Σωματική δυσαρέσκεια παιδιών με υπερβάλλον βάρος: διερεύνηση της σύνδεσής της με τη σωματική δυσαρέσκεια των γονέων τους

Abstract

The purpose of this study was to investigate the connection of the body dissatisfaction of 13-16 year-old overweight adolescents with the body dissatisfaction, the drive for thinness, the eating habits and the adherence to the Mediterranean diet of their parents. It was also studied whether the sex of the parent is a factor that can alter this association or not, as well as the differences that may exist between boys and girls, fathers or mothers, in the body dissatisfaction, drive for thinness and eating habits. Finally, the possible differences between adolescent exercisers and non-exercisers in body dissatisfaction were examined, In this study participated 953 male and female adolescents (13-16 years old) and their parents. The instruments for the collection of the data were a demographic characteristics questionnaire, the subscales Body Dissatisfaction and Drive for Thinness from the Eating Disorders Inventory-2 (Garner, 1991), the Eating Attitude Test -26 (Garner, 1982) (EAT-26), the Rosenberg Self-Esteem Scale (Rosenberg, 1965), the Mediterranean Diet Score (Panagiotakos et. al. 2006), and the Mediterranean diet quality index (KIDMED) for children (Serra-Majem, Ribas, Ngo, Ortega, Garcia, Pereza & Aranceta, 2004. Multiple regression analysis, one way analysis of variance, Pearson correlation and t-test for independent samples were used to analyze the data. It was found that the girls' body dissatisfaction was predicted by their mothers’ body dissatisfaction, eating attitudes, adherence to Mediterranean diet and drive for thinness and by their fathers’ body dissatisfaction and drive for thinness. The boys’ body dissatisfaction was predicted by their mothers’ body dissatisfaction and eating attitudes and by their fathers’ drive for thinness, body dissatisfaction and self-esteem. Furthermore, the four groups (girls, boys, mothers and fathers) showed significant differences to their body dissatisfaction, drive for thinness and the eating attitude. In addition, the results indicated no significant differences between exercisers and non-exercisers girls and significant differences between exercisers and non-exercisers boys, regarding the body dissatisfaction. In conclusion, findings show that family can be an important factor for the value creation, attitudes and behaviors. They point out also the dynamic relationship between mothers and children, with mother being the parent who can predict better the body dissatisfaction of her child.

Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να διερευνήσει τη σύνδεση της σωματικής δυσαρέσκειας παιδιών ηλικίας 13–16 χρονών με υπερβάλλον σωματικό βάρος, με τη σωματική δυσαρέσκεια, την παρακίνηση για απώλεια σωματικού βάρους, τις διατροφικές συνήθειες, την αυτοεκτίμηση και το βαθμό συμμόρφωσης στη μεσογειακή διατροφή των γονέων τους. Eπίσης, διερευνήθηκε κατά πόσο το φύλο του γονέα αποτελεί παράγοντα που μπορεί να διαφοροποιήσει ή όχι αυτή τη σχέση αλλά και τις διαφορές που μπορεί να υπάρχουν μεταξύ αγοριών, κοριτσιών, μητέρων και πατέρων στη σωματική δυσαρέσκεια, την παρακίνηση για απώλεια σωματικού βάρους και τις διατροφικές στάσεις. Τέλος, διερευνήθηκαν οι πιθανές διαφορές μεταξύ ασκούμενων και μη ασκούμενων παιδιών στη σωματική δυσαρέσκεια. Στην έρευνα συμμετείχαν 953 έφηβοι 13-16 χρονών και των δύο φύλων και οι γονείς τους (953 μητέρες και 953 πατέρες). Για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε ένα ερωτηματολόγιο δημογραφικών χαρακτηριστικών, οι υποκλίμακες σωματική δυσαρέσκεια και παρακίνηση για απώλεια σωματικού βάρους από τον Κατάλογο διατροφικών διαταραχών (Garner, 1991) (Eating Disorders Inventory-2 ), η κλίμακα διατροφικών στάσεων (Garner, 1982) (EAT-26 ), η κλίμακα αξιολόγησης της αυτοεκτίμησης Rosenberg (Rosenberg’s Self-EsteemScale, 1965), ο δείκτης Μεσογειακής διατροφής (Panagiotakos et al., 2006) και ο βαθμός συμμόρφωσης στη μεσογειακή διατροφή με βάση τον δείκτη KIDMED για παιδιά (Serra-Majem, Ribas, Ngo, Ortega, Garcia, Perez & Aranceta, 2004). Για την ανάλυση των αποτελεσμάτων εφαρμόστηκε ανάλυση πολλαπλής παλινδρόμησης, ανάλυση μονής διακύμανσης, ανάλυση συσχέτισης (Pearson) και η δοκιμασία t-test για ανεξάρτητα δείγματα. Από τα αποτελέσματα διαπιστώθηκε ότι οι κυριότεροι προβλεπτικοί παράγοντες για τη σωματική δυσαρέσκεια των κοριτσιών ήταν η σωματική δυσαρέσκεια, οι διατροφικές στάσεις, ο βαθμός συμμόρφωσης με τη μεσογειακή διατροφή και η παρακίνηση για απώλεια σωματικού βάρους των μητέρων. Σε σχέση με τον πατέρα οι ήταν η σωματική δυσαρέσκεια και η παρακίνηση για απώλεια σωματικού βάρους. Για τα αγόρια τα αποτελέσματα έδειξαν πως η σωματική δυσαρέσκεια και οι διατροφικές στάσεις των μητέρων και η παρακίνηση για την απώλεια σωματικού βάρους, η σωματική δυσαρέσκεια και η αυτοεκτίμηση του πατέρα αποτελούσαν τους κύριους προβλεπτικούς παράγοντες. Επιπλέον φάνηκε, πως οι τέσσερεις ομάδες (κορίτσια, αγόρια, μητέρες και πατέρες) εμφάνισαν σημαντικές διαφορές στη σωματική δυσαρέσκεια, την παρακίνηση για απώλεια σωματικού βάρους και τις διατροφικές στάσεις. Τα αποτελέσματα δεν έδειξαν σημαντικές διαφορές μεταξύ ασκούμενων και μη ασκούμενων κοριτσιών, ενώ αντίθετα διαπιστώθηκαν σημαντικές διαφορές μεταξύ ασκούμενων και μη ασκούμενων αγοριών ως προς τη σωματική δυσαρέσκεια. Συμπερασματικά φάνηκε πως η οικογένεια μπορεί να αποτελέσει ισχυρό παράγοντα δημιουργίας αξιών, στάσεων και συμπεριφορών. Φάνηκε, επίσης η δυναμική της σχέσης μεταξύ μητέρας και παιδιών, με τη μητέρα να αποτελεί το γονέα που σε μεγαλύτερο ποσοστό προβλέπει τη σωματική δυσαρέσκεια τόσο των αγοριών όσο και τον κοριτσιών.