or images of the laconic cities. It is assumed that they had a multi-prismatic character which consisted of elements from Attica, Asia Minor, Italy, Thasos, Constantinople and Egypt. Thus, it is clear that Roman Sparta and Laconia had reversed the known saying of Thucydides about the image of classical Sparta and its worthless buildings.

Αντικείμενο αυτής της διατριβής είναι η ανίχνευση της εικόνας τής Σπάρτης και της Λακωνίας από τη ρωμαϊκή κατάκτηση έως την ύστερη αρχαιότητα μέσω των κιονοκράνων τα οποία έχουν βρεθεί ή περισυλλεγεί εντός των ορίων της αρχαίας Λακωνικῆς. Στο εισαγωγικό κεφάλαιο παρουσιάζεται η μεθοδολογία τής έρευνας και διαγράφεται το ιστορικό πλαίσιο της εξεταζόμενης εποχής στη Λακωνία. Στο πρώτο κύριο κεφάλαιο, διερευνάται το τοπογραφικό πλαίσιο των εξεταζόμενων κιονοκράνων. Παρουσιάζονται η Σπάρτη, το Γύθειον και 16 ακόμα πόλεις με τα μνημειακά τους κτήρια (282 συνολικά) τα οποία έφεραν ή θα μπορούσαν να φέρουν κιονόκρανα. Στο δεύτερο κύριο κεφάλαιο, μελετώνται διεξοδικά 855 κιονόκρανα ως προς την τυπολογία, την τεχνοτροπία, τη μορφολογία, την τεχνολογία, τη λειτουργία και τη χρονολόγησή τους. Ακολουθεί ένα κεφάλαιο για τον 6ο αι. μ.Χ. και τον μεταβατικό χαρακτήρα του. Τέλος, στο κεφάλαιο των συμπερασμάτων, διατυπώνονται διάφορες παρατηρήσεις για την εικόνα ή τις εικόνες των λακωνικών πόλεων. Συνάγεται ότι αυτές είχαν έναν πολυπρισματικό χαρακτήρα, ο οποίος αποτελούνταν από στοιχεία από την Αττική, τη Μικρά Ασία, την Ιταλία, τη Θάσο, την Κωνσταντινούπολη και την Αίγυπτο. Έτσι, γίνεται σαφές ότι η ρωμαϊκή Σπάρτη και η Λακωνία γενικότερα είχαν αντιστρέψει τη γνωστή θουκυδίδεια ρήση για την εικόνα της κλασικής Σπάρτης με τα ευτελή της οικοδομήματα.